Wiele osób postrzega otyłość jako “defekt estetyczny”, jednak nie można zapominać o tym, że jest to poważna choroba przewlekła, która stanowi istotne zagrożenie dla zdrowia, zwiększając ryzyko chorób serca, cukrzycy typu 2 oraz innych poważnych schorzeń. W odpowiedzi na rosnący problem nadwagi i otyłości, medycyna nieustannie poszukuje nowych rozwiązań. Leki na otyłość stanowią jedno z takich rozwiązań, oferując nadzieję na skuteczne wsparcie w procesie redukcji masy ciała. Jak działają i dla kogo są przeznaczone? O czym koniecznie należy pamiętać podczas ich stosowania?
Czym są leki na otyłość?
Leki na otyłość są specjalistycznymi preparatami farmaceutycznymi przeznaczonymi do wspomagania redukcji masy ciała u osób z nadwagą lub otyłością. W przeciwieństwie do suplementów diety, które głównie dostarczają składników odżywczych, leki te działają poprzez zmniejszanie apetytu, zwiększanie uczucia sytości oraz redukcję wchłaniania tłuszczów. Dzięki temu mogą efektywnie wspierać proces odchudzania, zwłaszcza u osób, które mają trudności z osiągnięciem satysfakcjonujących rezultatów jedynie przez zmiany w sposobie żywienia i przy zwiększeniu aktywności fizycznej.
Wskazania do stosowania leków na otyłość
Wskazania do stosowania leków na otyłość obejmują sytuacje, gdy zmiana stylu życia, w tym zmiana diety i regularna aktywność fizyczna, nie przynosi oczekiwanych i trwałych rezultatów w redukcji masy ciała. Farmakoterapia jest rozważana u dorosłych pacjentów, których wskaźnik masy ciała (BMI) wynosi równy lub większy niż 30 kg/m², lub równy lub większy niż 27 kg/m² u osób z towarzyszącymi schorzeniami, takimi jak cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze, hiperlipidemie i inne zaburzenia metaboliczne. Zanim rozpocznie się leczenie farmakologiczne, niezbędna jest konsultacja z lekarzem, który dokładnie oceni korzyści i ryzyko związane z terapią oraz uwzględni indywidualną sytuację zdrowotną pacjenta.
Leki na otyłość – analogi GLP-1
Jedynym z szeroko stosowanych w leczeniu otyłości leków są preparaty z grupy analogów GLP-1. Początkowo były przeznaczone głównie do leczenia cukrzycy typu 2, zyskały również uznanie w terapii otyłości z powodu ich zdolności do redukcji masy ciała. W Polsce dostępny jest Saxenda, którego substancją czynną jest liraglutyd, syntetyczny analog hormonu GLP-1. Główne mechanizmy działania liraglutydu obejmują regulację glikemii poprzez zwiększanie wydzielania insuliny i zmniejszanie uwalniania glukagonu z trzustki. Dodatkowo opóźnia on opróżnianie żołądka, co prowadzi do wydłużenia czasu trawienia pokarmu i dłuższego uczucia sytości po posiłku.
Inną substancją działającą na podobnej zasadzie jest semaglutyd, na bazie którego opracowano lek Wegovy. Obecnie te lek na otyłość jest dostępny w Polsce w ograniczonym zakresie w ramach importu interwencyjnego. Wegovy jest szeroko stosowany w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych, jednak data jego stałego wprowadzenia do obrotu w Polsce nie jest jeszcze znana. Pozostałe leki oparte na semaglutydzie, takie jak Ozempic i Rybelsus, są zarejestrowane w Polsce do leczenia cukrzycy typu 2.
Od początku roku 2024 na rynku polskim pojawił się nowy lek oparty na tirzepatydzie – Mounjaro, który jest kolejnym analogiem GLP-1, ale również wpływa na działanie GIP (peptydu insulinotropowego o zależności od glukozy). Tirzepatyd działa na receptory GLP-1 oraz GIP, zwiększając wydzielanie insuliny i hamując uwalnianie glukagonu. Jest to istotne, ponieważ GIP odgrywa rolę w regulacji metabolizmu glukozy i lipolizy, co może dodatkowo wspierać kontrolę masy ciała. Jego wprowadzenie do terapii otyłości może być korzystne dla pacjentów, którzy nie osiągają wystarczających rezultatów przy innych dostępnych opcjach leczenia.
Leki na otyłość – naltrekson i bupropion
Innym lekiem na otyłość jest Mysimba, który składa się z połączenia dwóch substancji: naltreksonu i bupropionu. Naltrekson, znany z leczenia uzależnień, oraz bupropion, stosowany w terapii depresji i jako pomoc w leczeniu nikotynizmu, działają synergistycznie na obszary mózgu odpowiedzialne za układ nagrody. Ten mechanizm reguluje doznania przyjemności związane z jedzeniem. Choć szczegółowy sposób, w jaki naltrekson i bupropion oddziałują ze sobą, nie jest jeszcze w pełni poznany, to wiadomo, że ich połączenie wpływa na neurochemiczne mechanizmy kontrolujące uczucie głodu. Efektem tego jest zmniejszenie apetytu oraz lepsza kontrola ilości spożywanego pokarmu, co prowadzi do skutecznej redukcji masy ciała u osób stosujących Mysimbę.
Leki na otyłość – o czym należy pamiętać?
Leki na otyłość stanowią ważny element kompleksowego podejścia do leczenia tej choroby. Skuteczność leków na otyłość jest obiecująca, co znajduje potwierdzenie w rosnącej popularności ich stosowania. Jednak kluczowym elementem terapii otyłości jest holistyczne podejście, które nie tylko obejmuje farmakoterapię, ale również zmianę nawyków żywieniowych i stylu życia oraz regularną aktywność fizyczną. Psychologiczne aspekty leczenia odgrywają również istotną rolę, wspomagając pacjentów w kształtowaniu zdrowych nawyków żywieniowych i utrzymywaniu motywacji do osiągania postawionych celów. Współpraca z zespołem specjalistów, w tym lekarzem, dietetykiem i psychologiem, jest niezbędna dla skutecznego monitorowania postępów i dostosowania strategii terapeutycznych do indywidualnych potrzeb pacjenta. Kluczowym elementem sukcesu leczenia jest również konsekwentna i stała zmiana nawyków, realizowana stopniowo metodą „małych kroków”, co pozwala na trwałe wdrażanie zdrowych nawyków i utrzymanie osiągniętych efektów terapii. Takie kompleksowe podejście integrujące różne aspekty opieki medycznej oraz psychologicznej stanowi solidne fundamenty trwałego sukcesu w leczeniu otyłości.
