Dyptam jesionolistny (łac. Dictamnus albus) rośnie w Europie, na Syberii, w Chinach, w rejonie Morza Śródziemnego. W Polsce spotykany jest na Podgórzu Sudeckim, Śląskim, Wyżynie Śląskiej i Małopolskiej. Roślina dorasta do wysokości 60 cm, z kwiatami w długiej, piramidalnej, luźnej szypułce, od barwy różowej do bladoróżowej. Liście posiadają kształt jajowaty, przypominający budową liść jesionu.
Roślina rośnie w lesie w ciepłych miejscach, należy do rodziny rutowatych. Cała roślina, wydziela zapach podobny do skórki cytrynowej.
Pachnące liście i ładne kwiaty sprawiają, że często uprawia się ją w ogrodach. Dyptam jesionolistny to bylina kłączowa preferująca suche, słoneczne położenie na glebach wapiennych, i nie nadaje się do gruntownych lub wilgotnych gleb. Utworzone rośliny są odporne na suszę. Zarówno kwiaty, łodygi, jak i korzenie są stosowane leczniczo.
Dyptam jesionolistny – właściwości lecznicze
Dyptam jesionolistny zawiera związki biologicznie w skład, których wchodzą olejki eteryczne, kumaryn, alkaloidy, glikozydy, flawonoidy, triterpeny, laktony i sterole. Roślina posiada właściwości lecznicze takie jak: przeciwbólowe, przeciwskurczowe, wspierające układ pokarmowym, moczopędne, wykrztuśne, przeciwpasożytnicze, pobudzające i tonizujące. Korę korzenia zbiera się jesienią i suszy w celu późniejszego wykorzystania. Wywar z liści jest stosowany, jako substytut herbaty. Lekarstwa homeopatyczne są wykonywane ze świeżych liści.
Roślina oddziałuje leczniczo na układ pokarmowy, nerwowy, oddechowy. Ponadto wykazuje właściwości lecznicze w walce z chorobami bakteryjnymi, grzybiczymi, wirusowymi. Dyptam pomaga kobietom w trudnych cyklach miesiączkowych. Inne właściwości lecznicze dotyczą problemów skórnych oraz wspierania w leczeniu ran różnego pochodzenia.
Dyptam jesionolistny – zastosowanie
Dyptam jesionolistny zalecany jest do stosowania w przypadku dolegliwości o podłożu nerwowym, w tym tak ciężkiej chorobie, jaką jest padaczka. Do tego celu roślina była mieszana z jemiołą i piwonią. Ponadto znalazła zastosowanie w przypadku podwyższonej temperatury ciała oraz w infekcjach wirusowych, w tym przy zapaleniu oskrzeli. Roślina posiada działanie lecznicze przy chorobach układu trawiennego a także do leczenia trudno gojących się ran.
Dyptam jest gorzkim, silnie pachnącym zielem, które zmniejsza i kontroluje infekcje bakteryjne i grzybicze. Posiada także działanie stymulujące mięśnie macicy, wywołuje menstruację, a czasem powoduje aborcję. Natomiast wpływ na przewód pokarmowy jest antyspasmodyczny i działa tonizująco na żołądek, pomaga przy skurczach mięśni gładkich. Dyptam jesionolistny jest stosowany zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie w leczeniu chorób skóry (zwłaszcza ze skłonnościami do wyprysków), odleżynach, bólach stawów i żółtaczce. Obecnie zioło jest mało używane, chociaż zaleca się go do stosowania w stanach napięcia emocjonalnego a także przy zaparciach.
Dyptam jesionolistny hamuje rozwój wielu drobnoustrojów takich jak Salmonella typhimurium. Roślina zawiera w swoim składzie pteleiny posiadające właściwości antybakteryjne w kierunku niwelowania takich bakterii jak: Staphylococcus aureus i Candida albicans. Alkaloidy zawarte w dyptamie wykazywały skłonność do niszczenia chorobotwórczych grzybów. Ponadto roślina posiada działanie lecznicze w fototerapii łuszczycy, dzięki takim składnikom jak ksantotoksyny.
Badania naukowe prowadzone nad zastosowaniem leczniczym tej rośliny potwierdziły, że takie składniki jak: skimmianina, kokusagina, makulosidyny wykazują działanie antynowotworowe. Jednak potrzeba przeprowadzenia więcej analiz dla potwierdzenia tych wyników. Inne badania wykazały wpływ tej rośliny na tworzenie się melaniny (pigmenty skóry i włosów) podczas leczenia chorób związanych z bielactwem.
Medycyna ludowa potwierdza działanie dyptamu jesionolistnego podczas leczenia takich schorzeń jak kamienie nerkowe i żółciowe. Doskonałe właściwości tej rośliny obniżają poziom złego cholesterolu, wpływając dobroczynnie na ustąpienie kołatania i bólu w okolicy serca. Naczynia krwionośne dzięki stosowaniu ekstraktów z tego zioła nie ulegają zwapnieniu, przedłużając ich funkcje i zapobiegając miażdżycy.
Dyptam jesionolistny – sposoby użycia
Wysuszony korzeń z dyptamu należy zmielić lub zetrzeć i spożywać w takiej formie, popijając wodą. Można także rozpuszczać z gorącą wodą. Taki susz należy spożywać do kilku razy dziennie przez okres nawet do pół roku, stosując niewielką ilość ( do 1/3 łyżeczki). Sproszkowany korzeń można używać jako dodatek potraw.
Napar: jeden gram suszonych liści lub korzenia, zalać gorącą wodą w ilości około 120 ml. Zaparzać pod przykryciem do wystygnięcia i spożywać do 3 filiżanek w ciągu dnia. Taki napar doskonale wpływa na spokojny sen oraz leczniczo przy dolegliwościach układu oddechowego.
Nalewka: 100 gram suszonych części rośliny: liście, kwiaty lub korzeń, zalać pół litrem alkoholu. Mieszaninę odstawić w ciemne i chłodne miejsce na okres dwóch tygodni, potrząsając, co jakiś czas. Następnie należy przecedzić i spożywać jeden raz dziennie po około 15 ml. Nalewka dobrze działa na krążenie krwi i dolegliwości nerwicowe.
