Szczaw tępolistny (łac. Rumex obtusifolius L.) jest gatunkiem rośliny z rodziny rdestowatych. Głównym terenem występowania rośliny jest przede wszystkim Europa, a także Azja i Afryka Północna. W Polsce występuje dość pospolicie (przede wszystkim w lasach, na łąkach i wielu nieużytkach), jest często spotykany na wielu obszarach, przede wszystkim na całym niżu oraz na terenach obszarów górskich. Preferuje siedliska zasobne w azot, gleby wilgotne aż do bardzo podmokłych.
Bardzo często roślina jest uznawana przez wiele osób jako chwast, wymagający regularnego usuwania. Eliminacja tej rośliny nie jest łatwa i może przysporzyć wiele trudności – w warunkach dużej presji na usunięcie tej rośliny wskazane jest stosowanie oprysków herbicydami.
Szczaw tępolistny jest byliną i posiada nagą i prostą łodygę osiągającą wysokość od około 50 do nawet 120 cm. Posiada dużo liści o długim ogonku, w kształcie sercowatym, a w górnej części łodygi jajowato lancetowatym. Kwiaty są skupione luźno w kwiatostany, a owoce przybierają postać trójgraniastych orzeszków o jasnokremowej bądź lekko brązowawym kolorze.
Roślina kwitnie od czerwca do sierpnia. W ostatnim etapie swojego kwitnienia owocuje.
Szczaw tępolistny – zastosowanie
Szczaw tępolistny jest stosowany przede wszystkim w ziołolecznictwie. Historia wykorzystywania tego surowce w leczeniu jest bardzo długa i sięga już starożytności. Nic w tym dziwnego, biorąc pod uwagę fakt, jak wiele walorów prozdrowotnych oraz korzystnych substancji, które pomagają w zwalczaniu chorób oraz zaburzeń pracy wielu narządów, na przykład ze strony układu pokarmowego posiada ta roślina.
Liście szczawu zawierają dużo kwasu szczawiowego, który jest odpowiedzialny za wiązanie wapnia z pożywienia. Ponadto szczaw tępolistny posiada także wysoką zawartość żelaza (które charakteryzuje się łatwym sposobem przyswajania się w organizmie człowieka). Dodatkowo posiada dużą ilość karotenu i witaminy z grupy A i przede wszystkim C.
Szczaw tępolistny – właściwości lecznicze
Lecznicze właściwości szczawiu tępolistnego wynikają przede wszystkim z zawartości substancji, takich jak antrachinony, garbniki i innych polifenoli. Wykazują one działanie przeciwbiegunkowe – znacznie zmniejszają nasilenie biegunki, a w niektórych przypadkach całkowicie ją niwelują. Ten środek walki z rozwolnieniem polecany jest szczególnie w pediatrii dla dzieci oraz dla osób starszych, a także dla tych, którzy cenią sobie naturalne metody walki z różnymi dolegliwościami. W stosowaniu zewnętrznym (do przemywania bądź w postaci kompresów, okładów) szczaw tępolistny bywa używany do leczenia czyraków i grzybicy,a także w wielu innych chorobach skórnych – na przykład trądziku i wyprysków. Właściwości szczawiu pozwalają także uzyskać efekt wybielający – jest to pomocne w walce z przebarwieniami oraz bliznami powstałymi na skutek problemów skórnych czy egzemy.
Substancje zawarte w roślinie sprawiają, że jest ona powszechnie uznawana za bardzo dobry antyoksydant, który uwalnia organizm od wielu toksyn, a także wolnych rodników. Zawarte w szczawiu tępolistnym flawanoidy są także doskonałym przeciwutleniaczem, co sprzyja zachowaniu równowagi systemu antyoksydacyjnemu skóry – pozwala zachować ją w dobrej kondycji, a także skutecznie opóźnia wszelkie procesy starzenia się skóry i tym samym zapobiega na przykład powstawaniu zmarszczek i przebarwień, zapewniając skórze zdrowy wygląd, jędrność oraz dobrą elastyczność i nawilżenie.
Szczaw tępolistny
Warto jednak pamiętać, że mimo tego, że szczaw tępolistny posiada szereg właściwości leczniczych to naużywanie tego ziela prowadzi do przedawkowania, które może okazać się bardzo niebezpieczne. Przede wszystkim wytrącane podczas przyjmowania doustnego szczawiany mogą odkładać się w drogach moczowych – przede wszystkim w nerkach i w samym pęcherzu moczowym. W duży sposób sprzyja to powstawaniu wielu chorób, między innymi kamicy moczowej (spowodowanej odkładaniu się szczawianu wapnia). Kolejnym negatywnym skutkiem nadużywania produktów odszczawiowych jest zbyt duże absorbowanie wapnia przez związki szczawiowe. Może to skutkować odwapnieniem kości oraz zaburzeniami związanymi z kurczliwością mięśni i problemami ze strony układu ruchowego.
Szczaw tępolistny bywa wykorzystywany w leczeniu biegunki – warto jednak pamiętać, że jego nadużywanie wywołuje wręcz odwrotny efekt i prowadzi do długotrwałej, nawracającej biegunki oraz zaburzeniami gospodarki elektrolitowej i kwasowo-zasadowej. Szczególne nadużywanie szczawiu może prowadzić nawet do zgonu. Dawka śmiertelna kwasu szczawiowego w postaci czystej wynosi od 5 do 15 g.
Szczaw tępolistny – sposób wykorzystania
Najpopularniejszym sposobem wykorzystania szczawiu tępolistnego jest przygotowanie na jego bazie odwarów. Odwary z powodzeniem można wykorzystać na przykład w leczeniu biegunki.
Odwar ze szczawiu tępolistnego – przepis
1/2 łyżki korzenia szczawiu zalać szklanką wody. Następnie gotować przez 5 minut i odstawić do lekkiego wystygnięcia. Przecedzić. Pić 2-3 razy dziennie po 1/3 szklanki (około 80/100 ml) przy biegunce. Odwar można także stosować do zewnętrznego przemywania skóry w problemach z trądzikiem czy wypryskami.
