Szparag lekarski (Asparagus officinalis), to powszechnie występująca bylina należąca do rodziny szparagowatych. Inne jego często spotykane nazwy to szparag jadalny, szparag ogrodowy lub asparagus. W postaci naturalnej występuje powszechnie niemal w całym basenie Morza Śródziemnego i na terenach do niego przyległych.
W Polsce również możemy natknąć się na jego dziką postać, szczególnie w południowej części kraju. Jest ona trudna od rozróżnienia od postaci zdziczałej z dawnych upraw. Jest uprawiany między innymi w Ameryce Północnej i Południowej oraz w wielu państwach europejskich, a jego największym producentem są na chwilę obecną Chiny.
Jest to roślina wieloletnia, której uprawy zakłada się najczęściej z nasion lub karp. To dwupienna bylina, tworząca pod ziemią krótkie, silnie rozgałęzione i drewniejące kłącze, nazywane właśnie karpą. Wyrasta z niego kilka pędów nadziemnych oraz liczne, grube korzenie pełniące funkcję spichrzową.
Pędy nadziemne są proste i nagie, osiągające zazwyczaj długość do 1,5 m, rzadziej do 2 m, silnie rozgałęzione w górnej części. Liście mają postać charakterystycznych igieł, które tak naprawdę są gałęziakami przejmującymi ich rolę, a liście właściwe zostały zredukowane do postaci łusek na łodydze głównej. Kwiaty są drobne, od 4 do 6 mm długości, zwisające, o dzwonkowatym kształcie i barwie żółtej lub jasnozielonej.
Rosną pojedynczo lub w małych pęczkach po 2-3 sztuki, wyrastając z górnej części pędu. Owocem jest okrągła jagoda o średnicy do 10 mm, która po dojrzeniu ma kolor czerwony. W swoich trzech komorach nasiennych zawiera najczęściej 6 niewielkich nasion, kulistych o czarnej pomarszczonej skórce.
Szparag lekarski – warzywo znane i cenione od wieków
Szparag lekarski to warzywo znane i cenione nawet bardziej niż inne jego powszechnie uprawiane odmiany. Wielu smakoszy twierdzi wręcz, że znacznie przewyższa je aromatem i wyjątkowo delikatnym smakiem. Jako warzywo jest znany już od niemal 5 tysięcy lat, a uprawiany był już przez starożytnych Egipcjan, Greków i Rzymian, gdzie uważano go także za ceniony afrodyzjak.
Obecnie ceniony jest nie tylko za wyjątkowe walory smakowe, ale i bogactwo witamin i innych składników odżywczych, o korzystnym wpływie na nasze zdrowie. Ponadto można go z czystym sumieniem spożywać nawet w najbardziej restrykcyjnej diecie odchudzającej, a jego 100 g to jedynie 18 kcal. W swoim składzie ma aż 95 procent wody, ale poza tym wiele składników niezbędnych w prawidłowym i zdrowym odżywianiu.
W szparagach znajdziemy przede wszystkim niezbędny dla wszystkich kobiet kwas foliowy, szczególnie zalecany podczas ciąży, kiedy to pomaga dbać o prawidłowy rozwój płodu. Oprócz tego substancja ta znacznie spowalnia procesy starzenia, wspomaga również naturalną regenerację komórek oraz pracę układu krążenia i serca. Wprowadzając to warzywo do codziennej diety, dostarczamy organizmowi również niezwykle potrzebne witaminy, zwłaszcza C i E oraz dużo beta-karotenu, związku, który razem z nienasyconymi kwasami tłuszczowymi oraz enzymami wątrobowymi wytwarza witaminę A.
Szparag lekarski
Szczególnie sprzyja ona naszemu zdrowiu, chroniąc przed miażdżycą czy też hamując szkodliwe działanie wolnych rodników. Zawiera też dwa inne ważne składniki, pierwszy to asparagina, wspomagająca pracę nerek i odpowiedzialna za właściwy poziom nawodnienia organizmu, a drugi, glutation, wzmacnia układ odpornościowy, pomaga oczyścić organizm z zalegających w nim toksyn, a ponadto skutecznie zapobiega chorobie Alzheimera oraz hamuje rozwój komórek nowotworowych. Oczywiście nie można zapomnieć o łatwo przyswajalnym błonniku pokarmowym, korzystnym dla zdrowego trawienia i poprawiającym pracę jelit.
Szparagi znajdują powszechne zastosowanie w profilaktyce medycznej i leczeniu wielu schorzeń, a polecane są zarówno przez dietetyków, jak i lekarzy wielu specjalności. Mają potwierdzone badaniami działanie bakteriobójcze, przeciwzapalne, przeczyszczające, moczopędne czy nawet przyspieszające gojenie zaropiałych ran. Obniżą ciśnienie krwi, wyregulują pracę mięśnia sercowego, są także zalecanie przy wszelkiego rodzaju schorzeniach układu moczowego, pomagając leczyć jego infekcje. Poza tym szybko obniżą poziom cholesterolu we krwi, a można je zastosować w postaci soku nawet podczas tak z pozoru prozaicznych dolegliwości, jak przeziębienie, mają bowiem właściwości wykrztuśne.
Szparag lekarski – bogactwo smaków na talerzu
Szparagi można spożywać na wiele różnych sposobów. Sporządza się z nich smaczne sałatki oraz zupy, można je również stosować jako dodatek do innych potraw, mięsnych lub wegetariańskich. Doskonale smakują szparagi gotowane. Po wyjęciu z wody podaje się je z najczęściej z masłem. Równie dobrze smakują ze wszelkiego rodzaju sosami np. holenderskim lub popularnym beszamelem. Mimo swoich niezaprzeczalnych zalet nie są polecane osobom cierpiącym na dnę moczanową oraz zmagające się z kamieniami nerkowymi.
Ich nadmierne spożycie może również spowodować nadmierne wydzielanie się gazów jelitowych. Jednak jedzone z umiarem mają wręcz zbawienny wpływ dla naszego zdrowia. Podane na stół z pewnością wzbudzą uznanie rodziny lub zaproszonych gości.
