Łoboda ogrodowa (Atriplex hortensis) – roślina jednoroczna występująca na terenie Europy i Azji. W Polsce spotykana czasem w ogrodach, w zachodniej Europie często na talerzach.
Łoboda ogrodowa – bogata historia
Łoboda ogrodowa uprawiana była już w starożytności, który był okresem jej świetności. Roślinę tę stosowano jako środek przeciwko dolegliwościom zdrowotnym, w późniejszych czasach doceniono ją także jako świetny dodatek do potraw. Łoboda ogrodowa straciła swoją popularność w średniowieczu ze względu na popularyzację szpinaku – rośliny znanej jako środek walki ze zmęczeniem. Od tamtego czasu łoboda zeszła na drugi plan.
Łoboda ogrodowa – morfologia
Łoboda ogrodowa dorasta do wysokości 1,5 metra, co sprawia, że posadzona blisko siebie może stanowić pewnego rodzaju żywopłot. Posiada wielkie karbowane liście, które kształtem przypominają trójkąty. Kwiaty zebrane są w długie kłosy. Wyróżnić można różne rodzaje łobody ogrodowej, stosując kryterium barwy: zieloną, złocistą i purpurową. Najczęściej kojarzą odmianą jest ta purpurowa ze względu na charakterystyczny kolor.
Łoboda ogrodowa – uprawa
Łobodę ogrodową wysiewa się późną wiosną lub wczesnym latem w rządkach co 60 cm, płasko, blisko powierzchni. Dobrze kiełkuje, lecz wymaga częstego podlewania i żyznej gleby (oprócz odmiany purpurowej, na którą wysoka zawartość azotu wpływa negatywnie – roślina staje się twarda). Jest wytrzymałą rośliną – potrafi wytrzymać zarówno niską, jak i wysoką temperaturę.
Łoboda ogrodowa – zbieranie
Żadnej rośliny nie powinno się zbierać całej naraz, tak samo jest w przypadku łobody ogrodowej. Naraz zebrać można maksymalnie 30 centymetrów – zabieg ten pozwoli roślinie się zregenerować, a pozostawienie dolnych partii może doprowadzić do jej samoistnego rozsiewania się. Łobodę ogrodową można suszyć, jednak lepiej jest spożywać ją albo na surowo (gdy jej liście są młode), albo po wcześniejszym ugotowaniu (gdy liście są starsze).
Łoboda ogrodowa – właściwości lecznicze
Jak już zostało wspomniane – łoboda była bogato wykorzystywana wieki temu, zanim nastało średniowiecze. Aptekarze zalecali stosowanie tej rośliny w walce z różnymi schorzeniami – m.in. z problemami trawiennymi, gdyż łoboda ogrodowa korzystnie wpływa na układ trawienny (posiada właściwości przeczyszczające); pomaga także wywołać wymioty. Dawniej zalecana była jako środek nasenny i poprawiający jakość snu. Medycyna ludowa eksploatowała łobodę ogrodową jako środek chłodzący, antyseptyczny. Roślina stosowana była także jako lekarstwo przeciw artretyzmowi oraz żółtaczce. Korzystano z niej, eliminując problemy skórne, wypryski i grzybicę skóry.
Łoboda ogrodowa zawiera wiele związków azotowych, co korzystnie wpływa na ludzki układ krwionośny. Bogata zawartość witaminy A warunkuje odpowiednie funkcjonowanie układu odpornościowego, a także odpowiada za utrzymanie zdrowego wzroku. Zawartość witaminy C w łobodzie ogrodowej jest znacznie większa od ilości tej witaminy, którą znaleźć można w cytrynie. Dodatkowo łoboda ogrodowa posiada wiele mikro- i makroelementów (m.in. magnez i żelazo, czyli składniki niezbędne do normalnego funkcjonowania ludzkiego organizmu).
Roślina posiada wiele zalet, jednak ma też swoją wadę. Łoboda posiada kwas szczawiowy, który w organizmie ludzkim odkłada się w postaci soli – szczawianów, na nerkach. Jednak można temu zapobiec. Jeśli nie istnieje ryzyko zachorowania na kamicę szczawianową, nagromadzenie kwasu szczawiowego w takiej ilości, by był on szkodliwy, tylko przez jedzenie łobodę ogrodową jest praktycznie niemożliwe. Warto także pamiętać o unikaniu picia herbaty lub kawy przy spożywaniu tej rośliny, gdyż te napoje zwiększają ilość szczawianów w organizmie.
Obecnie w Polsce często postrzegana jest jako chwast, czasem znaleźć ją można w rodzimych ogrodach jako roślinę ozdobną. Przeważnie jeśli ktoś obecnie korzysta z łobody ogrodowej, to używa jej w kuchni.
Łoboda ogrodowa – właściwości kulinarne
Przed wiekami roślina ta zastępowała szpinak. Obecnie łoboda ogrodowa używana jest jako składnik sałatek oraz zup. Jej właściwości kulinarne najbardziej rozpowszechnione są w zachodniej Europie, a zwłaszcza we Francji. W Polsce rzadko korzysta się z ziół innych niż te najbardziej znane (m.in. zioła prowansalskie czy mięta), z tego powodu łoboda ogrodowa nie jest niestety chętnie przyrządzana. Roślina ta ma mocniejszy smak i kolor od szpinaku, przez co wydaje się być znacznie atrakcyjniejsza na talerzu od tego popularnego warzywa. Być może nawet dzieci zniechęcone mdłym szpinakiem chętnie próbowałyby kolorowego zioła, jakim jest łoboda ogrodowa. Roślina posiada buraczany posmak, co dodatkowo może zachęcić do jej spożywania.
Łoboda jest rośliną niezwykle wydajną ze względu na swoją budowę – już mniej niż 10 zebranych okazów zioła może wystarczyć na przyrządzenie zupy dla całej rodziny.
Należy pamiętać o tym, że przed zastosowaniem jakiejkolwiek rośliny należy skonsultować się z lekarzem i otrzymać zgodę na jej stosowanie.
Łoboda ogrodowa jest zapomnianą, ale i niesamowicie wartościową rośliną. Posiada wiele składników mineralnych, które pozytywnie wpływają na zdrowie człowieka. Niestety, mało kto o niej wie, dlatego częściej ląduje w śmieciach niż na talerzu.
