Totalny ból nowotworowy przez większość pacjentów zmagających się z tą chorobą uważany jest za wszechogarniający i zaburzający w znacznym stopniu codzienne życie. Analizując statystyki badań epidemiologicznych można stwierdzić, że kilka milionów ludzi na całym globie, jest udręczona z powodu schorzeń nowotworowych. Część chorych nie jest objęta prawidłowym leczeniem niwelującym przykre doznania.
Ból nowotworowy nierozerwalnie wiąże się z tego typu chorobami i odczuwa go większa część ludzi ze zdiagnozowanym rakiem. Gdyby pacjenci z chorobami nowotworowymi byli leczeni zgodnie z wyznaczonymi do tego celu procedurami, to prawie 95% chorych nie odczuwałoby tak intensywnego i zabierającego chęć do życia bólu. W czasie trwania choroby nowotworowej pacjent może równolegle odczuwać kilka typów bólu, większość chorych doświadcza dwóch lub więcej rodzajów dolegliwości bólowych, mniejszość odczuwa cztery lub więcej rodzaje bólu.
Totalny ból nowotworowy – przyczyny
- Uporczywy ból spowodowany nowotworem – powstaje na skutek przerzutów do naczyń limfatycznych i krwionośnych, przerzutów do kości, owrzodzenia skóry, naciekania na nerwy, wzrostu ciśnienia śródczaszkowego.
- Ból spowodowany wprowadzonym leczeniem – powstałe w wyniku operacji uszkodzenie nerwów, skurcze mięśni, spowodowane radioterapią zapalenie błony śluzowej, martwica kości, okołonaczyniowe stany zapalne ujawniają się po przyjęciu chemioterapii.
- Ból towarzyszący chorobom nowotworowym – infekcje, odleżyny, zatory i zakrzepy.
- Ból niezwiązany z nowotworem, ale odczuwany przez pacjentów – ból głowy, kręgosłupa, stawów, żołądka.
Choroby wywołujące totalny ból nowotworowy najczęściej umiejscawiają się w ( od najwyższego miejsca):
- Kości, szyjka macicy
- Jama ustna.
- Krtań, prostata.
- Piersi.
- Płuca.
- Żołądek.
- Trzustka.
- Odbyt.
- Drogi moczowe.
Objawy totalnego bólu nowotworowego
Chorzy walczący z ciężkimi chorobami opisują totalny ból nowotworowy jako: rozrywanie, kłucie, umiejscawiają go na całym ciele lub na pewnej jego powierzchni. Intensywność odczuwania bólu pacjenci wiążą z warunkami atmosferycznymi, niepokojem, lękiem, stanem zapalnym. Nieznośny ból nasilają takie czynniki jak: problemy z zaśnięciem, chroniczne zmęczenie, ciągły niepokój, napady lękowe, depresja, samotność.
Ból jest łatwiejszy do zniesienia gdy, chorym podawane są odpowiednie dla nich leki przeciwbólowe, gdy spotykają się życzliwością, zrozumieniem, mają wsparcie ze strony rodziny. Oprócz totalnego bólu nowotworowego, chorzy odczuwają ból przebijający, napadowy przemijający pojawia się on w czasie stosowania dobrych leków przeciwbólowych.
Lekarze pracujący w hospicjach dokonują podziału totalnego bólu nowotworowego na:
- Ból fizyczny – powodowany przez uboczne skutki leczenia.
- Ból życiowy – niepokój o bliskich, środki materialne, izolacja społeczna.
- Ból psychologiczny – gniew wywołany postawieniem zbyt późnego rozpoznania, leczenia nie przynoszącego poprawy zdrowia, obawa przed przykrym bólem, lęk przed śmiercią.
- Ból wewnętrzno – duchowy – chory zadaje pytania dlaczego to jego dotknęła taka ciężka choroba, dlaczego Bóg w którego istnienie wierzy, pozwala mu tak bardzo cierpieć.
Diagnostyka w kierunku totalnego bólu nowotworowego
Pacjenci dotknięci chorobą nowotworową nie spodziewają się takiej diagnozy, dlatego często przeżywają załamanie nerwowe. Lekarze zdają sobie z tego sprawę, dlatego próbują nawiązać z chorym dobry kontakt. Pacjent może swobodnie opowiadać o swoich dolegliwościach, przebytych schorzeniach i uwarunkowaniach genetycznych.
Wywiad lekarski odnośnie rozpoznania rodzaju bólu, będzie wiązał się z odpowiedzią pacjenta na takie pytania:
Miejsce odczuwania bólu, czynniki, które mogły spowodować jego powstanie. Czas, przez jaki chory odczuwa ból. Charakter bólu, który może być: napadowy, stały lub nawracający a także ostry lub tępy. Dodatkowe pytania pozwalające na postawienie wstępnej diagnozy to: nasilenie bólu, co wpływa na zwiększenie siły bólu oraz czy coś przynosi ulgę. Dla lekarza istotne jest także jak pacjent sypia. Czy ból nie zaburza jego codziennego funkcjonowania oraz jaki rodzaj leczenia został dotychczas zastosowany i czy nie wystąpiły skutki uboczne.
W celu postawienia trafnej diagnozy pacjenci poddawani są wielu badaniom diagnostycznym na przykład takim jak: badania laboratoryjne z krwi, moczu, wymazy, USG, RTG, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny.
Leczenie totalnego bólu nowotworowego
Leczeniem pacjentów chorych na nowotwory zajmuje się onkolog, którego jednym z zadań jest doprowadzenie do takiego stanu, w którym chory nie będzie odczuwał bólu a przy tym nie będzie ciągle senny i pozbawiony aktywności natury psychicznej i fizycznej.
W zależności od stopnia nasilenia bólu lekarze wdrażają określone leki farmakologiczne
- Ból lekki – może być podjęta próba leczeniem lekami przeciwbólowymi ogólnodostępnymi.
- Ból nasilony – leki opioidowe przeciwbólowe syntetyczne oraz leki wpływające na funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego.
- Ból bardzo silny – leki silnie działające podawane, gdy inne środki nie przynoszą ulgi należy do nich morfina oraz leki przeciwbólowe powodujące rozluźnienie mięśni, zanik lęku i bólu oraz ustępowanie stanów depresyjnych.
