Mak polny (Papaver rhoeas) to jednoroczna roślina, osiągająca wysokość do 90 cm. Łodyga jest wzniesiona, rozgałęziona i szorstko owłosiona. Liście są bladozielone i pierzasto rozdzielone. Kwiaty osiągają średnicę do 4 cm. Korona jest 4-płatkowa, płatki pomarańczowe, owoc to torebka, a nasiona czarnobrunatne, nerkowate i drobne. Roślina jest powszechnie uznawana za polny chwast, bardzo rozpowszechniony w strefie klimatu umiarkowanego.
W Polsce często można go spotkać w polach uprawnych, rosnącego w zbożu. Surowcem zielarskim są wysuszone, sproszkowane płatki. Podstawowym ich składnikiem jest readyna, alkaloidy izochinolinowe, śluz oraz antocyjany. Napary sporządzane z maku wykazują szereg dobroczynnych właściwości. Mają działanie wykrztuśne, osłaniające, uspokajające, przeciwkaszlowe. Mak polny ma silne działanie uspokajające i nasenne.
Idealnie leczy anginę, zapalenie gardła, przeziębienia, grypę, nieżyty górnych dróg oddechowych, katar i biegunki. Stosowany jest także w chorobach dermatologicznych i schorzeniach kosmetycznych. Właściwości osłonowe sprawdzają się jako dodatek do płynów do higieny intymnej, jamy ustnej i przemywania spojówek.
Mak polny, a drogi oddechowe, rak i choroby z autoagresji
Płatki maku polnego wywierają pozytywny wpływ na błony śluzowe dróg oddechowych. Badania kliniczne wykazały, że regularne spożywanie naparu z maku polnego powoduje odnowienie nabłonka migawkowego (rzęskowego) dróg oddechowych. Ma to szczególne znaczenie dla palaczy, kucharzy, górników, osób pracujących przy rozbiórkach starych budynków, pokrytych azbestem, którzy są nieustannie narażeni na wdychanie pyłów, dymów, substancji smolistych, uszkadzających delikatne komórki nabłonka urzęsionego.
Wszystkie patologiczne bodźce drażnią delikatne komórki nabłonka oddechowego, który inteligentnie przechodzi wówczas swego rodzaju przemianę i z nabłonka drzewa oskrzelowego zmienia się w nabłonek wielowarstwowy płaski. Czynnikiem predysponującym do rozwoju metaplazji jest w tym przypadku utrata możliwości produkowania śluzu przez komórki. Organizm, „uważając”, że nabłonek drzewa oskrzelowego nie radzi sobie w nowo zaistniałej, trudnej sytuacji, motywuje komórki do metamorfozy, tak by ten był dość wytrzymały.
Fakt, chwilowo nowy nabłonek radzi sobie z sytuacją, ale niebawem poczyna pozwalać sobie na więcej. Tworzy się wówczas złośliwy nowotwór. Dobrze wiedzieć, że wymienione czynniki szkodliwe mają tendencję do nadawania komórkom szczególnych właściwości, a nieustannie niszczone DNA komórki powoduje, że jednostki poczynają produkować białka, do których nie mają żadnych praw.
Mak polny
Innymi słowy, przywłaszczają sobie funkcje komórek, które funkcjonują w innych miejscach organizmu. Jest to proces predysponujący do rozwoju nieuleczalnego raka. Właśnie dlatego, osoby narażone na wdychanie substancji smolistych (palacze tytoniu, osoby żyjące na terenach występowania smogu) czy też toksycznych włókien (azbest, szklana wata), powinny z wyjątkową troską dbać o swoje narządy oddechowe. Poleca się im picie herbatek z maku polnego.
Poza tym substancje zawarte w roślinie, ułatwiają odkrztuszanie i prawidłowe odruchy kaszlowe, a także umożliwiają regenerację uszkodzonych komórek. Barwniki obecne w płatkach maku polnego to flawonoidy i flawony, które są naturalnymi antyoksydantami. Oznacza to, że wykazują spore powinowactwo do toksycznych substancji i ułatwiają i ich wydalanie z organizmu bez żadnych skutków ubocznych. Substancje te, wiążą się z toksynami, które w postaci związanej nie mogą wyrządzić już najmniejszych szkód.
W postaci wolnej, są z kolei inicjatorami raka, gdyż przyłączając się do materiału genetycznego obecnego w jądrach komórkowych, zmieniają ich specyfikację, wyłączając niektóre funkcje, a włączając inne. Flawonoidy, to nic innego jak naturalne „zmiatacze wolnych rodników” z powierzchni komórek. Hamują rozwój zapaleń, infekcji bakteryjnych, odmładzają, hamują postęp chorób neurodegradacyjnych i z autoagresji.
Mak polny – surowiec zielarski
Surowcem pozyskiwanym z maku polnego są kwiaty, a konkretnie chodzi o bogate w antyoksydanty i barwniki, czerwone płatki.
Mak polny -sposób użycia
- Napar – płatki maku zbiera się w maju i czerwcu, a następnie suszy. Po długim leżakowaniu w suchym i ciepłym miejscu, sporządza się z nich napar. Rozdrobnione płatki zalewa się wrzącą wodą. Przygotowaną w ten sposób mieszaninę, przetrzymuje się w chłodnym i ciemnym miejscu (np. w piwnicy lub spiżarce), a potem obserwuje się barwę roztworu. Po uzyskaniu ciemnobrunatnego koloru, mieszaninę się cedzi, a otrzymany roztwór pozostawia się do przestygnięcia. Napary sporządza się każdorazowo przed spożyciem. Należy też pamiętać, że napary są bardzo nietrwałe i można je przetrzymywać w termosie, ale maksymalnie 1 dzień. Należy stosować 1 łyżkę suszu na szklankę wody (250 ml wody).
Mak polny – środki ostrożności
Oczywiście, należy pamiętać, by zastosować środki ostrożności. Mak polny, prócz dobroczynnie działających substancji zawiera również szereg usypiających alkaloidów, które spożyte w nadmiernych ilościach mogą wywołać drgawki lub nudności i wymioty. Makówki zielone są trujące. Nie poleca się spożywania herbatek z maku polnego kobietom w ciąży i dzieciom.
