Szpinak warzywny (Spinacia oleracea), to jednoroczna roślina z rodziny szarłatowatych. Jest niezwykle popularną i rozpowszechnioną rośliną warzywną, pochodzącą prawdopodobnie z Azji. W czasach starożytnych był również spotykany na terenach ówczesnej Persji, skąd przez Nepal trafił do Chin, gdzie do dziś nosi nazwę „perskiego warzywa”. Arabowie rozpowszechnili go dalej na zachód. Do Europy zawędrował w XI wieku, wraz z zajęciem Półwyspu Iberyjskiego przez Maurów. W naszym kraju uprawia się go już od końca XVII wieku, a obecnie jako gatunek rzadko występujący w stanie dzikim, znany jest tylko i wyłącznie z upraw.
Szpinak jest rośliną dwupienną, dorastającą maksymalnie do 30-50 cm wysokości, posiadająca korzeń palowy wrastający nawet 180 cm w głąb gleby. Jego łodyga jest wydłużona i rozgałęziona o pędach koloru zielonego. Liście są początkowo skupione w rozecie liściowej, o kształcie przechodzącym z owalnego w strzałkowaty. Ich wielkość stopniowo zmniejsza się ku górze. Kwiaty są niewielkie, składające się 4-5 drobnych listków okwiatu i skupione po 6-12 sztuk w kwiatostanach, które wyrastają w górnej części pędu, w kątach liści. Warzywo jest dostępne praktycznie przez cały rok. Jego jadalną częścią są liście, spożywane najczęściej po uprzednim ugotowaniu.
Szpinak warzywny – zła sława, o której warto zapomnieć
Szpinak warzywny zyskał przez lata wyjątkowo niepochlebną opinię, całkowicie zresztą niesłuszną, będąc uznawanym za najgorszą potrawę podawaną dzieciom. Wielu z nas z pewnością pamięta nieapetycznie wyglądającą zieloną papkę serwowaną w przedszkolu, a później w stołówce szkolnej, której absolutnie nikt nie chciał jeść. Jednak zdecydowanie warto odrzucić te uprzedzenia, a szpinak przyrządzony w prawidłowy sposób, jest nie tylko bardzo smaczny, ale i pełen składników odżywczych, wartościowych dla naszego zdrowia.
Szpinak warzywny to prawdziwa bomba pełna witamin i składników mineralnych, która jest ponadto niskokaloryczna, ponieważ 100 g szpinaku to tylko 23 kcal. Zawiera przede wszystkim dużą ilość witaminy C, odpowiedzialnej za wzmocnienie układu odpornościowego, oraz witaminę K. Zapewnia ona prawidłową krzepliwość krwi, zapobiega również wszelkiego rodzaju krwotokom i jest również czynnikiem zmniejszającym zbyt obfite krwawienia miesięczne.
Znajdziemy w nim także witaminy z grupy B, ale szpinak jest również tak bogaty w żelazo, że nie może się z nim równać prawie żadne warzywo. Żelazo odpowiada za transport tlenu w organizmie i za produkcję czerwonych krwinek i dlatego szpinak jest zalecany do spożycia osobom cierpiącym na anemię. Jego smaczne liście mają w sobie także dużo potasu, wspomagającego leczenie nadciśnienia tętniczego oraz skutecznie regulującego pracę serca. Można go polecić nawet osobom zestresowanym, dzięki obecności magnezu działa uspokajająco, mając niezwykle korzystny wpływ na prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego.
Choroby, w których leczeniu pomaga szpinak warzywny
Bogactwo wartości odżywczych, witamin oraz składników mineralnych, jakie znajdziemy w szpinaku, sprawia, że jest zalecany nie tylko w ogólnie pojętej profilaktyce zdrowotnej, jak i w leczeniu wielu, czasem nawet bardzo poważnych schorzeń. Posiada potwierdzone właściwości antynowotworowe, dzięki przeciwutleniaczom, które chronią organizm przed narastaniem komórek rakowych.
Ostatnie badania prowadzone w wielu renomowanych laboratoriach wykazały, że opóźnia również procesy utraty pamięci, dzięki czemu przeciwdziała rozwojowi choroby Alzheimera, która z roku na rok dotyka coraz więcej ludzi na całym świecie, stając się jedną z najgroźniejszych chorób cywilizacyjnych. Kiedy stanie się nieodłączną częścią codziennej diety, może pomóc także w walce z inną poważną przypadłością wieku starczego, chorobą Parkinsona.
Powinny go spożywać wszystkie przyszłe matki, a zawarty w nim kwas foliowy to najlepsza ochrona przed możliwością wystąpienia wad płodu, w szczególności układu nerwowego dziecka. Jednak jak w przypadku każdego warzywa, także szpinak ma niestety pewne wady, eliminujące go z diety wielu osób. Przede wszystkim nie jest zalecany osobom chorującym na kamicę nerkową. Kwas szczawiowy, łączy się bowiem z wapniem w organizmie i powstałe nierozpuszczalne sole szybko doprowadzają do utworzenia się kamieni nerkowych. Są to przyczyny bolesnych kolek.
Największym problemem dla obecnych, jak i przyszłych smakoszy tego warzywa pozostaje sposób jego przyrządzania. Zdecydowanie powinno się unikać w kuchni szpinaku mrożonego. O wiele smaczniejszy i pożywniejszy będzie świeży i to nie tylko jako samodzielne danie. Sprawuje się jako dodatek do wielu innych potraw. Można go łączyć np. z owocami, z którymi tworzy ciekawe kombinacje smakowe, a pasują do niego gruszki lub winogrona.
Równie dobrze smakuje w postaci sosu z uduszonych na oliwie liści z dodatkiem serów, a polany nim makaron zachwyci nawet najwybredniejszych smakoszy. Ostatnio bardzo modne stały się wszelkiego rodzaju warzywne koktajle, pite najczęściej na śniadanie. Warto więc zadbać, aby jednym z miksowanych składników stały się właśnie świeże, zielone liście szpinaku.
