Owsiki u dzieci występują bardzo często. Należą do najbardziej rozpowszechnionych pasożytów, szczególnie w żłobkach, przedszkolach, domach dziecka i innych grupach skupiających dzieci. Owsiki rozmnażają się bardzo łatwo i szybko, a walka z nimi jest zwykle długa i kompleksowa.
Co to są owsiki i jak się można nimi zarazić?
Owsik to pasożyt należący do typu obleńce i gromady nicienie. Pasożytują głównie w jelicie grubym, wyrostku robaczkowym oraz w końcowym odcinku jelita cienkiego. Dorosłe osobniki wydostają się na zewnątrz ciała żywiciela, wraz z kałem. Zaobserwować wówczas można małe, białe twory o długości kilku milimetrów.
Samice są dłuższe i mogą mieć od 9 do nawet 12 milimetrów, zaś samce są mniejsze, 3-5 milimetrowe, często niemal niedostrzegalne gołym okiem. Dorosłe samice wędrują wzdłuż jelita grubego, aż do odbytu, gdzie składają jajeczka, a potem giną. Samice pokryte są substancją wywołującą świąd.
Dzieci wskutek świądu, drapią skórę odbytu, przenosząc w ten sposób jajeczka na różne przedmioty oraz do buzi, skąd trafiają one do przewodu pokarmowego. Złożone jajeczka zawierają zarodek we wczesnym stadium rozwoju, który po przeniesieniu poprzez brudne ręce, do ust zaczyna się intensywnie rozwijać, dając początek nowemu osobnikowi.
Źródłem zakażenia są inni ludzie. Najczęściej dzieci, lecz również dorośli, szczególni, gdy maja do czynienia z zarażonymi dziećmi. Owsikami można zarazić się przez kontakt bezpośredni, ale również poprzez przedmioty codziennego użytku, brudne owoce, ręczniki czy pościel. Jaja owsików można znaleźć również w kurzu domowym, w powietrzu pomieszczeń klimatyzowanych, w piaskownicy oraz na plaży.
Objawy owsików u dzieci
Niekiedy owsiki u dzieci mogą nie dawać żadnych objawów, jednak częściej występuje ich cała gama. Najbardziej charakterystycznym objawem jest dokuczliwy świąd okolicy odbytu. Nasila się on wieczorami i nocą, czyli wtedy, kiedy samice owsika pełzają w kierunku odbytu, celem złożenia jaj.
Do objawów pobocznych zaliczyć można trudności z koncentracją, rozdrażnienie dziecka oraz zaburzenia snu. Niekiedy dziecko może odczuwać nudności, zmniejszony apetyt, a nawet bóle brzucha. Dziecko może być osłabione, mieć podkrążone oczy oraz może zgrzytać zębami.
Dziewczynki zarażone owsikami mogą cierpieć z powodu stanów zapalnych sromu i pochwy, z nieprzyjemnym świądem, pieczeniem i upławami. Bywa, że dzieci zaczynają się moczyć w nocy i miewać kłopoty z wypróżnieniem. Pojawiają się stany zapalne skóry, podrażnionej ciągłym drapaniem, a nawet wysypki skórne. Nie są to objawy typowe dla owsicy, gdyż mogą towarzyszyć również innym chorobom, lecz wszystkie razem mogą przyczynić się do postawienia prawidłowej diagnozy.
Owsiki u dzieci: rozpoznanie
Jeżeli u dziecka występuje większość objawów zakażenia owsikami lub w kale dziecka da się zauważyć białe, poruszające się robaki, wówczas należy niezwłocznie udać się do lekarza pediatry Lekarz na podstawie wywiadu, zleci wykonanie badań laboratoryjnych. Najczęściej wykonuje się badanie kału z wymazem. Badanie kału powinno powtarzać się kilkakrotnie, przez kilka dni z rzędu.
Zdarzyć się może, bowiem że w dostarczonej próbce nie stwierdza się obecności pasożytów, mimo ich rzeczywistej obecności. Dlatego uzupełniająco pobiera się również wymaz. Wówczas z okolicy odbytu, pobiera się wydzielinę do badania pod mikroskopem. Używa się do tego celu specjalnej pałeczki zakończonej celofanem. Wymaz najlepiej pobrać rano, zaraz po przebudzeniu i przed skorzystaniem z toalety. Przy nasilonej owsicy pasożyty widoczne są gołym okiem, w kale lub w okolicy krocza dziecka.
Owsiki u dzieci: sposoby leczenia
Po zidentyfikowaniu pasożyta, powinno wdrożyć się leczenie farmakologiczne, środkami zapisanymi przez lekarza. Leki te działają w przewodzie pokarmowym, gdzie bytują owsiki. Najczęściej stosuje się Vermox lub Pyrantel w jednorazowej dawce i w zależności od preparatu, powtarza po 7, 14 lub 20 dniach. Po kuracji ponownie wykonuje się wymaz, aby upewnić się, że leczenie było skuteczne. Aby leczenie przyniosło efekty, powinno się objąć nim, nie tylko dziecko, lecz także wszystkich członków rodziny lub osoby z najbliższego otoczenia dziecka.
Terapię farmakologiczną można wspomagać starymi ludowymi sposobami: jedzeniem pestek z dyni, suszonych śliwek, podawaniem do picia soku z kiszonych ogórków lub olejku z oregano. Przyjmowanie tych produktów ma działanie wspomagające kurację, podobnie, jak odpowiednia dieta. W trakcie kuracji powinno się ograniczyć spożywanie cukru i słodyczy oraz wprowadzić większą niż zwykle ilość błonnika (kasze, chleb razowy, warzywa strączkowe, surowe warzywa i owoce).
Właściwie stosowana kuracja oprócz leków i odpowiedniej diety, powinna opierać się na działaniach zmierzających do wyeliminowania wtórnego zakażenia. Najważniejsze staje się rygorystyczne przestrzeganie zasad higieny, zarówno samego dziecka, jak i domowników. Mycie rąk przed każdym posiłkiem oraz po wyjściu z ubikacji, codzienna zmiana bielizny, regularna zmiana ręczników oraz bielizny pościelowej.
Pranie pościeli i ręczników w wysokich temperaturach oraz prasowanie żelazkiem. Warto skrócić dziecku paznokcie oraz zakładać na noc specjalne rękawiczki i obcisłe majteczki, by ograniczyć drapanie. Zabawki dziecka powinny być codziennie myte, a meble i podłoga ścierana na mokro.
Profilaktyczne działania w owsicy
Dbanie o odpowiednią higienę jest pomocne w unikaniu zakażeń pasożytniczych. Nie da się ich jednak uniknąć całkowicie, dlatego by uniknąć objawów, jakie wywołują owsiki u dzieci oraz u dorosłych, warto zastosować profilaktyczne odrobaczanie. Powinno się go przeprowadzać zwłaszcza w rodzinach, które posiadają psa lub kota.
Kuracje przeciw pasożytom powinno stosować się u wszystkich członków rodziny lub w większych grupach np. przedszkolnych. Powinny być one powtarzane w odstępach półrocznych. Profilaktyka, to najlepszy sposób na pasożyty. Nie od dzisiaj wiadomo, że łatwiej zapobiegać, niż leczyć.
