Babeszjoza jest chorobą zakaźną spowodowaną przez pierwotniaki malarii Babesia, które pasożytują i rozmnażają się w komórkach czerwonych krwinek ssaków. Mają skomplikowany cykl życiowy, obejmujący kilka różnych etapów i form fizycznych i są utrzymywane w naturze głównie poprzez wymianę między kleszczami a różnymi ssakami. Pierwszy gatunek Babesia został odkryty w 1888 roku przez Victor Babes, węgierskiego patologa, na którego cześć nazwano te organizmy. Zidentyfikowano ponad 100 odrębnych gatunków w obrębie rodzaju Babesia, chociaż tylko kilka z nich jest obecnie znane, jako patogeny ludzkie.
Babeszjoza od dawna jest uznawana za chorobę bydła i innych udomowionych zwierząt, ale pierwszy przypadek ludzki został opisany dopiero w 1957 roku, kiedy młody chorwacki farmer zetknął się z chorobą i zmarł kilka dni później na niewydolność nerek. Pod koniec lat sześćdziesiątych pierwsze przypadki odnotowano w Ameryce Północnej. Pojawiły się one na wyspie Nantucket, choroba ta jest obecnie uznawana za poważną chorobę odzwierzęcą w Stanach Zjednoczonych.
Babeszjoza została opisana w Ameryce Północnej i Południowej, Europie i Azji Południowej i Wschodniej. W Stanach Zjednoczonych głównym czynnikiem ludzkiej babeszjozy jest Babeszjoza mikron, przenoszona przez ukąszenie, kleszcza drapieżnego. Przypadki babeszjozy spowodowane przez tego kleszcza występują w południowej Anglii.
Babeszjoza – przyczyny
Większość pacjentów zainfekowanych pierwotniakiem Babesia, przechodzi chorobę wirusową. Dolegliwości mogą trwać kilka tygodni, ale zwykle ustępują całkowicie. U większości pacjentów choroba przebiega bezobjawowo. U niektórych pacjentów przebieg choroby może być ciężki i potencjalnie śmiertelny. Chociaż najczęściej Babesia przenoszona jest przez ugryzienie kleszcza, może ona być również nabyta przez transfuzję krwi i przenoszenie się z matki na płód.
Babeszjoza – objawy
U pacjentów z obniżoną odpornością objawy babeszjozy zazwyczaj zaczynają się po jednego do sześciu tygodni od ukąszenia i są niespecyficzne. W miejscu ukąszenia przez kleszcza powstaje miejscowy odczyn zapalny w postaci zaczerwienienia, opuchnięcia i odczuwania dolegliwości bólowych w tym obszarze.
Typowe wczesne objawy babeszjozy obejmują:
- Sporadycznie podwyższoną temperaturę ciała.
- Zmęczenie i złe samopoczucie.
- Bóle głowy, dreszcze.
- Bóle mięśni.
- Nudności, wymioty.
- Zmniejszony apetyt.
- Depresja.
- Powiększenie wątroby lub śledziony.
Zwykły przebieg choroby trwa od kilku tygodni do kilku miesięcy, ale niektórzy pacjenci wymagają dłuższego leczenia, aby w pełni odzyskać zdrowie. Dodatkowe zakażenie boreliozą lub anaplazmozą może utrudnić rozpoznanie i skuteczne leczenie. Zbieżność tych chorób może doprowadzić do cięższej choroby.
Największym ryzykiem ostrej babeszjozy są osoby starsze, pacjenci z HIV lub nowotworami złośliwymi oraz pacjenci zażywający leki immunosupresyjne. W tych populacjach przebieg choroby jest dłuższy, a śmiertelność jest w okolicach 20%, nawet przy odpowiedniej terapii przeciwbakteryjnej.
Najczęstszym powikłaniem babeszjozy jest:
- Ostra niewydolność oddechowa.
- Niewydolność serca.
- Niewydolność wątroby i nerek.
- Śpiączka.
Babeszjoza – diagnostyka
Fakt, że wczesne objawy babeszjozy są w dużej mierze niespecyficzne, znacznie utrudnia postawienie diagnozy. Niemniej jednak lekarze badający pacjenta z obszaru gdzie występuje duże zakleszczenie biorą taką chorobę pod uwagę. Pacjent, który ma gorączkę i objawy choroby wirusowej, zwłaszcza w miesiącach letnich, może odczuwać symptomy babeszjozy.
Podczas, gdy badanie ogólne zazwyczaj nie przynosi rozpoznania, typowe badania krwi mogą prowadzić do postawienia trafnej diagnozy. Ponieważ organizmy Babesia powodują pękanie czerwonych krwinek, u pacjentów często rozwija się niedokrwistość hemolityczna, a także zmniejszenia liczby limfocytów i małopłytkowość. Zakażeń erytrocytów może wynosić mniej, niż 1%, dlatego w celu potwierdzenia diagnozy konieczne może być wielokrotne wykonanie badania w ciągu kilku dni.
Czasami stosuje się test polegający na identyfikacji w osoczu ludzkich przeciwciał IgM i/lub IgG w celu potwierdzenia diagnozy babeszjozy. Jednakże przeciwciała przeciwko organizmom Babesia mogą utrzymywać się na wysokim poziomie przez miesiące lub lata po analizie choroby, więc badanie nie jest wiarygodnym wskaźnikiem aktywnego zakażenia.
Babeszjoza – leczenie
Terapię leczniczą przeprowadza się za pomocą leku o nazwie Mepron (Atowakwon) i antybiotyku o nazwie Azytromycyna. Antybiotyk jest najczęściej zalecany w leczeniu łagodnej do umiarkowanej babeszjozy. Leczenie jest zazwyczaj kontynuowane przez 7-10 dni. Udowodniono skuteczność kombinacji doustnej antybiotyku takiego jak Klindamycyna i naturalnej chininy. Częstość występowania działań niepożądanych jest znacznie większa w porównaniu z tą kombinacją, dlatego nie jest zalecana do leczenia nieskomplikowanej choroby.
W przypadku pacjentów z ciężką postacią babeszjozy, leczenie zalecane jest jeszcze przez 7-10 dni, dożylnie Klindamycyną i (doustną) chininę. Nie zaleca się przedłużonego leczenia u pacjentów z obniżoną odpornością, którzy reagują klinicznie na 7-10-dniowy cykl leczenia.
