Goryczka kropkowana (łac. Gentiana punctata) rośnie na półwyspie Bałkańskim,w Alpach. Natomiast na terenie Polski roślina występuje w Tatrach. Goryczka preferuje kamienne pastwiska, trawiaste podstawy górskich osadów, moreny, rośnie również wśród rododendronów i drzew iglastych, na skałach wapiennych i skałach magmowych.
Roślina rośnie do 0,8 m, kwiaty kwitną od czerwca do lipca. Kwiaty mają zarówno narządy płci męskiej jak i żeńskiej i są zapylane przez trzmiele i motyle. Liście posiadają kształt jajowaty z wyraźnymi nerwami. Goryczka kropkowana posiada długą łodygę bez rozgałęzienia. Podziemne kłącza rośliny dochodzą do jednego metra długości. Owoce są pękające od góry i rozchodzą się na dwie połowy. Nasiona duże i spłaszczone.
Goryczka kropkowana nadaje się do: gleb lekkich (piaszczystych), średnich (gliniastych) i ciężkich (gliniastych). Odpowiednie pH: kwasowe, neutralne i zasadowe (alkaliczne) gleby. Może rosnąć w półcieniu (lekkie lasy) lub bez cienia. Preferuje wilgotną glebę.
Goryczka kropkowana – właściwości lecznicze
Goryczka kropkowana posiada właściwości: przeciwpasożytnicze, przeciwzapalne, antyseptyczne, działają jako środek żółciopędny. Roślina pobudza krążenie krwi w macicy, jest środkiem przeciwgorączkowym, a także środkiem obniżającym temperaturę ciała. Niweluje ból i roztrój żołądka. Substancje gorzkie zawarte w goryczce powodują większe wydzielanie soków trawiennych, trzustkowych oraz żółci.
Takie właściwości pobudzają jelita do pracy i poprawiają funkcje żołądka. Działanie goryczki kropkowanej doskonale wpływa na oczyszczanie jelit, likwidując zaparcia. Roślina poprawia znacznie metabolizm powodując ogólne wzmocnienie organizmu. Korzeń goryczki kropkowanej posiada wiele cennych składników takich jak glikozydy, czyli: alkaloidy, gencjanina, pektyny, amarogentyna, a także fitosterole.
Goryczka kropkowana wspiera układ pokarmowy, drogi żółciowe,wątrobę, układ rozrodczy, trzustkę, podnosi odporność organizmu.
Goryczka kropkowana – zastosowanie
Goryczka kropkowana jest szczególnie przydatna w stanach wyczerpania w przewlekłych chorobach, we wszystkich przypadkach ogólnego osłabienia, choróbach narządów trawiennych i braku apetytu. Jest jednym z najlepszych wzmacniaczy systemu ludzkiego i jest znakomitym tonikiem, który łączy się z środkiem przeciwwymiotnym, aby zapobiec jego osłabieniu. Roślina ma to bardzo dużą wartość leczniczą w żółtaczce. Substancje znajdujące się w tej roślinie wpływają ochronnie na wątrobę, niwelując takie przykre dolegliwości jak zgaga.
Poza tym, że jest bezkonkurencyjna, jako lekarstwo na żołądek, gorycz ma właściwości przeciwbólowe i przeciwbakteryjne, a także użyteczne w stanach osłabienia neurologicznego oraz w chorobach ginekologicznych. W medycynie homeopatycznej nalewka z korzenia używana jest na chrypkę i ból gardła.
Goryczka kropkowana dzięki zawartym składnikom chemicznym powoduje wzmożone wydzielanie śliny i pozostałych soków w narządach wewnętrznych. Perystaltyka jelit i proces trawienia ulega wzmożeniu, dzięki czemu poprawia się proces wchłaniania. Spożywając regularnie ekstrakty z tego zioła, można ustabilizować częstotliwość wypróżnień zapobiegając zaparciom i jego konsekwencjom.
Zielarze wskazują działanie lecznicze goryczki kropkowanej na: niedoczynność ślinianek, zaburzenie wchłaniania, niestrawność, kolki, wzdęcia. Ponadto potwierdzono, że spożywanie na czczo wywaru z tej rośliny powoduje eliminowanie chorób pasożytniczych, głównie przy pierwotniakach i obleńcach.
Medycyna ludowa potwierdza zastosowanie lecznicze goryczki kropkowanej w leczeniu niedokrwistości, podagry a także przy różnych chorobach stawów. Napar i wywar z tego zioła można również stosować zewnętrznie do przemywania stanów zapalnych i ropnych skóry.
Goryczka kropkowana – sposoby użycia
Uważa się, że goryczka jest smaczniejsza w połączeniu z aromatyczną skórką pomarańczową. Dlatego nalewkę wykonuje się z korzenia rośliny i suszonej skórki pomarańczowej.
Rozdrobnione nasiona goryczki kropkowanej zlane jedną czwartą alkoholu są doskonałym lekarstwem żołądkowym i skutecznie przywracają apetyt sprzyjając trawieniu. Spożycie dzienne wynosi od 5 do 10 ml.
Dawka płynnego wyciągu z tego zioła wynosi 1/2 do 1 łyżeczki rozpuszczone w wodzie, do spożycia trzy razy na dobę.
Świeży korzeń goryczki jest stosowany do produkcji napojów alkoholowych. Korzenie są cięte, macerowane wodą, fermentowane i destylowane. Destylat zawiera alkohol i ślad lotnego oleju, który nadaje mu charakterystyczny zapach i smak.
Wywar z gorczycy (gotowanie na małym ogniu) może być spożywany do dwóch szklanek dziennie, jednak w niewielkich porcjach.
Wino z goryczki można przygotować w połączeniu ze skórką pomarańczową oraz tatarakiem. Przygotowując po 15 gram tych składników dodając 10 gram anyżu i zalać taką mieszankę winem w ilości jednego litra. Po dwóch tygodniach, przecedzić i spożywać do 15 ml dziennie. Najlepiej na czczo na poprawienie apetytu, wspomaganie trawienia i zapobiegania zaparciom. A także w problemach z wątrobą i trzustką. Na rynku można nabyć specjalnie przygotowane krople goryczkowe.
