Ślaz zaniedbany (Malva neglecta) jest rośliną należącą do rodziny ślazowatych. Głównym miejscem występowania ślazu zaniedbanego, jest Europa, Azja oraz Afryka Północna. Jest rośliną częściowo rozpowszechnioną w Ameryce Północnej. W Polsce roślina ta nie jest popularna i uznawana jest za gatunek obcy, ponieważ gatunek jest pochodzenia irano-tureckiego. Jest rośliną zadomowioną w Polsce (archeofit). W Polsce występuje pospolicie, od niżu aż po tereny górskie. Lubi głównie tereny przydrożne o podłożu glinianym lub piaszczystym (jest rośliną ruderalną). Roślina ta może być zarówno jednoroczna, jak i wieloletnia. Ślaz zaniedbany jest raczej rośliną ciepłolubną. Roślina jest miododajna.
Cała roślina jest naga lub słabo owłosiona. Posiada łodygę częściowo wznoszącą się ku górze, jest również rozgałęziona. Osiąga do 40 centymetrów wysokości. Posiada liście o kształcie sercowatym u nasady oraz z karbowanymi brzegami. Liście ślazu zaniedbanego są lekko owłosione.
Kwiaty ślaz zaniedbanego są drobne, posiadają lekko różową barwę. Kwiaty są zapylane głównie dzięki działalności owadów, jednak z rzadka ślaz zaniedbany jest rośliną samopylną. Kwiaty kwitną od czerwca do września, czasami można zauważyć kwitnienie jeszcze w październiku. Owoc jest kulistą, gładką rozłupnią o kolorze ciemnoszarym. Rozłupnia zawiera kilkanaście mniejszych rozłupek o bardziej zaokrąglonych brzegach, które układają się w charakterystyczny krążek. Nasiona posiadają kwiat nerkowaty oraz charakteryzują się brunatną barwą. Korzenie są długie oraz wrzecionowate.
Ślaz zaniedbany łatwo można pomylić ze ślazem drobnokwiatowym. Jednak należy zapamiętać, że ślaz zaniedbany posiada mniej kwiatów, zwykle od 3 do 4. Ślaz drobnokwiatowy posiada ich już w okolicach dziesięciu. Ślaz zaniedbany jest uznawany za roślinę leczniczą, dzięki swoim ciekawym właściwościom. Jednak mimo tego, dawniej ślaz zaniedbany spożywany był jako jarzyna.
Ślaz zaniedbany – właściwości lecznicze
Głównym surowcem leczniczym ślazu zaniedbanego jest jego ziele lub liście. Ziele ślazu zaniedbanego zawiera głównie garbniki, witaminę A oraz C. Ponadto roślina zawiera około 8% glikozydu oraz sole magnezowe i wapniowe. Dzięki witaminie A zawartej w tej roślinie, ślaz leczniczy ma ciekawe właściwości – witamina A wspomaga metabolizm białek oraz hormonów steroidowych.
Witamina A produkuje również rodopsyny, które odpowiedzialne są za optymalna pracę naszego wzroku. To właśnie z braku witaminy A ludzie chorują na tzw. „kurzą ślepotę”. Dlatego ślaz zaniedbany zalecany jest osobom mającym problemy ze wzrokiem. Witamina C zawarta w tej roślinie wspomaga głównie naszą odporność.
Ślaz zaniedbany, dzięki zawartej w nim witaminie C wspomaga apetyt, zapobiega ogólnemu osłabieniu czy zapobiegam bólom mięśni oraz stawów. Ślaz zaniedbany ponadto ma właściwości osłaniające, zmiękczające, przeciwbiegunkowe, przeciwzapalne oraz żółciopędne.
Ślaz zaniedbany – zastosowanie
Ślaz zaniedbany posiada szeroką listę zastosowań. W medycynie ludowej, napar ze ślazu zaniedbanego był stosowany głównie w walce z biegunką. Ponadto pomagał organizmowi przy silnych zaparciach, chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy, zaburzeniach trawienia, przeziębieniach oraz różnych stanach zapalnych – głównie oczu (zapalenie gałek ocznych; zapalenie spojówek) oraz uszu.
Ponadto, odwary oraz napary polecane są w przypadkach nieżytu układu oddechowego oraz warto dodać, że pomaga w stanach zapalnych gardła i jamy ustnej oraz warg sromowych i pochwy. Preparaty przygotowane na podstawie ślazu zaniedbanego dobrze działają również w przypadkach suchości skóry.
Ślaz zaniedbany – sposób użycia
Obecnie z ziołolecznictwie wykorzystywane są głównie liście ślazu, jednak nadają się do tego także jego kwiaty. Kwiaty ślazu zaniedbanego zbiera się w miarę ich rozkwitu (zaleca się zbiór niedługo po ich rozwinięciu). Liście należy zrywać w początkowych okresach kwitnienia rośliny. Do przygotowania preparatów ślazu zaniedbanego, jak napar czy odwar, należy najpierw pamiętać o odpowiednim przygotowaniu surowca leczniczego. Należy zatem ziele oraz kwiaty ślazu zaniedbanego odpowiednio wysuszyć. Zaleca się to robić w temperaturę do około 35 stopni Celsjusza. Podczas suszenia, płatki kwiatów tracą swoją barwę i stają się znacznie ciemniejsze.
Napar z wysuszonego ziela ślazu zaniedbanego stosowany jest głównie przy płukaniu jamy ustnej oraz przy stanach zapalnych gardła. Specjaliści zalecają sporządzenie mieszanki, która może okazać się skuteczniejsza, jednak napar można przygotować z samego ślazu. Ślaz zaniedbany zaleca się zmieszać z liśćmi pierwiosnka oraz z kwiatami czarnego bzu lub kwiatami rumianku. Składniki te powinny być odpowiednio wysuszone. Taką mieszankę (w ilości 1-2 łyżek) zalewamy dwoma szklankami wrzącej wody. Preparat parzymy pod przykryciem przez około dziesięć minut. Napar po tym procesie należy odpowiednio przecedzić. Zaleca się picie w ilości połowy szklanki, do trzech razy dziennie.
Z kwiatów ślazu zaniedbanego możemy przygotować także odwar. Do tego celu potrzeba dwóch kwiatów ślazu zaniedbanego oraz dwie szklanki wody. Mieszaninę gotować do 5 minut. Odwar pijemy najczęściej w dwóch porcjach.
Zewnętrznie napar można stosować do leczenia wrażliwych miejsc skórnych.
