Prosienniczek szorstki (łac. Hypochaeris radicata) jest to roślina, która należy do gatunków roślin wieloletnich, z gatunku astrowatych. Występuje praktycznie w całej Polsce, aczkolwiek mniej na Podlasiu. Jego rodzimym terenem występowania jest cała Europa, jak również spora część Azji i Australii, Nowej Zelandii oraz Afryki Północnej.
Prosienniczek szorstki – cechy charakterystyczne
Jest to roślina szeroko występująca na różnych kontynentach. Do jej cech charakterystycznych z pewnością można zaliczyć jej długość, gdyż wynosi ona około 80 centymetrów. Łodyga jest gałęzista, aczkolwiek z pojedynczymi oraz łuskowatymi liśćmi. Liście natomiast są szorstkowłosiste i różyczkowate.
Kwiaty są żółte i zebrane w pojedyncze koszyki na szczycie rozgałęzień łodyg. Z kolei krywa owego koszyczka jest wacowata. Owoc występuje z charakterystycznymi drobnymi brodawkami, który osiąga długość od dziesięciu do siedemnastu centymetrów. Roślina ta ma tendencje to rozkwitu w okresie między kwietniem, a sierpniem. Jest to bylina, która za miejsca występowania preferuje przydroża, łąki, jak również wszelkiego rodzaju zarośla, a w uprawach rolnych nazywana jest chwastem.
Prosienniczek szorstki – systematyka
Do systematyki tej rośliny należą poszczególne zakresy, a mianowicie:
- domeną są eukarionty
- królestwem są rośliny
- kładem są rośliny naczyniowe
- rodziną są rośliny astrowate
- podrodziną jest cichorioideae
- rodzajem jest prosiecznicznik
Prosienniczek szorstki – zastosowanie
Roślina ta występuje na różnych terach od niepamiętnych czasów. W latach swojej świetności była wykorzystywana w kuchni, aczkolwiek ze względu na jej gorzki posmak coraz mniej osób wykorzystywało ją, jako przyprawę do dań. Zdarzało się jednak, iż na Podhalu, jak również w Beskidach była wykorzystywana także jako skład wiosennych polewek. Natomiast sałatki z tej byliny były wykorzystywane swego czasu na polskich dworach.
Liście tej rośliny należy zanurzyć we wrzątku, tak aby się odgotowały, aczkolwiek powinno to trwać zaledwie kilka minut. Następnie należy je obsmażyć we smalcu, bądź na oliwie. W ten sposób przygotowane liście nie tracą swoich wartości odżywczych, a zarazem zostają oczyszczone z jaj pasożytów, które na nich mogą występować. Przede wszystkim chodzi tu o zabezpieczenie się przed działaniem pasożytów znajdujących się w psich odchodach, ponieważ jak wyżej zostało wspomniane rośliny te rosną na obszarach łatwo dostępnych dla różnych zwierząt, w tym domowych.
Posienniczek szorstki jest również często serwowany w chińskich domach, w szczególności na terenach, w których pospolite jest rolnictwo. Szczególnie, iż w niektórych przypadkach ze względu na brak innych alternatyw, zbieranie listków tej rośliny jest jedyną możliwością zaspokojenia głodu. Z byliny tej jest możliwość zrobienia również miodu. Jest to ciekawostka, gdyż nie wielu jest ludzi, którzy o takiej możliwości wiedzą. Kolejną ciekawostką jest to, iż z byliny jest możliwość zrobienia niskoalkoholowego napoju. Aby przygotować niskoalkoholowy napój z prosienniczka szorstkiego należy przygotować:
- jedną cytrynę
- imbir
- około dwóch litrów wody
- 250 g młodych roślin prosienniczka wraz z korzeniami
- 6 g świeżych drożdży
Następnie należy roślinę dokładnie opłukać, a także razem w tłuczonym imbirem zalać wodą i gotować przez przez około piętnaście minut. Po wykonaniu tejże czynności należy odcedzić całą otrzymaną substancję do naczynia, a w otrzymanym płynie należy rozpuścić cukier. Kiedy mieszanina ostygnie należy dodać drożdże i sok z cytryny. Tak przygotowany napój należy przelać do zakręcanych butelek i odczekać około jednego tygodnia. Po tym czasie otrzymamy finalny produkt, gotowy do spożycia.
Należy również zaznaczyć, iż roślina ta dzięki swoim właściwością znalazła zastosowanie także w medycynie naturalnej.
Prosienniczek szorstki – właściwości
Bylina ta jest odpowiedzialna za wytwarzanie żółci przez wątrobę, jak również ułatwienie jej przepływu przez drogi żółciowe do dwunastnicy. Medycyna naturalna zaleca korzystanie z właściwości prosienniczka w wielu schorzeniach powodujących uszkodzenie wątroby, a także w sytuacjach zagrożenia kamnicą żółciową oraz jej początkach. Jej ona bowiem również stosowana w sytuacjach niedoboru soku żołądkowego.
Naukowcy odkryli także, iż stan niektórych chorych na raka poprawia się poprzez picie herbaty z prosienniczka szorstkiego. Korzeń tej roślina zawiera bowiem wiele witaminy B, C, magnezu, potasu, jak również stymuluje odporność organizmu i obniża poziom cukru we krwi. Natomiast ze względu na zawartość związków gorczycznych często stosowany jest w zaburzeniach trawienia, ponieważ pobudza apetyt, a także zwiększa wydzielanie soków żołądkowych.
Liście mają silne właściwości przeciwutleniające, które są odpowiedzialne za flawonoidy, jak również za polifenolokwasy. Związki te dzięki działaniu antyoksydacyjnemu zapobiegają występowaniu nowotworów u człowieka. Odpowiedzialne są również za przyśpieszenie regeneracji i gojenia się ran, przy otarciach i skaleczeniach skóry.
