Oman szlachtawa (Inula conyzae (Griesselich) Meikle) – jest rośliną z rodziny astrowatych, dwu lub wieloletnią. Rośnie w Europie, Azji, Kaukazie, Afryce, Szwecji i Nowej Zeladanii. W Polsce roślinę można spotkać na południu kraju.
Oman szlachtawa wzrasta do wysokości 1 m. Łodyga wzniesiona, górą zwykle silnie rozgałęziona. Liście podłużnie lancetowate, ostro zakończone, ząbkowane, górne siedzące, obustronnie owłosione, przez co szorstkie w dotyku. Zewnętrzne listki okrywy krótsze od wewnętrznych, odstające na szczytach. Kwiaty tylko rurkowate, żółte, wewnętrzne brunatnawe, zebrane w koszyczki śr. ok. 1 cm. Okres kwitnienia: od czerwca do września. Zewnętrzne listki okrywy krótsze od wewnętrznych, odstające na szczytach.
Oman szlachtawa preferuje suche zbocza, skały, zarośla. Roślina o wyczuwalnie nieprzyjemnym zapachu, lubi nasłonecznione, wapienne podłoże.
Oman szlachtawa – właściwości lecznicze
Oman szlachtawa posiada podobne właściwości lecznicze jak oman wielki i wykazuje działanie antyseptyczne, przeciwgrzybicze, przeciwbólowe, choleryczne, rozluźniające. A także moczopędne i przeciwzapalne, tonizujące, diaforyczne, bakteriobójcze, wykrztuśne i ściągające.
Zawiera w swoim składzie azulen, inulinę, fruktan i śluz, które zapewniają działania lecznicze, a więc są stosowane miejscowo na rany, wrzody, egzemy i pokrzywkę. Ponadto zawiera olej lotny (helenina, kamfora, alantol), kwas alantoinowy, pochodna tymololu, laktony seskterpenowe (w tym alantolakton, izoalantolakton). A także saponiny trójterpenoidowe, sterole i zasady gorzkie (być może w tym dammaradienol, stigmasterol, friedlin), żywicę, pektyny i ewentualnie alkaloid.
Wykazano zioło posiada pewne działania moczopędne, jest także wskazany w przypadkach drażniącego kaszlu, kokluszu, zapalenie oskrzeli i astmy, ze względu na działanie antyspasmodyczne. Oman ma łagodne działanie lecznicze w przypadku niedociśnienia tętniczego.
Oman szlachtawa – zastosowanie
Oman szlachtawa może być wykorzystywany do wspomagającego leczenia takich dolegliwości i chorób jak:
- Kaszel
- Choroby płuc
- Zapalenie oskrzeli
- Astmy
- Niestrawności
- Biegunki
- Rwy kulszowej
- Choroby skórne.
Oman szlachtawa jest wykorzystywany do leczenia wewnętrznego i zewnętrznego.
Zewnętrznie stosowany, jest w leczeniu bólu rwy kulszowej, nerwobóli różnego pochodzenia. Udało się go z powodzeniem zażywać w biegunkach oraz jako środek antyseptyczny w chirurgii. Stwierdzono, że jest skutecznym środkiem miejscowym w leczeniu błonicy.
Świeże korzenie omanu konserwowane cukrem są bardzo skuteczne, aby leczyć dolegliwości układu trawienia. Bóle i stan zapalny żołądka oraz problemy ze śledzioną warto próbować leczyć w sposób naturalny za pomocą tego zioła. Ponadto łagodzenie kaszlu, duszności i świszczącego oddechu w płucach może być skutecznie leczone za pomocą preparatów na bazie omanu szlachtawy.
Wywar z korzeni zażywany jest w celu usuwania pasożytów z organizmu. Innymi stanami chorobowymi, które są z powodzeniem leczone przy użyciu omanu jest dna moczanowa, bóle stawów oraz siniaków. Zewnętrzne schorzenia skórne takie jak wrzody, zmiany pigmentowe można leczyć za pomocą tej rośliny.
Oman szlachtawa jest wykorzystywany w przypadku zaburzeń miesiączkowania. Natomiast jego działanie wykrztuśne, pomaga choremu z przewlekłym zapaleniem oskrzeli i astmy oskrzelowej.
Uważa się, że roślina ta jest użyteczna w jakichkolwiek chorobowych stanach oddechowych, które powodują wydzielanie śluzu i jest wyraźnie wskazany w uciążliwym kaszlu powiązanym z zapaleniem oskrzeli, zwłaszcza u dzieci. Także była tradycyjnie stosowana w leczeniu kaszlu przy gruźlicy płuc. Badania wykazały, że lotny olej jest aktywny przeciwko prątkowi gruźlicy. Lotny olej stymuluje krążenie śluzówki, podczas gdy saponiny stymulują usuwanie śluzu z płuc.
Składniki alatolaktonu i inne pokrewne związki wykazują działanie przeciwzapalne, jak również właściwości antybakteryjne i przeciwgrzybicze. Jest to tradycyjne lekarstwo na robaki a także jego składnik alantolakton został użyty, jako środek przeciwbakteryjny w leczeniu grzybicy. Chińskie badania wykazały łagodne działania przeciwbakteryjne ziół, jak również stymulujący wpływ na układ nerwowy, i korę nadnerczy.
Oman szlachtawa – sposoby użycia
Następujące dawkowanie jest często zalecane przez zielarzy.
Suszone korzenie: 1,5 – 3 g lub przez wywar, 3 razy dziennie.
Płynny wyciąg: 1: 1 w 25% alkoholu, 1-2 ml, 3 razy na dobę.
Nalewka: 1: 5 w 25% alkoholu, 3-5 ml, 3 razy na dobę. Syrop na kaszel: 10-20 ml.
Oman szlachtawa jest stosowany, jako środek aromatyzujący w likierach trawiennych i wermutach, jest stosowany w cukierkach, często dodawany do nalewek i pastylek.
Oman szlachtawa – napar
20 g wysuszonego korzenia omanu zalać 250 ml wrzącej wody, pozostawiając na trzydzieści minut, po czym przecedzić. Spożywać przed posiłkami filiżankę ciepłej cieczy, aby uzyskać efekt wykrztuśny. Hamuje rozwój Candida w jamie ustnej i jelitach, pić najlepiej na czczo. Ma wpływ żółciopędny i moczopędny. Natomiast korzeń omanu świeżo zmielony i połączony z modem, pozwala osiągnąć działanie żółciopędne a także leczące dolegliwości w obrębie gardła i tchawicy.
Podobnie można przygotować napar w suszonych kwiatów omanu, który ma właściwości przeciwzapalne, uspokajające, zapobiega również dusznicy.
Opatrunki nasączone naparem stosowane są – w schorzeniach skóry, trudno gojących się ranach, owrzodzeniach, czyrakach, egzemach, liszajach, stłuczeniach. A również w obrzękach pourazowych, oparzeniach, odleżynach.
Napar z kwiatów omanu działa silnie moczopędnie, przeciwzapalnie i rozkurczowo na miocyty gładkie przewodu pokarmowego. Posiada także działanie uspokajające i poprawiające pracę serca. Kwiat omanu zawiera flawonoidy uszczelniające naczynia krwionośne.
Natomiast kąpiele z dodatkiem odwaru z kwiatów wskazane w chorobach skórnych, stłuczeniach, zwichnięciach.
Maść. Przygotowanie maści z żywicą dodawaną do 2% wysuszonego korzenia rośliny. Jest stosowany, jako środek na owrzodzenia skóry.
