Alergia polekowa to rodzaj uczulenia, który jest coraz częściej diagnozowany. Jest nagłą, niespodziewaną reakcją na spożywane leki, która występuje nawet wtedy, gdy dawka preparatu jest zgodna z zaleceniami lekarza. Często mówi się, że do wzrostu liczby występowań tego rodzaju alergii przyczynia się nieograniczony dostęp do leków oraz ich nadużywanie.
Alergia polekowa – przyczyny
Do tej pory nie znamy wszystkich szczegółów na temat podłoża występowania alergii polekowej. Wiadomo jednak, że do jej pojawienia się mogą przyczynić się m.in. uwarunkowania genetyczne, które decydują o podatności osoby chorej na powstanie uczulenia. Kolejny czynnik to płeć oraz wiek – jak wynika z badań, na alergię polekową cierpią głównie osoby dorosłe, a zwłaszcza kobiety. Pod uwagę brana jest również częstotliwość i czas stosowania leków pochodzących z jednej grupy – powszechnie uważa się, że im częściej i dłużej stosowany jest dany lek, tym bardziej wzrasta podobieństwo wystąpienia uczulenia.
To jednak nie koniec listy. To, czy alergia polekowa pojawi się u danej osoby, zależy także od tego, na jakie inne choroby cierpi. Częściej na uczulenie cierpią osoby borykające się m.in. z mukowiscydozą czy AIDS. Pod uwagę należy brać stan zdrowia pacjenta – alergia może pojawić się w skutek osłabienia organizmu, np. podczas przechodzenia ostrej infekcji.
Alergia polekowa – objawy
Bardzo często alergia polekowa ma łagodny lub umiarkowanie nasilony przebieg. Osoba uczulona może zaobserwować na ciele tzw. osutki polekowe, czyli czerwone wypryski, bąble lub plamy, które dodatkowo swędzą. Podobne zmiany mogą występować podczas odry i innych chorób zakaźnych. Osutki zazwyczaj pojawiają się po kilku lub kilkunastu godzinach od zażycia leku (w przypadku zażycia kolejnej dawki preparatu) bądź nawet po kilku dniach, kiedy po lek sięgamy po raz pierwszy.
Alergia na leki może przybrać także formę pokrzywki połączonej z obrzękiem – najczęściej pojawia się na twarzy (wokół warg i oczu). Nie należy ignorować tego typu alergii polekowej, ponieważ może być naprawdę niebezpieczna – obrzęk może pojawić się też w okolicy języka i gardła, co doprowadzi do zaburzeń oddychania i nawet śmierci.
Ponadto, przy uczuleniu na leki mogą pojawić się inne objawy:
- wymioty,
- nudności,
- biegunka,
- ból mięśni i stawów,
- gorączka,
- powiększenie węzłów chłonnych,
- duszności.
Postępowanie w przypadku wystąpienia alergii polekowej
Kiedy podejrzewamy, że przyczyną naszych dolegliwości są zażywane leki, wskazane jest zaprzestanie ich stosowania i jak najszybsza konsultacja lekarska. W przypadku ciężkiego przebiegu alergii (z dusznościami, omdleniami, biegunką, obrzękiem i uczuciem dławienia w gardle) należy jak najszybciej wezwać pogotowie ratunkowe lub samodzielnie zawieźć osobę chorą do najbliższego szpitala.
Kiedy alergia polekowa występuje nie po raz pierwszy, najlepszym rozwiązaniem jest sięgnięcie po preparaty, które podczas poprzedniego ataku zalecił lekarz. Osoby po przebytych uczuleniach na leki powinny też zostać skierowane na konsultację alergologiczną.
Alergia polekowa – diagnostyka
Właściwe rozpoznanie uczulenia na leki nie jest łatwe – lekarz opiera się przede wszystkim na wywiadzie lekarskim, dlatego musi go przeprowadzić jak najbardziej szczegółowo. Nie da się wykryć uczulenia na konkretny lek w testach, np. z krwi – taka możliwość dotyczy jedynie kilku rodzajów preparatów. Polegają one na wyizolowaniu komórek odpowiedzialnych za występowanie alergicznej reakcji i oddaniu ich do laboratoryjnej hodowli. Wyizolowane komórki stymuluje się konkretnym lekiem – gdy się namnażają oznacza to, że pacjent właśnie na ten lek jest uczulony.
Czasami lekarz musi przeprowadzić testy skórne lub doustne – podczas takich testów pacjentowi podaje się niewielką dawkę leku, który może być alergenem i obserwuje się reakcję organizmu. To jednak metoda dość niebezpieczna, ponieważ objawy alergii mogą powrócić ze zdwojoną siłą, czasem może pojawić się nawet wstrząs anafilaktyczny.
Alergia polekowa – leczenie
Alergii polekowej nie można wyleczyć. Dlatego tak ważne jest unikanie leków, które mogą ją wywołać – wszelkie preparaty, również te dostępne bez recepty, należałoby więc stosować jedynie wtedy, kiedy jest to naprawdę potrzebne. Osoby uczulone powinny też unikać reklamowanych w mediach leków, które są dla ich stanu zdrowia tak naprawdę zbędne.
Alergia polekowa wymaga od osoby uczulonej także stosowania jak najmniejszej liczby leków w tym samym czasie. Powinno się pamiętać o tym, by nie powtarzać często terapii opartej na tych samych preparatach, przykładowo antybiotykach.
Zazwyczaj uczulenie na leki ustępuje po odstawieniu alergenu. Kiedy reakcja na lek jest łagodna, wystarczy podanie leków przeciwhistaminowych, a przy cięższych reakcjach pacjent powinien otrzymać glikokortykosteroidy. Jeśli wystąpi wstrząs, konieczne może być podanie adrenaliny. Osoby, które już przeszły alergię polekową muszą pamiętać o tym, by zawsze zabierać ze sobą preparaty zalecane przez lekarza w przypadku wystąpienia alergicznej reakcji – zwłaszcza na wakacje czy urlop.
