Tłustosz pospolity ( łac. Pinguicula vulgaris L.) to jedna z niewielu występujących w Polsce roślin owadożernych. Można ją znaleźć dziko rosnącą, występuje jednak coraz rzadziej. Tłustosza pospolitego można także hodować w domu lub w ogrodzie, dzięki czemu korzystać można z właściwości i stosować go jako roślinę leczniczą. Jest przystosowany do naszego klimatu, z powodzeniem zniesie polskie zimy i może być pożyteczną ozdobą naszego ogrodu. Pamiętać trzeba, że owadożerność nie jest to jedyną niezwykłością tej rzadkiej rośliny. Posiada ona wiele cennych właściwości, o których każdy wielbiciel medycyny naturalnej powinien wiedzieć.
O tłustoszu pospolitym
Tłustosz pospolity to jedna z niewielu występujących w Polsce roślin owadożernych. To roślina wieloletnia. Należy do rodziny pływaczowatych. Tłustosz pospolity jest gatunkiem rodzimym w Polsce. Występuje także w Azji, Europie i Ameryce Północnej.
W Polsce spotkać go można przede wszystkim w górach, ale taż na terenach nizinnych. Dzięki temu, że jest rośliną pozyskującą składniki odżywcze z owadów, uzupełnia braki składników odżywczych jakie występują w ubogich glebach, na których rośnie. Jest rośliną rzadką. W Polsce uznany jest za gatunek wymierający, znajduje się w Polskiej Czerwonej Księgi Roślin.
Wygląd tłustosza pospolitego
Tłustosz pospolity to niezbyt wysoka roślina. Osiąga wysokość do 25 centymetrów. Głąbik z kwiatami wyrasta z różyczki liściowej. Liście tłustoszu są mięsiste, o barwie jasnozielonej. Mają lekko jajowaty i podłużny kształt. Charakterystyczną cechą liści tłustosza są jego podwinięte brzegi. To właśnie liście pokryte są substancją wabiącą owady.
Liście tłustosza pospolitego posiadają gruczoły osadzone na trzoneczkach wydzielające lepki śluz, oraz drugie, osadzone na liściu, które wydzielają enzymy trawienne. Do śluzu wydzielanego przez liście tłustosza przylepiają się siadające na liściach owady. Kiedy złapią swoją ofiarę, liście zaginają się do środka i rozpoczyna się ich trawienie. Po kilku dniach liść tłustosz rozprostowuje się.
Kwiaty tłustosza pospolitego wyrastają pojedynczo. Mają dwuwarstwowy kielich, każda z warg kwiatu jest rozcięta. Niebieskofioletowa korona kwiatu jest kilku ząbkowa, zazwyczaj jest pięć ząbków. Środkowa klapa płatków na dolnej wardze posiada charakterystyczną białą plamkę. Wargi kwiatu tłustosza z tyłu zrośnięte są w rurkę, która przechodzi w ostrogę.
Tłustosz pospolity – właściwości
Szczególnie cenne właściwości wykazują liście tłustosza pospolitego. Podstawowymi właściwościami tej ciekawej rośliny to działanie przeciwgrzybiczne, przeciwzapalne i przeciwkaszlowe. Wykorzystywane są od dawna w medycynie ludowej do leczenia ludzi i zwierząt.
Nazwa rośliny pochodzi od grubych, mięsistych połyskujących liści rośliny. To właśnie one są pełne niezwykłych składników. Z ich pomocą roślina zwabia owady, które następnie wchłania i trawi. Jej ofiarami są najczęściej drobne owady i pajęczaki.
Powierzchnia liści tłustosza pokryta jest drobnymi gruczołkami, które wydzielają lepki śluz. W jego składzie znajduje się między innymi kwasu benzoesowego, który posiada właściwości antyseptyczne. Zabezpiecza także przed procesami gnilnymi, rozwojem grzybów i bakterii. Właściwości antyseptyczne tłustosza znane są od dawna i wykorzystywane były na całym świecie.
Lecznicze zastosowanie tłustosza pospolitego
Tłustosz pospolity, to roślina o silnych właściwościach przeciwgrzybicznych i antybakteryjnych. Już od wieków znany jest medycynie ludowej. Liście tłustosza pospolitego były przykładane do ran, szczególnie ran zwierząt aby przyspieszyć gojenie się ran i uniknąć zakażenia. W Alpach tradycyjnie wykorzystywało się liście tłustosza pospolitego jako środka odkażającego w chorobach zakaźnych zwierząt, przede wszystkim bydła.
Znane jest także zastosowanie tłustosz pospolitego jako środka pomagających w schorzeniach górnych dróg oddechowych. Działa przeciwkaszlowo dzięki czemu może pomóc w przepadku uciążliwego kaszlu podrażniającego gardło. W tym celu wykorzystywało się liście tłustosza .
Tłustosz pospolity miał także zastosowanie w tradycjach kulinarnych. Często gościł w domach, nie tylko ze względu na swoje antyseptyczne i przeciwkaszlowe właściwości. Liście tej rośliny były dodawane podczas przygotowywania zsiadłego mleka, dzięki temu proces przebiegał szybciej.
Metody zastosowania przetworów z tłustosza pospolitego
Aby przygotować preparat o właściwościach przeciwkaszlowych należy wykonać napar z liści. W tym celu jedną łyżkę suszu należy zalać szklanką wody i parzyć przez około 15 minut. Następnie należy napar odsączyć. Taki napar należy pić trzy razy dziennie po ¼ szklanki. Poza działaniem przeciwkaszlowym, tłustosz ma także działanie przeciwbakteryjne. W związku z tym pomaga walczyć ze stanem zapalnym gardła.
Aby zastosować tłustosz pospolity do dezynfekcji należy przyłożyć jego liście do oczyszczonej rany i trzymać tak przez około pół godziny. Tłustosz wykazuje silne właściwości przeciwbakteryjne w związku z czym działa skutecznie i przeciwdziała infekcjom i rozwojowi zakażenia.
