Alergia wziewna na żyto stanowi nabytą oraz nadmierną reakcję układu immunologicznego wywoływaną działaniem alergenów. Wiele zbóż wywołuje reakcje alergiczne, a żyto należy do jednej z najczęstszych przyczyn reakcji alergicznej. Alergia na żyto przeważnie objawia się przy styczności z mąką — stanowi ono wtedy tzw. alergen wziewny i zazwyczaj dotyka osoby, które stykają się z żytem w warunkach zawodowych. Równie często żyto stanowi tzw. alergen pokarmowy. Wśród objawów, które wywołuje alergia wziewna na żyto, należy wymienić:
- nieżyt nosa;
- białkowe kontaktowe zapalenie skóry;
- astmę, która bywa określana jako tzw. astma piekarzy.
Alergia wziewna na żyto – przyczyny alergii
Za alergię wziewną na żyto odpowiadają białka, które znajdują się w żytniej mące. Dodatkowo alergię na zboże mogą wywoływać takie alergeny jak:
- roztocza kurzu domowego;
- drożdże;
- dodatki pokarmowe.
Z uwagi na wywoływanie reakcji alergicznych przez białka mąki zazwyczaj przypadki alergii odnotowywane są wśród zawodów mających styczność z mąką, a więc:
- u piekarzy;
- u cukierników;
- u młynarzy.
Alergia wziewna na żyto – objawy
Należy pamiętać, że objawy, które towarzyszą alergii, uzależnione są od samego sposobu, w jaki to dochodzi do uczulenia. Alergia wziewna na żyto ma objawy charakterystyczne dla wszystkich alergii pyłkowych. Wśród symptomów tych można wymienić:
- uporczywe kichanie;
- katar sienny;
- alergiczny nieżyt nosa.
Pojawienie się objawów alergii wziewnej łączy się z okresem, gdy zboże zaczyna pylić. W przypadku żyta czas ten przypada na maj i trwa aż do końca lipca. Natężenie zjawiska może być w tym okresie różne.
Odmienne objawy pojawiają się przy nadwrażliwości, do której dochodzi drogą pokarmową. Same symptomy przeważnie pojawiają się po kilku minutach od spożycia pokarmy, w skład którego wchodziło żyto. Wśród objawów należy wymienić:
- zatkany nos;
- duszności;
- świszczący oddech;
- problemy z oddychaniem;
- nudności wraz z wymiotami;
- biegunkę;
- wypryski skórne, pokrzywki itd.;
- zapalenie spojówek.
Chociaż powyższe symptomy uznawane są za charakterystyczne dla alergii pokarmowej, to należy pamiętać, że mogą pojawić się również przy wziewnej alergii. Dodatkowo obie formy alergii nie wykluczają się nawzajem i mogą współwystępować.
Należy pamiętać, że przy każdym rodzaju alergii może dojść do rozwoju ciężkich objawów reakcji alergicznej. Mogą one wiązać się tak z zagrożeniem zdrowia, jak i życia. Wymagać mogą one natychmiastowej interwencji lekarskiej i z uwagi na to należy być wyczulonym na poniższe symptomy:
- trudności w oddychaniu (wynikają z obrzęku oraz skurczu dróg oddechowych);
- nagły spadek ciśnienia krwi;
- szybkie tętno;
- zawroty głowy;
- zaburzenia albo utrata świadomości.
Diagnostyka alergii na żyto
Alergie na zboża zazwyczaj obserwowane są u dzieci, z uwagi na to zazwyczaj ich diagnostyką zajmują się lekarze pediatrzy. W przypadku dorosłych pomocą przy pierwszych objawach alergii zajmuje się lekarz pierwszego kontaktu. W niektórych przypadkach (np. gdy alergia wziewna na żyto ma złożony charakter) potrzebne mogą być specjalistyczne metody diagnostyczne i pacjent kierowany jest do lekarzy alergologów.
Sama diagnostyka alergii na żyto może przyjąć dwie formy:
- eliminacji;
- prowokacji.
Przy metodzie eliminacji likwiduje się czynnik, który podejrzewany jest wywoływanie reakcji alergicznej – w tym przypadku żyta. Jeśli po usunięciu żyta, czy to z diety, czy ze środowiska, dojdzie do ustąpienia symptomów, to sugeruje to związek między nimi a zbożem.
Metoda prowokacji działa zgoła odmiennie – przeprowadzana jest w kontrolowanych warunkach i to w nich właśnie poddaje się pacjenta na działanie alergenu.
Często sięga się również po testy skórne, w których to używa się specjalistycznego wyciągu z żyta. Testy te mogą być wykonywane na dwa sposoby:
- wyciąg umieszczany jest na skórze przedramion lub pleców i wykonuje się drobne nacięcia/nakłucia – po upłynięciu odpowiedniego czasu sprawdza się odczyt z reakcji immunologicznej skóry;
- substancja z alergenem zostaje wstrzyknięta pod skórę pacjenta.
W niektórych przypadkach, zwłaszcza jeśli diagnoza jest niepewna, można sięgnąć po testy krwi. Badania się w nich poziom IgE, jeśli jest on podwyższony, może świadczyć o alergii.
Leczenie alergii wziewnej na żyto
Wśród metod, które wydają się najlepsze przy leczeniu alergii na żyto, należy wymienić wyeliminowanie zboża oraz unikanie narażenia na jego alergeny. Bywa to jednak niemożliwe:
- po pierwsze, niektórzy pracują w warunkach, w których może dojść do kontaktu z alergenem;
- po drugie, jak wszystkie zboża jest ono powszechne w życiu codziennym i unikanie żyta może być niemożliwe.
Tak w powyższych przypadkach, jak i w momencie rozwoju samej alergii, sięga się po leki, które łagodzą jej objawy.
Najczęściej sięga się po leki antyhistaminowe. Leki te zmniejszają wydzielanie Histaminy, czyli substancji, która wydzielana jest w momencie zetknięcia się z alergenem oraz która dodatkowo odpowiada za występowanie objawów alergicznych. Leki antyhistaminowe poprzez zmniejszenie jej wydzielania zmniejszają i łagodzą symptomy alergii. Leki te dostępne są pod postacią tabletek, syropów oraz kropli. Ich niewątpliwą zaletą jest łatwość podania oraz brak działań niepożądanych.
