Marzanka wonna (Asperula odorata) to nie tylko roślina, która pięknie wygląda – wykazuje ona również szereg właściwości zdrowotnych. Jej nazwa nie jest znana zbyt dobrze w naszym kraju, jednak sama w sobie jest dość popularna i można spotkać ją w wielu miejscach na całym świecie. Na skutek wydanego rozporządzenia ministra, jest ona nawet objęta gatunkową ochroną. Przy jakich dolegliwościach można zastosować marzankę wonną?
Marzanka wonna – właściwości lecznicze
Marzanka wonna wykazuje przede wszystkim działanie przeciwskurczowe i oddziałuje na mięśnie gładkie. To także roślina o lekkich właściwościach przeciwzapalnych oraz uspokajających – działa na układ nerwowy. Wewnętrznie najczęściej stosuje się ją też przy zastojach żylnych, zaburzeniach obwodowego krążenia oraz żylakach odbytu i nóg. Przygotowane z jej ziela środki poprawiają krążenie krwi i działają rozszerzająco na naczynia obwodowe. Można wykorzystać ją nawet w przypadku lekkich stanów skurczowych jelit, jak również dróg moczowych.
W fitoterapii znajduje także zastosowanie przy schorzeniach wątroby. Napary i inne środki przygotowane na bazie marzanki działają łagodząco na ten ważny organ, mogą okazać się pomocne nawet w przypadku puchliny wodnej.
Zewnętrznie marzankę wonną wykorzystuje się głównie do okładów, które mają złagodzić czyraki i różnego rodzaju stany zapalne skóry. Przy takim zastosowaniu zaleca się jednak połączenie rośliny z innymi ziołami, takimi jak np. rumianek, nagietek bądź arnika.
Marzanka wonna – zastosowanie
Marzanka wonna jest rośliną wieloletnią, która pochodzi z rodziny marzanowatych. Początkowo można ją było znaleźć wyłącznie na niektórych terenach Azji i Europy, jednak dziś rozprzestrzeniła się także do miejsc o chłodniejszym klimacie. W Polsce marzankę można napotkać w lasach liściastych, na terenach nizinnych.
Roślina ta osiąga wysokość do 30 cm, rośnie grupami i wytwarza dużą ilość pędów. Jej cechą charakterystyczną jest zapach, który przypomina woń siana. Pochodzi on z kumaryny, czyli jednego ze składników znajdujących się w marzance wonnej. Jej kwiaty są dość niewielkie i mają białą barwę, natomiast liście wyrastają w kółkach.
Marzankę wonną można z powodzeniem wykorzystywać w kuchni, jako aromatyczną przyprawę do ciast i różnego rodzaju deserów. Można ją znaleźć również w niektórych piwach – jej obecność ma poprawiać aromat.
Nie należy jednak zapominać, że opisywana roślina jest także cennym surowcem leczniczym. Tutaj zastosowanie znajduje przede wszystkim jej susz, który w procesie suszenia staje się ciemniejszy. Na bazie marzanki można przygotowywać między innymi napary i nalewki. Jedną z jej aktywnych substancji jest kumaryna. Dlatego też uznaje się ją za zioło nie do końca bezpieczne. Środki wytwarzane z suszu marzanki wonnej należy przyjmować w ograniczonych ilościach. Ich nadużycie może wywołać nudności, wymioty i zawroty głowy. Zaleca się, by przed ich zastosowaniem skonsultować się z lekarzem lub pozostawać na czas terapii pod jego opieką.
Marzanka wonna – sposób użycia
Napar z marzanki wonnej
Pół lub jedną łyżeczkę od herbaty suszonego ziela marzanki należy zalać szklanką wrzątku. Następnie należy odstawić napar do naciągnięcia pod przykryciem i odczekać ok. 10 minut. Należy zażywać go 2-3 razy dziennie po jednej łyżce stołowej.
Jeśli marzanka wonna zostanie połączona z innymi ziołami (np. owocem głogu), napar może być stosowany częściej. Napój przygotowany wyłącznie na bazie marzanki powinno się zażywać nie dłużej niż 2-3 tygodnie. W ten sposób można uniknąć niechcianych skutków ubocznych, które mogą być dość uciążliwe lub wręcz niebezpieczne dla zdrowia.
Tak przygotowany napar wykazuje działanie uspokajające, przeciwzapalne i moczopędne. W przypadku żylaków należy przyjmować go również przez 2-3 tygodnie, a następnie odstawić na 2 tygodnie. Osoby borykające się z żylakami mogą połączyć marzankę z taką samą ilością kwiatów kasztanowca.
Ziołowa mieszanka moczopędna z marzanką wonną
20 g suszonego ziela marzanki wonnej należy wymieszać z korzeniem wilżyny, kwiatami chabrów oraz liściem brzozy (po 20 g każdego surowca). Następnie 1 łyżkę ziół należy zalać 1 szklanką wrzącej wody i parzyć pod przykryciem ok. 15 minut. Po upływie tego czasu mieszankę trzeba odstawić na 10 minut i przecedzić. Zaleca się picie po ¼ szklanki tak przygotowanego naparu 2-3 razy dziennie pomiędzy posiłkami (wykazuje działanie moczopędne).
Syrop z marzanki wonnej
Listki z dużego pęczka marzanki wonnej należy wymieszać z 400 g cukru, 4 łyżkami soku z cytryny oraz 300 ml wody. Całość powinno się zagotować i odstawić na 24 godziny – dzięki temu syrop będzie mógł odpowiednio naciągnąć. Po upływie doby należy syrop odcedzić, zagotować raz jeszcze i przelać do mniejszych butelek lub pojemników.
Tak przygotowany syrop należy przechowywać w chłodnym miejscu. Jego trwałość wynosi minimum 4 tygodnie. To doskonały dodatek do deserów, potraw, a nawet drinków. Przygotowując go samodzielnie można mieć pewność, że nie zawiera on żadnych zbędnych konserwantów.
