Pokrzywka aspirynowa jest jedną z najczęściej występujących w populacji ludzkiej dermatoz skórnych. Według najnowszych statystyk, schorzenie częściej dotyka kobiety, niż mężczyzn (3:2).
Pokrzywka stanowi niejednolity zespół chorobowy spowodowany czynnikami egzo- i endopochodnymi. Początkowo pojawia się wykwit w postaci pokrzywkowego bąbla, którego bezpośrednią przyczyną powstania jest podskórny obrzęk. Cały proces rozwojowy bąbla poprzedzony jest poszerzeniem drobniutkich naczyń krwionośnych i wzrostem przepuszczalności ich ścian. W takiej sytuacji z krwi, przedostają się z komórki immunologiczne do tkanek, w jakich ich obecność w fizjologicznych, prawidłowych warunkach nie ma prawa bytu.
Oczywiste jest, że komórki immunologiczne (białe krwinki) zostały stworzone przede wszystkim do obrony organizmu przed potencjalnym zagrożeniem. Nie ma zatem, nic dziwnego w tym, że te, próbując poprawnie spełniać swoją rolę poczynają atakować poszczególne komórki i tkanki. Wszystko byłoby dobrze, gdyby nie to, że wspomniane komórki odpornościowe, również mają prawo do pomyłki. Kiedy zaburzone zostają prawidłowe warunki funkcjonowania organizmu, nasze leukocyty „popadają w paranoję” i zaczynają traktować ciało gospodarza jak intruza, a jego własne budulcowe jednostki, traktują jak obcego.
Nieprawidłowe rozpoznanie wyzwala szereg reakcji, w lawinie których, uwolnione zostają mediatory reakcji alergicznych. Właśnie do takich czynników zalicza się np. histaminę, produkowaną przez komórki tuczne i bazofile (komórki układu odpornościowego, których zadaniem jest wytwarzanie substancji bójczych). Na skutek ich wytwarzania organizm ludzki, w pewnym momencie sam zaczyna się gubić i poczyna atakować własne ciało. Właśnie taka, patologiczna reakcja, skierowana przeciwko komórkom własnym nazywana jest pokrzywką.
Pokrzywka aspirynowa – objawy
Początkowo pojawia się wspomniany wyżej bąbel. Na ogół tworzą się w okolicach klatki piersiowej, dekoltu i szyi. Mają różowoporcelanowy bądź czerwony kolor. Wielkość waha się od kilkunastu milimetrów do kilku centymetrów, a nasilenie należy do cech indywidualnych danego człowieka. Bąble pokrzywkowe rozwijają się niezwykle szybko (wystarczy kilka minut). Objawem towarzyszącym jest świąd, który po kilku godzinach ustępuje. Pokrzywka może trwa kilka godzin, kilka dni, a u niektórych osób może mieć charakter przewlekły.
U osób chorych na przewlekłą pokrzywkę, często stwierdza się nadwrażliwość na niesteroidowe leki przeciwzapalne oraz aspirynę i jest to tzw. „pokrzywka aspirynowa„. Związek pomiędzy występowaniem jednej i drugiej pokrzywki dotyczy na ogół hormonów płciowych, które wpływają na aktywność mastocytów i procesów immunologicznych i zapalnych. O udziale hormonów w rozwoju pokrzywki aspirynowej świadczy sam fakt, że kobiety zapadają częściej, a w związku z cyklem menstruacyjnym, bąble wyskakują cyklicznie.
Jeśli, bąblom towarzyszą objawy w postaci gorączki, duszności, zasłabnięć, potrzebna jest natychmiastowa konsultacja lekarska! Tylko podanie odpowiednich leków antyalergicznych jest w stanie uratować pacjenta przed wstrząsem.
Pokrzywka aspirynowa – przyczyny
Przyczyny pokrzywek tkwią przede wszystkim w produktach pochodzenia zwierzęcego (jaja, mleko, sery), a także orzechy, jarzyna, alergeny powietrzopochodne (sierść, pyłki) i oczywiście, leki. Przy podejrzeniu pokrzywki lekopochodnej (aspirynowej), dokonuje się diagnozy w postaci śródskórnych badań.
Pokrzywka aspirynowa – przyczyny rozwoju
Jak sama nazwa wskazuje, pokrzywkę aspirynową powodują przede wszystkim leki (salicylany, penicylina). 30% tego typu pokrzywki związane jest z nietolerancją kwasu acetylosalicylowego i dodatków pokarmowych, w tym również konserwantów (benzoesany, sulfaty, glutaminian monosodowy, tetra-metoksyfenol). Osoby wykazujące nietolerancję podanych związków, na ogół cierpią też z powodu nietolerancji NLPZ-ów, czyli niesteroidowych leków przeciwzapalnych (nawet tych popularnych, powszechnie dostępnych rynkowo, zawierających np. ibuprofen). Pokrzywka aspirynowa związana jest bezpośrednio z przemianą kwasu arachidonowego.
Życie z pokrzywką aspirynową
Warto wiedzieć, że omawiany typ pokrzywki, zazwyczaj pojawia się we wczesnym dzieciństwie. Nawet po jednorazowym incydencie, należy zachować szczególną ostrożność w przyszłości. Podejrzewając pokrzywkę z nietolerancji kwasu acetylosalicylowego zaleca się dietę składającą się z wody mineralnej, herbaty, sera białego chudego, ryżu, ziemniaków, mięsa z wyjątkiem drobiu i ryb i masła (1 łyżka na 1 dzień). W przypadku wystąpienia nietolerancji objawy znikną całkowicie lub nasilą się w ciągu tygodnia. Wszelkie testy ekspozycyjne wykonuje się w warunkach kontrolowanych (szpitalnych).
Możliwe jest także wykonanie tzw. testu ekspozycyjnego na aspirynę. Eksperyment opiera się na stopniowym podawaniu pacjentowi doustnych dawek kwasu acetylosalicylowego. Istnieje bowiem, prawdopodobieństwo, że organizm przyzwyczai się do przyjmowanego leku, a komórki immunologiczne, przestaną traktować kwas salicylowy jak potencjalne zagrożenie. Szanse powodzenia wynoszą 50:50. Ważne, by badanie było wykonywane w warunkach szpitalnych i pod kontrolą wykwalifikowanego personelu medycznego, tak, by w razie wstrząsu pomoc została udzielona.
Choroba na ogół wymaga wprowadzenia znacznych zmian w nawykach żywieniowych. Na ogół konieczna jest dożywotnia rezygnacja ze spożywania określonych produktów i ekspozycji na wszelakie pochodne kwasu salicylowego.
