Alergia kontaktowa bywa określana również jako alergia skórna, wyprysk kontaktowy lub egzema. Najczęściej przyjmuje ona formę pokrzywki, wysypki oraz swędzenia. Alergia kontaktowa najczęściej dotyka dzieci oraz młodzież – jak pokazują badania nawet 20-30% z nich może cierpieć na alergię skórną.
Alergia kontaktowa – przyczyny wyprysku kontaktowego
Jak zaznaczają specjaliści, wyprysk kontaktowy o wiele częściej dotyka dzieci poniżej 3. roku życia.
Jako najczęstsze przyczyny wystąpienia alergii kontaktowych można wymienić:
- nikiel;
- chrom;
- substancje zapachowe;
- balsam peruwiański;
- tiomersal;
- chlorek etylortęci;
- kobalt;
- składniki gumy;
- kosmetyki takie jak: mydła, dezodoranty, balsamy;
- środki chemiczne takie jak: proszki do prania, płyny do płukania;
- leki stosowane miejscowo na skórę.
Dodatkowo należy pamiętać, że atopowe zapalenie skóry zwiększa ryzyko pojawienia się uczulenia kontaktowego. Niekiedy same zmiany skórne mogą pojawić się dopiero po wystawieniu skóry na światło słoneczne.
Innym rodzajem alergii kontaktowej jest wyprysk kontaktowy z podrażnieniami. Wywoływany jest przez substancje drażniące, które w bezpośredni sposób uszkadzają skórę. Wśród środków tych należy wymienić:
- środki czystości;
- farby;
- lakiery;
- mary itd.
Należy pamiętać, że w przypadku szansy pojawienia się wyprysku kontaktowego niezwykle istotna jest kondycja samej skóry. W momencie, gdy mechanizmu obronne skóry nie działają właściwie, to szansa na zmiany alergiczne wzrasta. Niezwykle istotne przy tym są mechaniczne uszkodzenia skóry, do których może dojść w wyniku obcierającej odzieży. Alergeny w tkaninie mają znacznie dłuższy okres ekspozycji i do tych uczuleń częściej dochodzi u dorosłych niż u dzieci.
Objawy alergii kontaktowej
Warto zaznaczyć, że alergia kontaktowa nie łączy się z objawami o charakterze ogólnoustrojowym w drogach oddechowych, czy też w drogach pokarmowych. Ogranicza się zazwyczaj do miejscowych objawów. Wynika to z faktu, że antygen, który wywołuje alergię skórną, powoduje zmiany patologiczne jedynie na skórze, chociaż miejsce wystąpienia objawów nie musi być tożsame z miejscem kontaktu z alergenem. Niekiedy dochodzi do wystąpienia symptomów na całej powierzchni ciała.
Jak już wspomniano, objawy przy alergii kontaktowej ograniczają się do skóry i zazwyczaj można zaobserwować:
- zaczerwienienie;
- łuszczenie się skóry;
- systemowe alergiczne kontaktowe zapalenie skóry;
- pokrzywkę kontaktową;
- wysypka (najczęściej przyjmująca formę pęcherzyków wypełnionych płynem lub podskórnych grudek).
W ramach alergii kontaktowej może dojść nawet do odrzucenia implantów (ortopedycznych, stomatologicznych, stentów naczyniowych itd.).
Zazwyczaj objawom skórnym towarzyszy uczucie swędzenia. Sprzyja to zakażeniom, które powstają z powodu uszkodzenia skóry i dostania się patogenów.
Same objawy skórne nie muszą pojawić się tuż po zetknięciu z samym alergenem. Okres, w którym mogą pojawić się symptomy, może wahać się od 24 godzin aż do 2-3 dni.
Niekiedy skóra staje się zgrubiała, łuszcząca się oraz sucha. Niekiedy uwidaczniają się naturalne bruzdy na nadgarstkach, a skóra na dłoniach, czy podeszwach może boleśnie pękać.
Alergia kontaktowa – diagnostyka
Przy diagnozowaniu alergii kontaktowej najczęściej sięga się po testy płatkowe. Przeprowadzenie ich jest proste i polega na nałożeniu na skórę pleców specjalnie przygotowanych alergenów, przyklejanych za pomocą hipoalergicznych plastrów. Alergeny pozostają na skórze przez 48 godzin, a sama reakcja oceniana jest tuż po odklejeniu plastrów oraz po kolejnych dniach (odczyt może być przeprowadzony po: 72, 96 i 168 godzinach od zdjęcia plastrów).
W trakcie przeprowadzania testów skórnych sprawdza się od 16 do 10 alergenów, które uznawane są za główne przyczyny wyprysku kontaktowego.
Leczenie alergii skórnej
W pierwszej kolejności należy natychmiast zaprzestać kontaktu z alergenem oraz przemyć skórę. W razie wystąpienia świądu warto sięgnąć po leki antyhistaminowe, które dostępne są bez recepty.
Wśród metod leczenia, po które niekiedy się sięga, należy wymienić lecznicze naświetlania skóry, lub w przypadku zaostrzania się zmian pod wpływem promieni słonecznych zaleca się stosowanie kosmetyków z filtrami.
Niestety, nawet przy unikaniu kontaktu z alergenami zmiany skórne mogą całkowicie nie ustąpić. Jest to szczególnie zauważalne w przypadku, gdy zmiany dotykają skóry rąk.
Warto pamiętać, aby w przypadku pracy z chemikaliami wywołującymi reakcję alergiczną nosić specjalistyczne rękawiczki, czy też odzież ochronną. Jest to szczególnie ważne dla osób, które zawodowo pracują z substancjami uczulającymi – długa ekspozycja na alergen może wywołać objawy, które wcześniej się nie objawiły. W efekcie praca może zostać utrudniona, czy wręcz uniemożliwiona. Wśród grup szczególnie narażonych należy wymienić:
- fryzjerów (składniki kosmetyków do włosów);
- pielęgniarki oraz lekarze (lateks w rękawiczkach ochronnych);
- murarze (składniki cementu) itd.
Prócz wizyty u lekarza alergologa warto udać się na wizytę u dermatologa, który we właściwy sposób będzie umieć zaopatrzyć ogniska chorobowe, które wystąpiły na skórze.
