Różyczka to łagodna choroba gorączkowa wieku dziecięcego, wywołana wirusem różyczki z rodziny Togaviridae. Przenosi się wyłącznie drogą kropelkową, poprzez kontakt z osobą zarażoną, a do zarażeń dochodzi najczęściej w okresie późnej zimy i wczesnej wiosny.
Ponieważ głównym materiałem zakaźnym są; wydzielina nosowo gardłowa osoby już zakażonej, a także mocz i kał. W przypadku dzieci do zakażenia wirusem różyczki dochodzi najczęściej w przedszkolu podczas wspólnej zabawy.Różyczka wylęga się od 14 do 21 dni. Zakażenie może wystąpić na siedem dni przed pierwszymi objawami. Dotyka osób, najczęściej , pomiędzy 5 a 15 rokiem życia. Rozwija się tylko u ludzi.
Różyczka – objawy
U dzieci najmłodszych najczęściej nie występują objawy zachorowania. U dzieci starszych i osób dorosłych, w pierwszych czterech dniach mogą wystąpić objawy bólu głowy, kończyn, gardła, a także brak apetytu, zapalenie spojówek. Na dobę przed pojawieniem się wyraźnych objawów zakażenia może wystąpić bolesne powiększenie węzłów chłonnych, szczególnie na karku i potylicy.
Zdarza się, że będzie to jedyny objaw tej choroby. Charakterystyczna dla różyczki jest występująca wysypka, najpierw w okolicy twarzy i szyi, potem może rozprzestrzenić się po całym ciele. Może towarzyszyć jej swędzenie. Wysypka utrzymuje się dwa do trzech dni i powoli samoistnie znika. Około 30% dzieci przechodzi chorobę bez widocznej wysypki. Objawom wysypki może towarzyszyć gorączka, średnio do 39 st.C, chociaż najczęściej gorączka występuje przy bezwysypkowym przebiegu różyczki.
Objawy różyczki u osób dorosłych
Zdecydowanie starsze dzieci i dorośli mogą różyczkę znosić gorzej niż najmłodsze dzieci. Pierwsze objawy to bóle głowy, katar, kaszel, zapalenie spojówek. Jeżeli nie wystąpi wysypka, objawy te mylone są często ze zwykła infekcją sezonową.
Najtrudniej różyczkę tolerują kobiety w ciąży. W ich przypadku wirus różyczki jest prawdziwie niebezpieczny. Najbardziej niebezpieczny jest dla kobiety w pierwszych szesnastu tygodniach ciąży. Różyczka może doprowadzić do zgonu płodu, poronienia oraz być przyczyną licznych wad wrodzonych dziecka. Jeżeli zakażenie wirusem różyczki nastąpi po szesnastym tygodniu ciąży, nie będzie już tak groźne, a co najważniejsze nie spowoduje już wad wrodzonych dziecka.
Różyczka – diagnoza
W przypadku wątpliwości co do stanu zdrowia dziecka, konieczna jest wizyta u lekarza pediatry lub lekarza rodzinnego. Różyczka nie wymaga specjalistycznego, inwazyjnego leczenia. Diagnoza opiera się na objawach powiększonych węzłów chłonnych, gorączce i wysypce. Nie stosuje się badań serologicznych. Opieka polega na ewentualnym podawaniu środków przeciwgorączkowych. Ważne aby dziecko przebywało w domu, tak aby choroba nie rozprzestrzeniała się w sposób niekontrolowany.
Różyczka – powikłania
U dzieci powikłania po różyczce występują bardzo rzadko, chociaż w skrajnych przypadkach może wystąpić zapalenie opon mózgowych lub skaza krwotoczna, a także zapalenie stawów.
Najtrudniejsza sytuacja pojawia się u kobiety w ciąży zarażonej wirusem różyczki. Pierwszy etap diagnozy to sprawdzenie stanu odporności kobiety. Jeżeli była ona w okresie dzieciństwa szczepiona przeciw różyczce, ryzyko zakażenia płodu jest niewielkie. W innym przypadku wykonuje się badania serologiczne.
Różyczka wrodzona, inaczej zespół różyczki wrodzonej, wywołane wewnątrzmacicznym zakażeniem wirusem różyczki. Wirus zakaża łożysko powodując jego uszkodzenia, które umożliwiają przedostawanie się patogenu do płodu. Wirus jest aktywny jeszcze długo po narodzinach dziecka. Zespół wad wrodzonych powstałych po zakażeniu wirusem nazywa się triadą różyczkową Gregga.
Różyczka – zapobieganie
Ponieważ różyczka należy do łagodnych chorób okresu dzieciństwa, najlepiej po prostu ją przechorować. Nie powinno się za wszelką cenę chronić dzieci przez zarażeniem. Im wcześniej zostaną nią zarażone tym łagodniejsze będą objawy. Od 1988 roku w Polsce obowiązują szczepienia przeciw różyczce. Aktualnie aplikuje je się dwukrotnie w formie szczepionki skojarzonej: łącznej przeciw odrze, śwince i różyczce.
Szczepienia wykonuje się po raz pierwszy w 13-15 miesiącu życia , po raz drugi w 10 roku życia. Profilaktyka szczepień ma tu szczególne znaczenie dla kobiet pragnących zajść w ciążę. Jeżeli kobieta nie była wcześniej szczepiona można to zrobić w dorosłym życiu,minimum na jeden miesiąc przed planowaną ciążą. Badania wykazują, że u ok. 90% kobiet szczepionych w dzieciństwie przeciwko różyczce, stwierdza się pełną odporność.
Wszystkie przypadku zachorowań z powodu wirusa różyczki monitorowane są przez Państwowy Zakład Higieny na poziomie kraju i WHO (Światową Organizację Zdrowia) na poziomie globalnym.
W ostatnich latach powstała moda na nieszczepienie dzieci przeciwko chorobom wieku dziecięcego. Żadna z osób ani instytucji zaangażowanych w taką promocję nie wykazała bezpośredniego związku pomiędzy zachorowalnością i powstawaniem wad wrodzonych a szczepionką skojarzoną. Wręcz odwrotnie, przypadek wirusa różyczki wskazuje, że brak szczepienia przeciwko tej chorobie naraża szczególnie kobietę na nieodwracalne skutki prawie przez całe jej życie.
