Kuklik pospolity (Geum urbanum) jest byliną należącą do rodziny różowatych. Występuje głównie w Europie, Azji oraz na niektórych obszarach Afryki Północnej. Przypadkowo dostał się też na tereny Nowej Zelandii oraz Australii. W Polsce jest rośliną pospolitą, występującą na całym niżu oraz na niższych pułapach górskich. Lubi lasy liściaste, mieszane oraz miejsca ruderalne, czyli skraje lasów, rowy, zarośla. Jest rośliną wieloletnią. Głównym surowcem zielarskim kuklika pospolitego jest jego korzeń, jednak nie tylko. Jako surowiec zielarski stosuje się również młode pędy, zarówno suszone jak i świeże. Osiąga od 25 centymetrów, do 60 centymetrów wysokości. Zbiory kuklika pospolitego trwają wiosną. Zbiera się głównie kłącze.
Łodyga kuklika pospolitego jest długa, wyprostowana oraz owłosiona na całej łodydze. Jest stosunkowo sztywna. Posiada pierzaste liście, nieregularne. Wyrastają na długich szypułkach, są miękko owłosione. Kwiaty posiadają jasnożółtą barwę, o średnicy około dwóch centymetrów. W czasie kwitnienia są wzniesione do góry. Owoce składają się z niełupków (suchych, niepękających owoców), lekko i haczykowato owłosionych. Co ciekawe, właśnie dzięki swojej charakterystycznej haczykowatej budowie, owoce rozsiewane są przez zwierzęta, ponieważ przyczepiają się do ich sierści. Kłącza kuklika pospolitego mają czerwonobrunatny kolor, oraz są grube. Zapach i smak kłączy jest podobny do goździków.
Kuklik pospolity – właściwości lecznicze
Głównym surowcem zielarskim, jest korzeń kuklika pospolitego. Korzeń zawiera lekko toksyczne olejki eteryczne (eugenol), garbniki (w ilości około 30%), gorycze, flawonoidy oraz specjalne enzymy. Posiada również glikozyd geina oraz kwasy organiczne (galusowy, kawowy, chlorogenowy). Wspomniany eugenol jest ważną substancją kuklika pospolitego. Jest to płynny związek fenolowy. W kukliku pospolitym występuje wraz z cukrem wicjanozą. Eugenol hamuje rozwój grzybów, bakterii oraz pierwotniaków. Właśnie dzięki eugenolu, kuklik pospolity ma działanie przeciwodkażeniowe. Dzięki tym substancjom, kuklik pospolity jest rośliną bakteriobójczą oraz wzmacniającą. Ponadto, korzeń kuklika ma działanie przeciwbólowe, przeciwkrwotoczne oraz przeciwzapalne.
Kuklik pospolity – zastosowanie
Korzeń kuklika pospolitego stosuje się głównie jako środek przeciwbiegunkowy. Dzięki swoim właściwościom dobrze pomaga na choroby żołądka, ponieważ pobudza wytwarzanie soków żołądkowych. Ponadto, kulik pospolity wzmacnia nerwy oraz uspokaja. Używany również do żucia w celu wzmocnienia dziąseł oraz zębów. Stosowany również do płukania jamy ustnej (usuwa nieprzyjemny zapach z ust). Pomaga również podczas zapalenia gardła. Kłącze kuklika jest stosowane w mieszankach ziołowych, które pomagają w leczeniu zgagi. Specjalnie przygotowane odwary mają zastosowanie w leczeniu grypy, przeziębienia czy anginy. Odwar z kuklika pomaga również przy świądzie, stłuczeniu orz ugryzieniu pająków i innych owadów. Nie jest do końca udowodnione, ale odwar z kuklika pospolitego może zwiększać popęd seksualny u mężczyzn.
Ponadto kuklik pospolity ma działanie przeciwbakteryjne, przeciwnowotworowe (stosowany również w leczeniu skutków ubocznych chemioterapii). Posiada również silne działanie antyoksydacyjne oraz antyseptycznie. Skutecznie zapobiega marskości wątroby i nerek.
Co ciekawe, kłącze znalazło swoje zastosowanie jako przyprawa to win oraz likierów, ze względu na swój gorzki smak, przypominający goździki.
Kuklik pospolity – sposób użycia
Aby wykorzystać lecznicze działanie kuklika pospolitego, możemy przygotować odwar z kłączy oraz ziela. Należy przygotować odpowiednio rozdrobnione ziele, a następnie wysuszyć, jednak można pozostawić ziele w stanie świeżym. Tak przygotowane ziele należy zmieszać z zimną wodą. Następnie czekamy, aż preparat zmiesza się z wodą i gotujemy przez około 10 minut. Po zagotowaniu należy odstawić odwar na 20 minut, pod przykryciem.
Tak przygotowany odwar, może pomóc przy zakażeniu jelita cienkiego, pod warunkiem, że stosujemy go systematycznie w ciągu kilku dni. Zalecane jest również picie odwaru co godzinę, jednak w małych ilościach (dosłownie kilka łyków). Dzięki takiemu zabiegowi, wątroba przestanie metabolizować eugenol, a w drogach moczowych znajdzie się substancja chemiczna, która odkazi drogi moczowe. Eugenol ulatniając się przez płuca, odkaża również drogi oddechowe. Odwar możemy również stosować przy stanach zapalnych oraz przy zatkanych zatokach lub biegunkach. Odwar z kuklika pospolitego pomaga również osobom chorym na hemoroidy oraz przy nadmiernych krwawieniach miesięcznych. Zaleca się pić 2-3 razy dziennie po około 100 mililitrów. Można zwiększyć dawkę, do 200-250 mililitrów przy chorobach nowotworowych, w szczególności z nowotworem układu pokarmowego. Taką dawkę odwaru należy stosować na czczo.
Z korzeni, kłaczy i pędów kuklika pospolitego możemy zrobić również wyciąg alkoholowy. Wyciąg taki pomaga przy problemach jelitowych, czerwonce, częstych zaburzeniach trawiennych oraz przy bólach i kurczach żołądka. Pomaga również zwalczyć ostry, przewlekły kaszel.
