Rutwica lekarska (Galega officinalis) jest gatunkiem rośliny z rodziny bobowatych. Rutwica lekarska pochodzi z północnych części Afryki (Maroko, Algieria) oraz częściowo z Azji (na przykład Pakistan). Rozpowszechniła się również w praktycznie całej Europie.
W Polsce roślina ta występuje stosunkowo rzadko oraz jedynie w południowej części, ze względu na wilgotne łąki oraz odpowiedni górski klimat. W Polsce jest rośliną chronioną. Rutwica lekarska lubi ciepłe oraz nasłonecznione miejsca. Jest rośliną całkowicie mrozoodporną. Nie przeszkadzają jej również duże ilości deszczu. Jak większość roślin, rutwica lekarska nie upodobała sobie gwałtownych zmian pogodowych. Roślina ta była stosowana już w średniowieczu, głównie jako lek na cukrzycę.
Rutwica lekarska jest rośliną wieloletnią. Jej łodygi są rozgałęzione, puste w środku. Posiadają zieloną barwę oraz osiągają wysokość od 40 do 110 centymetrów. Roślina ta posiada grube kłącze, z którego mogą wyrastać puste łodygi. Liście rutwicy lekarskiej posiadają lancetowaty kształt oraz są krótko-ogonkowe. Liście posiadają wyraźny kolec na końcu, osiągających rozmiary do 50 milimetrów. Przylistki są duże oraz zaostrzone. Kwiaty posiadają motylkowaty kształt oraz posiadają niebiesko-fioletową lub białą barwę. Owoc jest wzniesionym oraz nagim strąkiem z brunatnymi nasionami. Rutwica lekarska zwykle kwitnie od lipca do sierpnia.
Rutwica lekarska – właściwości lecznicze
Rutwica lekarska, jak sama nazwa wskazuje, posiada liczne właściwości lecznicze. Roślina ta posiada między innymi alkaloidy (galeginę, hydroksygaleginę czy peganinę). Alkaloidy charakteryzują się głównie swoim działaniem przeciwbakteryjnym czy przeciwbólowym. Galegina jest substancją o słabych właściwościach hipoglikemicznych. Właśnie galegina jest najważniejszym związkiem czynnym rośliny.
Ponadto rutwica lekarska zawiera glikozyd flawonoidowy – galuteolinę oraz flawonoidy, które znajdują się praktycznie w każdym zielu. Rutwica lekarska posiada saponiny, garbniki, stachiozę czy gorycze. Zawiera również wiele ważnych soli mineralnych oraz witaminy. Ziele ma właściwości moczopędne oraz działa lekko napotnie. Dzięki wspominanym pochodnym guanidyny, galeginy oraz hydroksygaleginy, ziele znacząco przyczynia się do zmniejszenia insulinooporności tkanek, co skutkuje znacznie lepszym oraz wydajniejszym transportem glukozy do komórek organizmu.
Rutwica lekarska – zastosowanie
Rutwica lekarska znana jest przede wszystkim ze swoich zdolności do obniżania poziomu cukru we krwi – jest zielem bardzo zalecanym dla osób cierpiących na cukrzycę. Dzięki używaniu tego ziela, cukrzyk ma możliwość do obniżania leków syntetycznych, co działa pozytywnie na jego organizm. Głównie zalecana jest w początkowym stadium cukrzycy. Ziele to nie ma przeciwskazań w wspomaganiu leczenia cukrzycy u dzieci.
Rutwica lekarska wspomaga również proces laktacji, dlatego jest rekomendowana dla kobiet karmiących piersią. Ponadto ziele stosowane jest przy problemach z otyłością, ponieważ rutwica lekarska wspomaga układ trawienny. Ziele stosuje się także w leczeniu niewielkich chorób skóry. Napar z rutwicy lekarskiej zaleca się osobom mającym problemy trawienne oraz borykającym się z problemem nadciśnienia tętniczego.
Ważnym jest, aby w wypadku chęci zastosowania ziela, na przykład we wcześniej wspomnianej cukrzycy, skonsultować się ze specjalistą. Potwierdzi on, czy osoba chora jest w stanie wspomóc się w leczeniu zielem rutwicy lekarskiej.
Rutwica lekarska – sposób użycia
Jednym ze sposobów w jaki możemy wspomóc się zielem rutwicy lekarskiej, jest napar. Przed przystąpieniem do przygotowania naparu, należy uprzednio w odpowiedni sposób wysuszyć surowiec lekarski, jakim jest ziele rutwicy. Wysuszone ziele rutwicy lekarskiej, w ilości około 2 łyżeczek, należy zalać ze szklanką wrzącej wody, następnie przykryć i odstawić do wystudzenia oraz naciągnięcia preparatu (wystarczy do tego około 15-20 minut). Po tym procesie, napar należy przecedzić. Tak sporządzony świeży napar, zaleca się spożywać około 2-3 razy dziennie. Napar zalecany jest osobom mających problem z trzustką. Ponadto osoby z problemami trawiennymi, ciężkimi zaparciami oraz zatruciami układu pokarmowego mogą również sięgnąć po pomoc w postaci naparu z rutwicy lekarskiej.
Napar może przybierać formę herbaty. Zaleca się wtedy parzyć ziele we wrzącej wodzie przez krótszy czas – około 10 minut. Po parzeniu należy substancję przecedzić. Herbatę z ziela rutwicy lekarskiej możemy pić nawet do 6 razy dziennie w ilości około 100 mililitrów. Zaleca się picie pół godziny przed posiłkiem, oraz około godziny po posiłku. Herbatki z rutwicy lekarskiej są szczególnie zalecane dla kobiet karmiących piersią, ponieważ jak już wspomniano, ziele wspomaga laktację.
Przygotowany napar można również stosować w formie okładów, które zalecane są osobom mających problemy skórne. Ziele rutwicy lekarskiej stosowane jest również w produkcji maści, które również pomagają na problemy ze skórą (w szczególności goją zranienia oraz zabliźniają uszkodzenia skóry).
Suszone ziele rutwicy lekarskiej może być także stosowane w kąpielach relaksacyjnych.
