Czosnek dęty (allium fistulosum) to roślina z gatunku czosnkowatych. Przyjmuje się również jago nazwę jako siedmiolatek lub cebula siedmiolatka. Inne nazwy to cebula walijska, cebula Batuna.
Czym jest czosnek dęty?
To przede wszystkim roślina wieloletnia. Nie musimy sadzić jej co roku ani przesadzać, skąd jej druga nazwa jako siedmiolatek. Rośnie w skupiskach, tworząc pewnego rodzaju kępki złożone z pędów. Wysiew nasion powinien następować wiosną. Może dochodzić jednak do podziału wegetatywnego, przez co kępy same dzielą się na mniejsze. Nie jest to spektakularna roślina, ale wymaga określonych warunków w procesie rozrastania.
Gleba powinna być odpowiednio nawilżona i żyzna. Może być w pewnym stopniu podmokła. Jeżeli podłoże nie będzie spełniać żadnych z tych warunków, owoce czosnku dętego, czyli szczypior może być niesmaczny i twardy. Co do temperatury nie wymaga wiele. Wystarczy kilka stopni ponad zero.
Dobrze zimuje w gruncie. Wbrew nazwie, główną częścią rośliny nie jest owoc posadzony pod ziemią, lecz jego smukłe pędy. Nie powinno się wyrywać ich z ziemi, lecz delikatnie przycinać. Wtedy jest możliwość, że wyrosną kolejne nowe gałązki. Jego zbioru dokonywać należy przed przekwitnięciem, co przejawia się w pewnego rodzaju kwiatach na czubkach pędów.
Czosnek dęty – skład:
Roślina ta bogata jest w wiele składników:
- kwas askorbinowy,
- kwas nikotynowy,
- karoten,
- ryboflawina,
- tiaminy,
- magnez,
- potas,
- żelazo,
- olejki eteryczne, które wydają charakterystyczny ostry zapach,
- witamina C.
Czosnek dęty – właściwości lecznicze
Swoim wyglądem przypominać może cebulę. Posiada również właściwości, które często są jej przypisywane. Tak jak w przypadku wielu roślin już od starożytności stosowano go w leczeniu popularnych chorób. Ale nie tylko. Był również pożądanym składnikiem wielu potraw, nadając im ostrości i lekkiej goryczki.
Naukowcy podają, że około 150 gram tej rośliny stanowi zaspokojenie dziennej dawki na witaminę A i C, a także potas i wapń. A wydawałoby się, że to tylko zwykły czosnek. Także karoten, który jest jednym ze składników, poprawia kondycję naszej skóry. Każdy z nas z dzieciństwa pamięta cebulę i syrop, który mamy przygotowywały dla swoich dzieci na grypę lub poprawę odporności. Takie działanie ma również czosnek dęty. Dobrze działa również na choroby związane z żołądkiem. Jest także idealnym środkiem bakteriobójczym i dezynfekującym.
Czosnek dęty – wartości odżywcze
Jak podają naukowcy, czosnek dęty jest źródłem wielu substancji wspomagających nasz organizm. Są to głównie:
- cholina (6,1 mg),
- witamina PP (0,35 mg),
- witamina B1 (0,05 mg),
- witamina B2 (0,03 mg),
- witamina B5 (0,12 mg),
- witamina B6 (0,12 mg),
- witamina B9 (19 mg),
- witamina K (0,4 mg),
- witamina E (0,02 mg),
- selen (0,5 mg),
- fluor (1,1 mg),
- mangan (0,13 mg),
- fosfor (29 mg),
- żelazo (0,21 mg),
- sód (4 mg),
- potas (146 mg),
- wapń (26 mg).
Mg- mikrogramy.
Czosnek dęty – zastosowanie
Wszyscy dietetycy zgadzają się, że należy używać tego składnika u osób, które mają problemy z odżywianiem i szeroko pojmowanym metabolizmem. Czosnek może leczyć choroby wątroby. Działa także zbawiennie na obecność kamieni nerkowych. Pomaga również osobom, które zmagają się z reumatyzmem. Jego skład powoduje, że dobrze przeciwdziała miażdżycy czy chorobie nadciśnienia.
Jak już wcześniej wspomniano, czosnek dęty używany jest bardzo często w kuchni. Do potraw chętnie dodawana jest zarówno górna część rośliny – czyli szczypior, jak i bulwa. Część rosnącą w ziemi bardzo często dodaje się do różnego rodzaju mięs, sałatek, sosów. Przede wszystkim dlatego, że nadaje potrawie ostrość. Teraz możemy spotkać również czosnek marynowany w specjalnych zalewach.
Nie zapominajmy jednak o medycynie ludowej. Również tutaj znalazł swoje zastosowanie. Często używano go jako środek moczopędny. Popularny był również w chorobach układu pokarmowego i krążenia.
Syrop z czosnku
Potrzebna nam będzie jedna główka czosnku, sok z cytryny, kilka łyżeczek miodu i szklanka przegotowanej wody. Samą roślinę należy dokładnie obrać i zmiażdżyć. Dodać wszystkie pozostałe składniki. Wcześniej czosnek możemy przecisnąć przez praskę. Dla bardziej leniwych wszystkie składniki możemy włożyć do blendera i razem zmiksować. Odstawić w szklanym zamykanym naczyniu na dwa lub trzy dni. Po tym czasie syrop nadaje się już do spożycia.
Nalewka z ,,cebuli Butan”
Musimy przygotować pokruszoną lub posiekaną cebulę. Umieścić ją w szklanym naczyniu. Jest to bardzo wysoko procentowa nalewka, bo użyć do niej musimy aż 70 % alkoholu w proporcjach 1:4 z rośliną. Taką nalewkę należy wekować około tygodnia. Następnie dawkować od 15 do 20 kropli, które powinno rozpuszczać się w 50 mililitrach zimnej wody.
Nalewka działająca pobudzająco
Można by rzec, że działać może jak dobra i mocna kawa. Do jej wykonania potrzebujemy 80 gram czosnku dętego, który również musimy dobrze rozdrobnić. Tak przygotowane warzywo należy zalać 200 mililitrami gorącej wody i odstawić na 30 minut. Przelać przez sito, aby został sam płyn. Taki napój jest gotowy do możliwego spożycia dwa razy dziennie.
Czosnek dęty – przeciwdziałanie
Pomimo wielu wartościowych właściwości, nawet z czosnkiem nie należy przesadzać. Jego nadmierne spożywanie może nas doprowadzić do nadpobudliwości. Osoby cierpiące na wrzody czy zapalenia żołądka również powinny mieć się na baczności.
