Ból neuropatyczny jest rodzajem bólu przewlekłego, czyli takiego z którym chory musi się zmagać każdego dnia. Ból ten powstaje, jak sama nazwa wskazuje, w wyniku uszkodzenia układu nerwowego.
Szacuje się, że blisko 10 procent populacji cierpi na ból neuropatyczny. Ból ten jest przez wielu uznawany jako zjawisko zagadkowe, ponieważ niestety słabo reaguje na podejmowane próby leczenia.
Przyczyny powstawania bólu neuropatycznego
Dokładniej ujmując, w wyniku uszkodzenia układu nerwowego zostaje zaburzone przewodzenie informacji czuciowych oraz ruchowych wzdłuż licznych włókien nerwowych. Na skutek defektu sieci nerwowej informacje o bólu przesyłane do mózgu są przez niego odczytywane za błędne lub całkiem zniekształcone. Bóle takie nazywa się także nerwobólami, neuralgią lub neuropatią.
Objawy bólu neuropatycznego
Głównymi objawami jest piekący, bardzo uciążliwy i przeszywający ból. Niektórzy pacjenci opisywali porównywali ten ból nawet do dźgania nożem czy uderzaniem kijem baseballowym o ciało. Jednak często jest tak, że każdy pacjent inaczej odczuwa ból neuropatyczny. Jednak większość chorych opisuje go jako wrażenie o charakterze pieczenia, palenia czy parzenia. Często przyjmuje on także formę uczucia bardzo silnego ucisku.
Niektórzy pacjenci odnotowali stany napadowe – ból pojawia się nagle, niespodziewanie i jest niezwykle silne, dosłownie jakby została porażona prądem.
Chory może odczuwać bóle także podczas zmiany ciepła, kontaktu z ubraniem, silniejszych podmuchów wiatru czy nawet podczas dotyku z inną osobą. Ból taki często pojawia się z opóźnieniem, przez co promieniuje poza obszar uszkodzonego nerwu.
Uszkodzonemu nerwu często towarzyszą takie dolegliwości jak nadmierne wypadanie włosów czy brak lub bardzo wzmożona potliwość.
Bóle neuropatyczne niestety jest bardzo uciążliwy i ma bardzo duży wpływ na codzienną funkcjonalność pacjenta. Codziennie zmagają się oni z problemami snu, brakiem energii oraz mają często zawroty głowy czy trudności z koncentracją. Ból neuropatyczny często wyklucza chorego z podjęcia pracy, najczęściej fizycznej. Niekiedy bóle są tak silne, że chory nie może założyć na siebie ubrań.
Bóle te występują w wielu chorobach i stanach, jak dyskopatiach, nowotworach, miażdżycy tętnic, chorobach reumatologicznych, boreliozie czy AIDS. Ból neuropatyczny może występować w przebiegu terapii niektórymi lekami, na przykład podczas leczenia niektórymi preparatami przeciwnowotworowymi.
Typy bólu neuropatycznego
Istnieje wiele różnych typów bólu neuropatycznego. Wyróżnić można m.in. bolesną neuropatię obwodową, gdzie z powodu neuropatii cukrzycowej powstają powikłania cukrzycy, które mogą powodować uszkodzenie nerwów; Neuralgia po przebytym półpaśćcu. Wyróżnić można także neuralgie nerwu trójdzielnego, czyli okresy ostrego oraz uciążliwego bólu zlokalizowanymi na twarzy. Ból odśrodkowy wynika z uszkodzenia funkcji ośrodkowego układu nerwowego, do którego zaliczamy mózg i rdzeń kręgowy. Jeżeli chory skarży się na uciążliwe bóle nadgarstka i dłoni, może być to typ neuropatii uciskowej zwanej zespołem kanału nadgarstka. Wyróżniamy jeszcze takie typy jak neuropatie obwodowe sprzężone z HIV, fantomowy ból kończyn czy bóle neuropatyczne związane z nowotworami – wywołane przez same nowotwory bądź chemioterapię
Ból neuropatyczny – leczenie
Leczenie tego typu bólu jest bardzo trudne. Wymagana jest wielokierunkowa terapia z uwzględnieniem leczenia farmakologicznego czy anestezjologicznego (blokady i neurolizy). Lekarze wciąż nie wiedzą jak skutecznie pozbyć się tej uciążliwości z życia chorego. Zwyczajne leki przeciwbólowe są nieskuteczne, nie sprawdzają się podczas leczenia. Wykorzystuje się zatem szereg innych leków, m.in. leki przeciwdrgawkowe, przeciwdepresyjne, wspomagające układ nerwowy.
Jedną ze skuteczniejszych metod wykorzystywanych do leczenia bólów neuropatycznych jest termolezja. Metoda ta niszczy tkanki nerwowe, przez co chory odczuwa uśmierzenie przewlekłego bólu.
Trudności podczas leczenia chorego są spowodowane głównie dlatego, iż ból reaguje na wszystkie płaszczyzny ciała, drastycznie zmienia jego zachowanie. Z czasem problem ten dominuje nad resztą bodźców (zaburza funkcje poznawcze chorego). Najważniejszym czynnikiem podczas leczenia, jest odpowiednie rozpoznanie choroby i wykluczenia innych przyczyn dolegliwości. Bardzo ważnym czynnikiem, który pozwoli na szybsze i skuteczniejsze leczenie jest dobór odpowiednich leków farmakologicznych.
Jednym z ciekawszych sposobów leczenia, jest papryka chili. Nie dosłownie, jednak zawarta w nich kapsaicyna wykorzystywana jest do produkcji plastrów uśmierzających bóle mięśniowo-stawowe.
Ból neuropatyczny – koszty leczenia
Koszty leczenia bólu neuropatycznego są znaczące, ponieważ ciężko jest znaleźć lek, na który chory odpowiednio zareaguje i będzie mu pomagał. Bólu neuropatycznemu często towarzyszy stan depresyjny, przez co koszty leczenia zwiększają się. Jak oszacowano, całkowite opłaty za opiekę medyczną, są blisko trzy razy wyższe u osób chorych na bóle neuropatyczne w porównaniu ze zdrową populacją.
