Turzyca piaskowa (Carex arenaria) jest gatunkiem byliny należącej do rodziny ciborowatych. Roślina ta pochodzi głównie z Europy. Jest gatunkiem zawleczonym do Ameryki Północnej oraz Australii. W Polsce jest rośliną pospolitą, głównie wzdłuż brzegu Morza Bałtyckiego. Im dalej od brzegu, tym turzyca piaskowa jest rzadziej występowania. Turzyca piaskowa głównie rozmieszczona jest u wybrzeży Bałtyku oraz w dolnych rejonach Ordy i Wisły. Bylina ta jest rośliną wieloletnią. Jak sama nazwa wskazuje, turzyca piaskowa lubi rosnąć na wydmach oraz piaskach wybrzeża bałtyckiego oraz czasami na wydmach śródlądowych i piaszczystych lasach. Turzyca piaskowa w Polsce jest objęta częściową ochroną.
Turzyca piaskowa posiada łodygę wzniesioną, podczas owocowania jest ona lekko zawieszona. W przekroju jest ostro trójkanciasta. Turzyca piaskowa osiąga od 15 do 60 centymetrów wysokości. Liście tej byliny są podobnej długości jak łodyga. Liście przyjmują kolor lekko brązowy. Blaszki liściowe turzycy piaskowej są sztywne, o szerokości około 3 milimetrów. Kwiaty są zebrane w kilka lub kilkanaście jajowatych kłosów, o długości około jednego centymetra.
Kwiaty są rozdzielnopłciowe – w górnej części kwiatostanu znajdują się kwiaty męskie, natomiast w dolnej części kwiaty żeńskie. Kwiaty (plewy) przyjmują żółtawą barwę oraz są wąskie. Są zapylane przez wiatr (anemogamia). Owocem turzycy piaskowej jest orzeszek znajdujący się wewnątrz spłaszczonego, stożkowatego pęcherzyka o długości około 5 milimetrów. Owoce posiadają żółtobrązowy kolor. Ziele turzyct piaskowej kwitnie tylko w maju oraz czerwcu, natomiast kłącze wykazuje swoje okresy kwitnienia od kwietnia do maja oraz od września do października.
Turzyca piaskowa rozrasta się w charakterystyczny dla niej, liniowy sposób za pomocą prosto rosnących rozłogów, znajdujących się pod ziemią. Rozłogi turzycy piaskowej mogą osiągać nawet 2 metry wysokości. Turzyca piaskowa wykazuje właściwości lecznicze.
Turzyca piaskowa – właściwości lecznicze
Głównym surowcem leczniczym turzycy piaskowej jest jej kłącze. Zasobne jest w aminokwasy, śladowe ilości olejku eterycznego, saponiny jak również garbniki, śluzy czy flawony. Kłącze turzycy piaskowej wykazuje właściwości oczyszczające (głównie krew), moczopędne, wzmacniający naczynia krwionośne oraz przeciwwysiękowy. Kłącze tej byliny wspomaga również gojenie zmian gruźliczych. Jak wiadomo, człowiek nie ma zdolności wytwarzania wszystkich podstawowych aminokwasów, dlatego pobiera je z różnych innych produktów żywnościowych – do nich można zaliczyć kłącze turzycy piaskowej.
Turzyca piaskowa – zastosowanie
Turzyca piaskowa działa ponadto napotnie oraz jest zalecana osobom skrajnie otyłym lub chudym, ponieważ pobudza przemianę materii. Odwar z kłącza turzycy piaskowej jest zalecany w leczeniu reumatyzmu oraz zaburzeń przemiany materii. Ponadto pomaga w leczeniu metabolicznych chorób skóry, nieżytów układu moczowego. Zewnętrznie, stosując kłącze turzycy piaskowej jako okład, można leczyć trudno gojące się rany oraz wszelakich wyprysków.
Ponadto służy do przemywania cery zwiotczałej jak i trądzikowej. Turzyca piaskowa stosowana jest również w przypadkach ciężkiego kaszlu oraz ostrego nieżytu układu oddechowego, ponieważ ma działanie wykrztuśne. Turzyca piaskowa jest również bogata w aspargine, która stosowana jest w celu obniżenia wagi ciała, pomocy w spalaniu zbędnej tkanki tłuszczowej w organizmie oraz przy budowanie i wzmacnianiu tkanki mięśniowej.
Turzyca piaskowa – sposób użycia
Ziele turzycy piaskowej ma wiele zastosowań w lecznictwie. Dzięki niemu można przygotować takie preparaty jak odwar, wyciąg alkoholowy, przymoczki czy okłady. Jak przy większości roślin wykazujących działania lecznicze, aby przygotować odpowiedni preparat, uprzednio należy odpowiednio wysuszyć ziele.
Do zrobienia odwaru z turzycy piaskowej używamy kłącza. Odpowiednio przygotowane kłącze (wysuszone) mieszamy z wrzącą wodą przez około 10 minut. Należy pamiętać aby nie gotować preparatu dłużej niż 30 minut, ponieważ po tym okresie kłącze turzycy piaskowej może nie spełniać właściwości leczniczych. Odwar taki pijemy w dawce jednej szklanki, maksymalnie dwa razy dziennie. Odwar z kłączy turzycy piaskowej ma wiele zastosowań. Głównie pomaga w nieżytach oskrzeli oraz dróg oddechowych. Pomaga również przy dolegliwościach nerek, krwawieniach w przewodzie pokarmowym i w drogach rodnych, nadmiernej potliwości, problemach z pęcherzem moczowym oraz ogólnie ze skazą krwotoczną (nabyta lub wrodzona nadmierna skłonność do krwawień).
Ponadto kłącze turzycy lekarskiej możemy zastosować do przygotowania wyciągu alkoholowego. Odpowiednio przygotowane ziele należy zmieszać z mocnym alkoholem i odstawić w celu zmieszania się ziela z alkoholem. Wyciągi z kłącza działają napotnie oraz poprawiają przemianę materii.
Z powodzeniem można przygotowywać także okłady, które są używane razem z wcześniej przygotowanym odwarem z kłącza turzycy piaskowej. Można także tworzyć okład z papki kłączy i ziela. Okłady stosujemy przy dolegliwościach reumatycznych oraz przy silniejszych nerwobólach. Pomagają również leczyć niektóre choroby skóry.
