Papryka roczna (łac. Capsicum annuum L) to roślina jednoroczna zwana tez pieprzem tureckim lub pieprznikiem. Jej owoce wykorzystywane są szeroko w przemyśle spożywczym, w kuchni oraz w lecznictwie. Zjadana w formie świeżej, jako warzywo lub sproszkowana jako przyprawa. W lecznictwie stosowana zewnętrznie.
O papryce słów kilka
Papryka roczna pochodzi z Ameryki Środkowej, z Meksyku i Gwatemali. Znana była już Aztekom, którzy spożywali ją jako przyprawę. Z Ameryki trafiła do Europy w 1493 roku, a później, powędrowała do Afryki i Indii. Od XVI wieku zaczęto ją uprawiać w wielu krajach europejskich, w tym w Niemczech, Anglii oraz na Węgrzech i Bałkanach.
Papryka ma wiele odmian, które dzielimy ze względu na smak na ostre i łagodne. Czas jej kwitnienia przypada na lipiec i sierpień, a niedługo później wiąże się owoc.
Papryka roczna – właściwości
Surowcem leczniczym papryki są jej owoce, które zawierają kapsanoidy, glikozydy oraz karotenoidy. Ostry smak papryki spowodowany jest obecnością alkaloidu kapsaicyny, która wywołuje podrażnienie błony śluzowej jamy ustnej i żołądka. Z tego powodu ostre odmiany papryki nie powinny być spożywane przez chorych na żołądek, jelita, wątrobę lub nerki. Zawarta w papryce kapsaicyna ma również właściwości rozgrzewające. Nie ma przeciwwskazań do spożywania odmian łagodnych.
Papryka roczna jest bogata w cukry, białko, sole mineralne i witaminy: C (do 250 mg w 100 g owocu), witaminę E (do 1000 mg) prowitaminę A oraz niewielkie ilości witaminy z grupy B.
Ponadto każdy owoc zawiera lotne olejki eteryczne, flawonoidy i kwasy organiczne.
Papryka pobudza produkcję soków trawiennych, niweluje zaparcia oraz zmniejsza wzdęcia. Wykazuje też właściwości przeciwzapalne, wspomaga układ pokarmowy i odpornościowy.
Papryka roczna – zastosowanie
Papryka roczna jest powszechnie znanym warzywem, które znajduje szerokie zastosowanie w codziennym życiu. Wykorzystuje się zarówno świeże owoce, jak i też owoce w formie przetworzonej.
Papryka roczna wykorzystywana jest w przemyśle spożywczym w postaci sproszkowanej. Wykorzystuje się ją do produkcji salami, kiełbasy, marynat, konserw, ketchupu i musztardy. Służy do witaminizowania potraw oraz do nadawania im smaku. Zwykle używa się obu rodzajów papryki, łagodnej i ostrej, jednak przy produkcji likierów i wódek używa się jedynie ostrej papryki, z uwagi na wysoką zawartość kapsaicyny.
Wykorzystanie papryki w kuchni to temat morze, ponieważ wykorzystywana jest na wiele różnych sposobów. Przede wszystkim wykorzystuje się świeże owoce papryki do przygotowywania sałatek. W tej formie jest najbardziej zdrowa, ponieważ nie ginie zawarta w niej witamina C. Surową paprykę poddaje się tez różnym sposobom konserwacji, suszy się, kisi oraz przyrządza w marynacie octowej. Suszone, a następnie zmielone owoce wykorzystuje się w postaci proszku jako przyprawę do potraw, samodzielną lub w mieszankach przyprawowych.
Owoce papryki poddaje się gotowaniu, duszeniu, smażeniu, piecze się je i grilluje. Przygotowuje się z niej zupy, potrawki, gulasze. Używa jako składnik sosów, paprykarzy, zapiekanek czy pizzy. Zapieka się ją z farszami i pod beszamelem. Naprawdę nie sposób wymienić wszelkich sposobów jej wykorzystania.
Niektóre odmiany papryki rocznej o miniaturowych owocach, wykorzystywane są jako rośliny ozdobne, uprawiane w doniczkach.
Nie wolno zapominać, że papryka roczna to przede wszystkim roślina o właściwościach leczniczych. Niewielkie ilości ostrej papryki skutecznie pobudzają wydzielanie soków trawiennych, wspomagając trawienie. Spożywana w okresie zachorowań papryka wspomaga układ immunologiczny do walki z przeziębieniami.
W lecznictwie papryka roczna znalazła zastosowanie głównie w postaci preparatów do użytku zewnętrznego. Stosowana jest w plastrach i maściach rozgrzewających i wykorzystywana do leczenia nerwobólów, w zapaleniu korzonków nerwowych, gośćcu i bólach reumatycznych.
Papryka roczna – sposób użycia i jej preparatów
W aptece można dostać wiele gotowych preparatów z papryką. Maści, takie jak Capsiderm, Capsiplex, mazidło Capsigel, czy plaster Capsiplast, znają niemal wszystkie starsze osoby, dotknięte gośćcem oraz chorzy na choroby reumatyczne.
Preparaty papryki stosuje się również przy zapaleniu korzonków nerwowych oraz w bólach stawowych i mięśniowych, oraz wszelkiego rodzaju nerwobólach. Maści z papryką stosuje się zewnętrznie, wcierając maść w okolicę bolącego miejsca.
Z papryki przygotowuje się też wyciągi, również do stosowania zewnętrznego. Wyciągi te działają drażniąco na skórę i błony śluzowe, jedna tylko w niewielkim stopniu rozszerzają naczyńka włosowate w skórze, wywołując jej słabe zaczerwienienie.
Po wtarciu w chore miejsce chory odczuwa najpierw ciepło, a potem palenie spowodowane podrażnieniem nerwów czuciowych. Jednak nawet długie wcieranie nie skutkuje powstawaniem pęcherzy na skórze. W przypadku stosowania na błony śluzowe, preparaty z papryką trzeba stosować z dużo większą ostrożnością.
Przy stosowaniu tych preparatów, trzeba zachować ostrożność, tak by nie dostały się one do oka. Wywołuje to silny i gwałtowny ból oraz ciężki do zagojenia stan zapalny.
Przeciwwskazaniem do stosowania preparatów z papryki są stany zapalenie skóry, oparzenia oraz nadwrażliwość na kapsaicynoidy.
