Parazytoza jest chorobą powodowaną przez pasożyty. Poprawa warunków higienicznych przyniosła mniejszą zachorowalność na tą chorobę, jednak wiele okoliczności sprzyja przeniesieniu larw do organizmu człowieka. Zakażenia pasożytnicze, wywołane przez pasożyty jelitowe i pierwotniaki pasożytnicze, należą do najbardziej rozpowszechnionych zakażeń u ludzi w krajach rozwijających się. Pasożyty jelit powodują znaczną zachorowalność i śmiertelność w krajach endemicznych.
Parazytoza – przyczyny
Przyczyną zakażenia pasożytami, którego efektem jest parazytoza jest kontakt z nosicielem takim jak na przykład pies czy kot. Pasożyty przedostają się do organizmu człowieka poprzez układ oddechowy, pokarmowy, płciowy, skórę oraz spojówki. Pasożyty wywołujące objawy chorobowe z łatwością wnikają przez nos, cewkę moczową, pochwę i odbyt.
Pasożyty są robakami z wieloma komórkami. Wśród najczęstszych robaków, które żyją w jelitach ludzkich, należą: nicienie, tasiemce i przywry. Pasożyty, które mają tylko jedną komórkę, mogą mnożyć się wewnątrz ciała ludzkiego.
Istnieją cztery gatunki pasożytów jelit, pasożyty, których cykl rozwojowy przebiega bez udziału żywiciela pośredniego, grzybami przenoszonymi przez glebę: glista ludzka, włosogłówka, i tęgoryjec dwunastnicy. Pasożyty jelit rzadko powodują śmierć. Oprócz ich skutków zdrowotnych, zakażenia jelit również szkodzą fizycznym i umysłowym wzrostowi dzieci, uniemożliwiają osiągnięcie wyników edukacyjnych.
Parazytoza – objawy
Najczęstszymi pasożytami pierwotniakowymi jelit są: giardia lamblia, pełzak czerwonki, i cryptosporidium. Pełzakowica jest trzecią najczęstszą przyczyną zgonów z powodu chorób pasożytniczych na całym świecie, ma to duży wpływ na ludność krajów rozwijających się. W krajach rozwiniętych i rozwijających się coraz bardziej rozpowszechniona jest wśród pacjentów chorych na AIDS i wśród dzieci w wieku poniżej pięciu lat, najbardziej rozpowszechniona w Kryptosporydiozie.
W ciągu ostatniej dekady odnotowano kilka ognisk choroby biegunki wywoływanej przez Cyclospora cayetanensis. Rozprzestrzenianie się pierwotnych pasożytów w krajach rozwijających się przeważnie występuje w wyniku zanieczyszczenia odchodami w wyniku złej, jakości wody. Wystąpiły epidemie pasożytów pierwotnych i żywieniowych spowodowane przez żywność, a zakaźna torbiel pasożytów jest stosunkowo odporna na działanie chloru. Inne pasożyty pierwotniaków, które można znaleźć w ludzkiej jelitach, nie są patogenne, z wyjątkiem pasożytów jednokomórkowych.
Natomiast w Polsce obserwuje się zmniejszenie zachorowań na parazytozę jednak ludzie, którzy często podróżują do krajów tropikalnych przywożą pasożyty tam bytujące. Znacznemu ograniczeniu uległo zakażenie pełzakowicą jelitową, ponieważ edukacja ludzi skutkuje nie spożywaniem wody bez przegotowania. Również zakażenie włośnie krętym zmniejsza się z roku na rok. Jedynie nielegalny ubój świń i dzików może być zagrożeniem dla ludzi. Od wielu lat dużym problemem w kraju jest tasiemiec bąblowcowy, wywołujący chorobę pasożytniczą bąblowicę. Problemy ze skutecznym leczeniem tej choroby powodują ciężkie powikłania a czasami nawet śmierć.
Ten gatunek tasiemca powoduje nacieki na wątrobę i drogi żółciowe. W efekcie dochodzi do marskości wątroby lub jej niewydolności. W Polsce dochodzi do zakażeń węgorkiem jelitowym będącym przyczyną choroby pasożytniczej o nazwie węgorzyca. Ponadto dosyć często odnotowywane są przypadki zakażenia tasiemcem nieuzbrojonym. Innym pasożytem obecnym w jelitach Polaków jest glista ludzka powodująca taką chorobę jak glistnica, najczęściej obserwowana jest dzieci. Do zarażenia glistą psią lub kocią dochodzi w piaskownicach i na trawnikach zanieczyszczonych ich odchodami.
Przykłady pasożytów, którymi zakażają się ludzie
Pasożyt: Pełzak czerwonki
Parazytoza: Czerwonka pełzakowa – pełzakowica
Pochłania krwinki czerwone i enterocyty. Człowiek zaraża się tym pasożytem po spożyciu pożywienia lub wody zanieczyszczonej cystami.
Objawami czerwonki pełzakowej są: bóle brzucha, podwyższona temperatura ciała, krwista biegunka, wzdęcia, mdłości. Ponadto u chorego stwierdza się powiększenie wątroby, ropni wątroby a w szczególnych przypadkach do rozdęcia jelita grubego.
Diagnostyka: badanie treści kałowych, testy na antygeny pełzaka.
Leczenie: Metronidazol i Tinidazol
Pasożyt: Lamblia
Parazytoza – Lamblioza
Pasożyt osiedla się w jelicie cienkim, trzustce oraz drogach żółciowych. Choroba pasożytnicza może ujawniać się w fazie utajonej i ostrej. Do zakażenia dochodzi w wyniku picia wody i jedzenia zanieczyszczonego. Przyczyną zakażenia są brudne warzywa i owoce. Ponadto dzieci zarażają się w trakcie zabaw ze zwierzętami.
Objawy zakażenia: biegunka, nudności, bóle w okolicy brzucha, żółtaczka, stany zapalne trzustki.
Diagnostyka: badanie kału, test.
Leczenie: Metronidazol, Tinidazol
Pasożyt – tasiemiec wielodomowy
Parazytoza: difilobotrioza
Objawy: wystąpienie niedokrwistości megaloblastycznej
Występują nudności, napady głodu, zgaga, wychudzenie, bóle brzucha, wymioty.
Diagnostyka: badanie kału na obecność jaj.
Leczenie: Prazykwantel, domięśniowo witamina B12
