Gruźlica jest jedną z wielu chorób zakaźnych. Atakuje ona głównie płuca, jednak rozwija się w innych częściach organizmu. Choroba ta bardzo często jest wykrywana zupełnie przypadkowo, podczas rutynowych badań przesiewowych. Dowiedz się czym jest gruźlica i co zrobić, aby zapobiec zachorowaniu.
Występowanie i rozpoznanie gruźlicy
Dawniej, gruźlice często nazywano chorobą biedaków. Jednak nie zawsze sięgała ona tych najbiedniejszych, ponieważ chorował na gruźlicę na przykład Fryderyk Chopin czy Franz Kafka. Stąd prosty wniosek, że gruźlica może dopaść każdego z nas. Szacuje się, że aż jedna trzecia światowej populacji zakaża się prątkiem gruźlicy. Rok rocznie dochodzi do około 7-8 milionów nowych zakażeń, a liczba ta cały czas wzrasta, ponieważ wynika to z coraz częstszego podróżowania ludzi. Blisko 3 miliony osób rocznie umiera na gruźlicę (ponad dziesięciokrotnie niż z powodu AIDS).
Najczęściej atakuje dzieci, pomiędzy 10 a 15 rokiem życia oraz osoby w starczym wieku. Atakować może również osoby cierpiące na wrzody żołądka czy dwunastnicy. Palacze także powinni mieć na uwagę tę chorobę zakaźną, która częściej atakuje osoby palące.
Gruźlicę rozpoznać można podczas różnych badań. U choroby zakażonej zdjęcia rentgenowskie wykrywają ogniska gruźlicze w płucach oraz kościach. Wykonywane są również badania pod mikroskopem, najczęściej plwociny lub moczu. Podczas skórnych testów tuberkulinowych, również można uzyskać informacje, czy u pacjenta występuje zakażenie.
Przyczyny gruźlicy
Gruźlica jest chorobą, która wywoływana jest przez bakterie zwane pałeczkami. Są one odporne na działanie antybiotyków oraz kwasów i zasad. Rozwija się ona w powolnym tempie. W większości przypadków zakażenie następuje drogą oddechową, podczas wdychania bakterii unoszących się w powietrzu podczas kaszlu, kichania czy śmiechu osoby zakażonej. Samo zakażenie bakteriami gruźlicy nie jest równoznaczne z zachorowaniem, jednak mimo wszystko ryzyko zachorowania przez osobę zakażoną utrzymuje się przez całe życie. Szansa na takie zachorowanie spada jednak z biegiem czasu (największe prawdopodobieństwo zachorowania jest w pierwszych dwóch latach choroby).
Warto dodać, że gruźlicą zarazić się można również poprzez zakażone mleko, które pochodzi od chorych krów. Jednak prawdopodobieństwo zachorowania w ten sposób jest bardzo niskie.
Gruźlica – objawy
Gruźlica przejawia wiele różnych objawów, jak długotrwałe zmęczenie i bardzo złe samopoczucie, ból w klatce piersiowej oraz częste duszności. Bardzo dokuczliwy kaszel, który nasila się w godzinach porannych. Często chorobie też towarzyszy również wysoka gorączka oraz pogorszenie apetytu czy nawet chudnięcie osoby zakażonej.
Objawy gruźlicy zależą również od jej umiejscowienia. Występują na przykład w węzłach chłonnych, gdzie powiększony jest szyjny węzeł chłonny, z których może wyciekać ropa. Ponadto pacjenci skarżą się na bóle drogach moczowych, co skutkuje częstym i bolesnym oddawaniem moczu. Często u kobiet przejawia się ból w miednicy. Również u kobiet występują zaburzenia miesiączkowania, a przy zaawansowanym stadium choroby może to prowadzić do niepłodności. Mężczyźni natomiast odczuwają bóle moszny. Choroba ta występuje również w jamie brzusznej – częste i nawracające zaparcia oraz w kościach czy stawach, gdzie wskutek zapadnięcia kręgów występuje wygięcie kręgosłupa.
Podczas gruźlicy wyróżnia się kilka rodzajów choroby płuc. Pierwszym z nich jest pierwotna gruźlica płuc, która przebiega bezobjawowo. Występujące objawy często przypominają grypę. Ustępują samoistnie, najczęściej po kilku miesiącach. W tym stadium często ukazują się powiększone węzły chłonne. Podczas RTG płuc można zauważyć liczne zwapnienia. Kolejnym rodzajem jest popierwotna gruźlica płuc. W tym stadium bakterie (pałeczki) uaktywniają się. Zajmują one z reguły obszar płuc, ale objawia się w innych narządach wspomnianych wcześniej. Najcięższym rodzajem gruźlicy jest gruźlica prosówkowa.
Rozwijana wskutek rozsiewu pałeczek, które wraz z krwią docierają do wszystkich narządów. Choroba może się zacząć od bardzo wysokiej gorączki oraz duszności. Często nawet choroba zaczyna się od niewydolności dróg oddechowych – chory musi natychmiast trafić do szpitala. Około 5% zakażonych na gruźlice choruje na ostatni rodzaj choroby, czyli gruźlicę pozapłucną. Najczęściej zajmuje węzły chłonne, układ moczowy oraz kości i stawy.
U wielu chorych na gruźlicę nigdy nie pojawiają się objawy choroby. Pacjenci, którzy przejawiają objawy tej choroby najczęściej dobrze reagują na współczesne leki, jednak ważnym jest odbycie pełnego cyklu terapii – inaczej leczenie może okazać się bezskuteczne.
Leczenie – gruźlica
Większość chorych na gruźlicę jest leczona w domu, jednak pod warunkiem przyjmowania leków. Kiedy podczas choroby pojawiają się dodatkowe choroby, należy zwrócić się do lekarza. Minimalnym okresem leczenia gruźlicy jest 6 miesięcy. Jednak w wypadu gruźlicy kości lub zakażenia HIV okres ten znacząco się wydłuża. Często, aby uniknąć uodpornienia bakterii na leki, należy stosować kilka środków jednocześnie.
Szybkie podjęcie leczenia zmniejsza niebezpieczeństwo dalszego szerzenia infekcji. Na bieżąco należy kontrolować osoby przebywające z pacjentem, gdyż ryzyko zakażenia jest bardzo wysokie. Należy również obowiązkowo prześledzić, z kim w ostatnim czasie spotykała się osoba zakażona gruźlicą, ponieważ przypuszczalnie mogło dojść do zakażenia tychże osób.
