Robinia akacjowa (Robinia pseudacacia) to szeroko znane drzewo liściaste, czasem krzew z rodziny bobowatych, motylkowatych. Jej inne nazwy to grochodrzew lub biała akacja. Swoją nazwę zawdzięcza francuskiemu królewskiemu ogrodnikowi Jeanowi Robinowi, który to właśnie sprowadził ją na francuski dwór. Od jego nazwiska dostała swe miano, a z Francji rozprzestrzeniła się na całą Europę. Drzewo to pochodzi z Ameryki Północnej. W Polsce można ją spotkać na terenie całego kraju, w lasach, w zagajnikach, wśród pól, w parkach i przy drogach. Często swoim pięknym zapachem umila wypoczynek na ławeczkach skwerów i placów zabaw dla dzieci. Odznacza się znaczną wytrzymałością na susze i zanieczyszczenia powietrza kurzem i dymem fabrycznym.
Dorasta do wysokości 25 metrów. Charakteryzuje się luźną, nieregularna koroną. Kora pnia jest głęboko spękana i podłużnie bruzdowana, ma kolor szarobrunatny, prawie czarny. Liście są nieparzystopierzaste, składają się z 9-21 listków o kształcie eliptycznym lub jajowatym. Układają się naprzemianlegle. Z wierzchu mają kolor intensywnie zielony, pod spodem są szarozielone. U nasady ogonków liści znajdują się ciernie długie na prawie 2 centymetry. Owocem jest płaski strąk.
Zaczyna kwitnąć w maju i rozkwita aż do końca czerwca. W związku z tym utarło się nawet porzekadło ‘gdy kwitą akacje to blisko wakacje’. Białe motylkowe kwiaty zebrane są w duże, luźne, zwisające grona osiągające długość do 20 cm. Mają one bardzo silny, przyjemny, słodki zapach. Pąki kwiatowe są wrażliwe na wiosenne przymrozki i w ich czasie mogą przemarzać.
Robinia akacjowa – zastosowanie
Jest rośliną wybitnie miododajną, czysty miód akacjowy jest wartościowym produktem spożywczym o właściwościach leczniczych. Surowcem zielarskim są kwiaty akacji, pozyskuje się je ze stanowisk naturalnych. Jako że jest uznawana za drzewo o niewielkich wymaganiach i wytrzymałe, obsadza się nią zatem nieużytki oraz umacnia nim zbocza i nasypy. Faktycznie dobrze rośnie na słabych, piaszczystych glebach. Potrzebuje stanowiska słonecznego lub półcienistego. Można ją rozmnażać z odrostów korzeniowych.
Olejek z robinii akacjowej jest używany w przemyśle perfumeryjnym. Jej drewno, lekkie i bardzo trwałe, jest cenionym surowcem w stolarstwie. Kwitnące grona wraz z paroma liśćmi są doskonałym materiałem na kompozycje kwiatowe jako tło dla innych roślin lub modernistycznie pojedyncze gałązki ułożone w prostym naczyniu. Taki pachnący bukiet w domu pełni funkcje aromaterapii, uspokaja, łagodzi napięcia i odpręża. Z liści i kory tego drzewa uzyskiwany jest żółty barwnik.
W celu zebrania kwiatów na surowiec leczniczy czekamy na słoneczny, pogodny dzień w maju lub czerwcu i zrywamy ostrożnie kwiatostany już po obeschnięciu rosy. Pogniecione kwiaty tracą swoje cenne składniki, w czasie suszenia ciemnieją i nie nadają się do użytku. Rozkładamy kwiaty cieniutką warstwą w przewiewnym i ciemnym miejscu. Mogą schnąć w temperaturze otoczenia albo w suszarni w temperaturze do 35°C. Ususzony surowiec przechowujemy w suchym miejscu w szczelnym opakowaniu. Świeże kwiaty nadają się również do jedzenia, smaży się je w cieście lub dodaje do sernika, co znakomicie podbija jego smak i aromat.
Robinia akacjowa – właściwości lecznicze
Roślina ta zawiera flawonoidy, główne z nich to robinina, akaciina, apigenina i kemferol; olejki eteryczne, m.in. linalol, farnesol; związki cukrowe, kwasy organiczne i sole mineralne, biokwercetynę i leukoantocyjanozyd. Ma głównie działanie moczopędne, ale także żółciopędne, uspokajające i rozkurczowe. Napary z kwiecia są stosowane w stanach zapalnych nerek i dróg moczowych, w skąpomoczu, w obrzękach spowodowanych przez niewydolność krążeniową, również w chorobach reumatycznych i schorzeniach dróg żółciowych i skóry. Podobne działanie ma także miód akacjowy – zaleca się go w chorobach nerek i woreczka żółciowego, ale także skutecznie leczy nadkwasotę żołądka. W homeopatii jest ważnym lekiem w zakwaszeniu organizmu.
Przeprowadzano badania farmakologiczne na zwierzętach, które wykazały zwiększenie diurezy nawet o 40 %. Flawonoidem działającym najsilniej w tym kierunku okazała się robinina i nieco słabiej kemferol i dzięki temu surowiec zielarski robinii akacjowej został uznany za skuteczny środek moczopędny i zwiększający dzienną diurezę. Działają leczniczo w zaburzeniach przesączania kłębuszkowego i uszkodzeń bakteryjnych oraz zatruć toksynami.
Sposób użycia – robinia akacjowa
- Kwiaty robinii w cieście: z dwóch szklanek mąki, szklanki mleka i około szklanki wody oraz jajka miksujemy gładkie, lejące się ciasto. Doprawiamy je szczyptą soli. Płuczemy szybko, lecz dokładnie w misce z zimną wodą grona kwiatów akacji, po czym zanurzamy je całe w cieście i przekładamy na rozgrzaną patelnię z odrobiną oleju. Smażymy po minucie z każdej strony. Podajemy jako przekąskę lub dodatek do deserów.
- Odwar z kwiatów robinii akacjowej: 2 łyżki kwiatów zalewamy ½ litra letniej wody i na małym gazie doprowadzamy do wrzenia, po czym szybko minimalizujemy ogień i podgrzewamy pod przykryciem jeszcze przez 7 minut. Pijemy po filiżance odwaru kilka razy dziennie. Możemy łączyć ten napój z innymi ziołami moczopędnymi.
