Muchotrzew polny (łac. Spergularia rubra) – jest to gatunek rośliny, która należy do rodziny goździkowatych. Jest gatunkiem zmiennym, posiada kilka różnych odmian i form. W Polsce występuje również pod nazwami muchotrzew srebrny i spergula.
Znajdziemy ją głównie w Europie, Azji i Afryce Północnej, chociaż w Polsce jest również dosyć powszechna. Jest to jednoroczna roślina, która kwitnie głównie od maja do września. Można ją również hodować w uprawie, ponieważ jest hemikryptofitem, wtedy zimuje. Muchotrzew polny rośnie przede wszystkim na glebach piaszczystych i ubogich w wapń, kwaśnych, umiarkowanie wilgotnych i suchych. Występuje najczęściej na obrzeżach pól, piaskach, polanach leśnych, brzegach zbiorników wodnych, przy drogach i na polach uprawnych, przy miedzy. Zawiera saponiny, czyli substancje, które obniżają napięcie powierzchowne roztworów wodnych.
Jest niewielką roślinką, która posiada cienkie, rozgałęzione, pełzające pędy. Rośnie zazwyczaj na wysokość od 5 do 15 centymetrów, czasem nawet do 20 centymetrów. Charakteryzuje się małymi, płaskimi, niteczkowatymi liśćmi, które są zakończone ością. Zaobserwować można połyskujące, jajowate przylistki. Podsadki osiągają wysokość co najwyżej dwukrotnie krótszą od szypułki.
Muchotrzew polny posiada kwiaty rosnące pojedynczo na szczytach pędów i kielich charakteryzujący się krótkimi, zielonymi i wąsko obłonionymi działkami. Kwiat posiada płatki korony w kolorze różowym, o długości od 3 do 4 milimetrów. Dodatkowo ma 10 pręcików i 1 słupek, który powstaje z 3 owocolistków i posiada 3 szyjki. Owoc tej rośliny ma kształt jajowatej, trójkątnej torebki, o długości kielicha, jest otulony jego działkami. Nasiona muchotrzewu polnego są w kolorze brunatnym, są pomarszczone i 4-kanciaste.
Muchotrzew polny – właściwości lecznicze
Muchotrzew polny już w medycynie ludowej był uznawany za roślinę leczniczą. Jest bogatym źródłem flawonoidów, które posiadają właściwości przeciwutleniające i przeciwzapalne, a także uszczelniające naczynia krwionośne. Posiada również takie związki chemiczne jak kwasy organiczne, sole mineralne, śluzy. Ma działanie pobudzające, moczopędne, wykrztuśne.
Dzięki cennym związkom chemicznym charakteryzuje się właściwościami odkażającymi. Zawiera aromatyczną żywicę, która jest jego substancją czynną, ma zastosowanie lecznicze przede wszystkim w schorzeniach układu moczowego. Muchotrzew polny jest rośliną bogatą w chlorek potasu i sodu, więc bardzo korzystnie wpływa również na choroby układu krążenia. Ze względu na swoje cenne właściwości, może być stosowany codziennie.
Muchotrzew polny – zastosowanie
Ze względu na swoje właściwości przeciwzapalne, muchotrzew polny warto stosować przede wszystkim w nieżytach jamy ustnej, gardła i oskrzeli. Jego działanie wykrztuśne bardzo pomaga przy suchym, przewlekłym kaszlu z zaleganiem flegmy. W zapaleniach jamy ustnej stosowanie muchotrzewu daje bardzo pozytywne efekty ze względu na jego właściwości przeciwzapalne.
Posiada właściwości rozjaśniające przebarwienia, dlatego jest stosowany w kosmetykach firmy Clarins przeznaczonych do pielęgnacji skóry twarzy. W Północnej Afryce muchotrzew jest mielony na proszek, a uzyskana z niego papka rozjaśnia piegi. Można zastosować tę roślinę jako maseczkę na twarz, również w polskich warunkach. Poza rozjaśnianiem przebarwień, korzystnie wpływa na wszelkie zmiany zapalne pojawiające się na twarzy.
Jego właściwości i aktywna substancja w postaci żywicy ma działanie lecznicze w schorzeniach układu moczowego, przede wszystkim pomaga w łagodzeniu zapalenia pęcherza moczowego. Stosuje się go również do rozbijania kamieni nerkowych, zanim pojawi się konieczność zastosowania inwazyjnych metod. Muchotrzew polny poiwnno się spożywać przede wszystkim w formie naparu. Napar relaksuje ściany mięśni kanalików moczowych, więc ma bardzo pozytywnie działanie w leczeniu kamicy nerkowej, ostrego i przewlekłego zapalenia pęcherza, z reguły nawracającego. Bardzo istotne równie jest tutaj jego działanie odkażające.
Liście muchotrzewu polnego posiadają właściwości moczopędne, więc wywar z tej rośliny można również stosować na co dzień, zwłaszcza w przypadkach obrzęków, zatrzymywania wody w organizmie, lub żeby poprawić pracę nerek. Wywar z tej rośliny ma solankowy i lekko aromatyczny smak.
Muchotrzew polny – sposoby użycia
Napar – liście muchotrzewu należy najpierw ususzyć, następnie zalać wrzątkiem, w proporcjach 15 gram ziół i szklanka wrzątku, odczekać 15 minut. Wywar należy pić codziennie, najlepiej kilka razy dziennie. Napar można dosłodzić jeśli smak jest zbyt intensywny.
Maseczka na twarz rozjaśniająca przebarwienia – ususzone uprzednio liście należy zmielić na proszek, zmieszać z oliwą z oliwek w proporcji jednej łyżeczki proszku do jednej łyżeczki oliwy. Maseczkę nałożyć na twarz, trzymać około 15 minut, po czym dokładnie zmyć ciepłą wodą. Maseczkę można stosować dwa razy w tygodniu.
Ususzone liście zmielone na proszek można również użyć do pieczenia chleba, bułek, stosować do jogurtów, sałatek, koktajli warzywno-owocowych.
