Półpasiec to dość ostra choroba zakaźna. Wywołuje ją taki sam wirus co ospę wietrzną. Objawy tej choroby to w szczególności charakterystyczna dla niego wysypka, a także bardzo dotkliwy ból. Kto jest narażony na zachorowanie, na półpasiec? Jakie są postaci półpaśca oraz jak przebiega leczenie tej choroby?
Półpasiec – choroba zakaźna, podczas której występuje bolesna wysypka.
Półpasiec jest bardzo nieprzyjemną chorobą, która niestety może dopaść każdego. Objawy półpaśca, a także ospy wietrznej są różne, lecz obie choroby łączy jedno – wywołuje je ten sam wirus, czyli Herpesvirus varicella zoster. Wirus ten dostaje się do naszego organizmu drogą kropelkową, oznacza to tyle, że wystarczy, aby chora osoba kichnęła czy kaszlnęła w naszym towarzystwie i kłopot gotowy.
Ospa wietrzna jest chorobą, na którą chorują głównie małe dzieci; przechorowanie jej daje odporność na całe życie. Jednakże, nie daje gwarancji, że kiedyś nie zachorujemy na półpasiec. Staje się tak, ponieważ podstępny wirus przechodzi w tzw. stan uśpienia w zwojach nerwów czuciowych w pobliżu rdzenia kręgowego i tylko czyha, aby w sprzyjających warunkach nas zaatakować.
Warunki sprzyjające takiemu zachowaniu pojawiają się, podczas, gdy nasz organizm jest osłabiony, czyli np.: podczas infekcji dróg oddechowych. Ciekawym faktem jest to, iż dorosły człowiek, który w dzieciństwie nie chorował na ospę wietrzną, może zachorować na półpasiec po kontakcie z chorym na ospę dzieckiem. Dlatego jesteśmy zmuszeni, aby zachować w takich kontaktach wyjątkową przezorność.
Półpasiec – objawy
Często pierwsze objawy półpaśca możemy zbagatelizować, ponieważ nie są symptomami charakterystycznymi np.: ból gardła, podwyższona temperatura, osłabienie mogą wskazywać na zwykłe przeziębienie. Dopiero w dalszym czasie, w miejscu gdy uaktywnił się wirus, dochodzi do stanu zapalnego nerwu czuciowego i unerwionej przez niego skóry. W większości przypadków zwiastuje to ból występujący wzdłuż zaatakowanego nerwu. Ból staje się ostry, piekący i niejednokrotnie bardzo silny. Po około 2-3 dniach na skórze (w bolesnej okolicy) pojawia się pęcherzykowa wysypka z odczynem zapalnym skóry. Tak dzieje się w wielu przypadkach, jednakże półpasiec, chociaż bardzo rzadko, może też przebiegać bez wysypki.
Pamiętaj aby nie używać „papkowatych substancji„, czyli np. Pudrodermu, ponieważ w pierwszej chwili takie substancje łagodzą świąd, jednakże podczas zasychania ściągają skórę, a w następnej kolejności zaczną sprawiać ból a poza tym pod nimi mogą rozwijać się bakterie, co jest najprostszą drogą do powikłań. Zamiast smarowania pęcherzyków produktami typu Pudoderm używaj gencjany.
Nie zapominajmy, iż kolejnych, nowych pęcherzyków może przybywać przez około 4 dni. Podobnie jak w ospie wietrznej, pęcherzyki przeobrażają się w krostki zasychające po kilku dniach w strupki. Zmiany skórne wyłaniają się w większości przypadków na tułowiu, rzadziej pojawiają się na ręce czy nodze lub na twarzy. Charakterystycznym zjawiskiem jest to, że uwidaczniają się tylko na jednej połowie ciała, stąd wzięła się nazwa choroby – półpasiec. Wypryski swędzą, mimo wszystko drapanie nie przynosi ulgi. Dzieje się tak, ponieważ półpasiec to choroba nerwów, a nie skóry i źródłem dolegliwości są komórki nerwowe.
Wykluczone jest rozdrapywanie zmian skórnych również z innego powodu – podczas ich rozdrapywania jest bardzo prawdopodobne, iż mogłoby dojść do nadkażeń bakteryjnych ranek. Podczas zachorowania na półpasiec zazwyczaj nie mamy wysokiej temperatury, jednakowoż możemy cierpieć na ból głowy, czuć ogólne osłabienie, zmęczenie.
Półpasiec i jego postacie:
- postać krwotoczna – występuje w przypadkach o ciężkim przebiegu
- postać oczna – zmiany oraz owrzodzenia mogą zaatakować spojówkę i rogówkę, warto pamiętać, że jeżeli nie zostanie szybko włączone specjalistyczne leczenie okulistyczne, powikłaniem półpaśca ocznego najprawdopodobniej stanie się porażenie nerwu poruszającego gałką oczną, w konsekwencji efektem stanie się np. opadanie powieki albo uszkodzenie gałki ocznej, a czasami nawet utrata wzroku.
- postać uszna – wysypka atakuje małżowinę uszną, przewód słuchowy, błonę bębenkową, w skutek tego najczęściej pojawiają się silne bóle ucha. Skutkiem nieleczonego półpaśca usznego mogą być szumy uszne ewentualnie przytępienie słuchu.
- postać uogólniona lub rozsiana – charakteryzuje się zmianami rozsianymi na tułowiu, w największej ilości przypadków towarzyszy chłoniakom,przerzutom nowotworowym.
- postać zgorzelinowa – podczas, gdy po krostach pozostają owrzodzenia.
Półpasiec – leczenie
Półpasiec jest chorobą mało zakaźną, jednakowoż aby nie narażać innych ludzi, powinniśmy przez 2-3 tygodnie zostać w domu. Lekarz zwykle przepisuje środki przeciwbólowe, a także te antywirusowe. Aby lek był najbardziej skuteczny, jego podawanie należy rozpocząć w ciągu pierwszych 2 dni choroby. Ponadto, okazjonalnie (podczas dokuczania silnego bólu) lekarz przepisuje jeszcze zastrzyki z witaminy B1 oraz witaminy B12.
Po mniej więcej 2-3 tygodniach półpasiec kończy się i w większości przypadków już nigdy więcej nie powraca. Wyjątek stanowią jednostki o bardzo osłabionej odporności, czyli osoby chore m.in: na AIDS albo te w trakcie chemioterapii.
Może się zdarzyć (szczególnie u osób starszych), iż pomimo wygojenia się zmian skórnych ból nadal się utrzymuje, występuje wtedy neuralgia półpaścowa. Taki stan może utrzymywać się przez kilka miesięcy, a czasami nawet lat. Przedłużające się uporczywe nerwobóle po ustąpieniu półpaśca są wskazaniem do leczenia neurologicznego. Podczas takiego leczenia podaje się leki przeciwbólowe, a także naświetla się bolesne miejsca, stosując diatermię krótkofalową.
Półpasiec – powikłania
To, jak nasz organizm poradzi sobie z półpaścem, w największym stopniu zależy od sprawności układu odpornościowego. Jeżeli funkcjonuje on bez żadnego zarzutu to oznacza, że choroba najczęściej mija bez śladu – jedynie w pojedynczych przypadkach może się zdarzyć sytuacje, że na skórze pozostają blizny albo przebarwienia.
W największej ilości przypadków powikłania po półpaścu związane są głównie ze wzrokiem oraz słuchem. W ciężkich przypadkach osoba chora jest narażona na:
- zapalenie rogówki, a także błony naczyniowej oka
- porażenie mięśni poruszających gałką oczną
- utratę wzroku
- porażenie nerwów odpowiedzialnych za ruchy gałki ocznej
- częściową utratę słuchu
- porażenie nerwu twarzowego.
U osób po przeszczepach albo jednostek leczonych onkologicznie, czyli osób, które posiadają osłabioną odporność może dojść m.in. do uszkodzenia nerwów czaszkowych, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, ujawnienia się zespołu Guillaina-Barrego, czyli uszkodzenia osłonek nerwów – tzw. mieliny, to z kolei prowadzi do niedowładów. Żeby zapobiec takim powikłaniom, osoby mocno osłabione w większości przypadków leczone są na półpasiec w szpitalu.
Warto wiedzieć iż raz przechorowany półpasiec w większości przypadków daje odporność do końca życia. Ponowne zachorowanie powinno zmobilizować do dokładnych badań w kierunku chorób nowotworowych np.: chłoniaki, białaczka, a także chorób związanych ze spadkiem odporności.
