Serdecznik pospolity (Leonurus cardiaca) jest gatunkiem rośliny pochodzącej z rodziny jasnotowatych. Przyjęło się, że serdecznik pospolity nazywany jest również lwim ogonem, ze względu na charakterystyczny wygląd liści. Pierwszy raz zauważono serdecznika we wschodniej części Syberii, jednak rozpowszechnił się on już częściowo w Azji oraz Europie. W średniowieczu był uprawiany jako roślina lecznicza.
Serdecznik pospolity jest rośliną ruderalną, czyli taką, która znajduje się w specyficznych miejscach, głównie w sąsiedztwie siedlisk ludzkich. Rośnie również dziko przy drogach czy pastwiskach. Lubi gleby wapienne. Serdecznik pospolity nie występuje zbyt często, rosną raczej „same”, a nie w zbiorowiskach. Im teren jest bardziej rozwinięty, tym mamy większą szanse na spotkanie serdecznika. Roślina ta bardzo lubi wysokie temperatury – im cieplej, tym lepiej nektaruje. Serdecznik pospolity jest rośliną miododajną, której wydajność miodowa wynosi około 300-400 kg/ha.
Roślina ta rośnie stosunkowo szybko, osiąga 150 centymetrów. Ma łodygę wzniesioną, lecz niezbyt dobrze rozgałęzioną. Łodyga najczęściej wydziela nieprzyjemny zapach. Kwiaty są wargowe, z charakterystyczną budową dla roślin z rodziny jasnotowatych. Kwiaty są bardzo drobne oraz posiadają różowy kolor. Serdecznik pospolity kwitnie od czerwca do sierpnia.
Mimo, że serdecznik rośnie dziko, dosyć popularnym stał się fakt, że roślinę tą można również uprawiać. Najlepsze kiełkowanie oraz wzrost serdecznika można jednak zaobserwować dopiero po dwóch latach od wysiania.
Serdecznik pospolity jest również rośliną leczniczą, która ma wiele właściwości wspomagających organizm człowieka, przede wszystkim pomaga w leczeniu nadciśnienia.
Serdecznik pospolity – właściwości lecznicze
Serdecznik pospolity zawiera alkaloidy, gorycze, które pomaga się uspokoić, oraz dzięki nim, wydzielane są specjalne soki żołądkowe, wspomagające trawienie. Wykazują działania przeciwzapalne oraz rozkurczowe. Serdecznik pospolity zawiera również garbniki, olejki eteryczne w śladowych ilościach. W olejku eterycznym mamy również terpeny, czyli naturalne węglowodory. Dzięki temu wykorzystywane są w przemyśle kosmetycznym oraz farmaceutycznym. Jak większość roślin leczniczych, zawiera w sobie takie substancje jak flawonoidy czy saponiny.
Serdecznik pospolity – zastosowanie
Serdecznik pospolity, jak wcześniej wspomniano, dobrze walczy z nadciśnieniem. Pomaga też osobom mającym problem z chorobami serca na tle nerwowym. Nie nadaję się jednak dla osób, które mają poważniejsze choroby sercowe, stosowany raczej przy łagodnych schorzeniach sercowo-naczyniowych. Jednak mimo tego, serdecznik pospolity wzmacnia mięśnie sercowe oraz wzmacnia jego pracę.
Substancje serdecznika pospolitego wykazują również właściwości uspokajające, działając na cały układ nerwowy. Serdecznik pospolity leczy również bóle brzucha, ponieważ jego substancje mają działania przeciwskurczowe. Stosowany również przy wzdęciach oraz często przy zaburzeniach trawienia. Jeżeli kobiety mają problem z bolesnym miesiączkowaniem, również ta roślina może im pomóc.
Ponadto ziele serdecznika pospolitego charakteryzuje się właściwościami przeciwbakteryjnymi, dzięki czemu przyspiesza gojenie się ran. Pomaga również przy otarciach skóry jak i jej oparzeniach.
Serdecznik pospolity – sposób użycia
Głównym surowcem leczniczym serdecznika pospolitego jest jego ziele, które po odpowiednim wysuszeniu pozwala na tworzenie różnych preparatów.
Jednym z preparatów, jaki może nam pomóc, jest odwar. Aby go poprawnie przygotować, należy przygotować jego ziele oraz wysuszyć. Następnie bierzemy jedną łyżkę wysuszonego ziela i dodajemy do wrzącej wody. Tak zrobiony odwar, po ochłodzeniu, jest gotowy do spożycia. Zaleca się spożywać 2-3 łyżki, około trzy razy dziennie. Odwar pomaga na liczne zaburzenia pochodzenia nerwowego, jak migrena czy liczne stany lękowe. Ponadto jest dobrym rozwiązaniem, jeżeli ktoś ma problem ze stresem.
Z ziela serdecznika pospolitego można również robić napary. Odpowiednio przygotowany napar należy spożywać, jeżeli mamy problemy z sercem, o podłożu emocjonalnym. Aby napar był jak najskuteczniejszy, warto zrobić „mieszankę” z innymi ziołami. Zaleca się dodanie kwiatów głogu oraz rumianku, czasami liści brzozy lub kwiatów kasztanowca. Należy pamiętać, aby ziele serdecznika pospolitego stanowiło największą ilość naszego naparu (około 100g). Kwiaty głogu oraz rumianku zaleca się stosować w ilości około 50g. Tak przygotowaną mieszankę należy zalać wrzącą wodą i odczekać około 30 minut. Po tym procesie, napar należy odpowiednio przecedzić. Najlepiej spożywać 2-3 razy dziennie, w godzinach porannych i wieczornych.
Napar serdecznika pospolitego ma właściwości przeciwzapalne oraz przeciwgrzybicze. Napar stosuje się również przy wzdęciach żołądka oraz problemów z trawieniem. Napar z serdecznika pospolitego może być również moczopędny.
Dobrym rozwiązaniem jest także zrobienie nalewki z serdecznika pospolitego. Dzięki swoim właściwościom, dobrze się do tego nadaje. Zioła serdecznika pospolitego należy poddać odpowiedniemu procesowi maceracji. Tutaj również zaleca się dodanie kwiatostanu głogu oraz ziela skrzypu, żarnowca lub nawłoci. Nalewkę zaleca się osobom, które są w podeszłym wieku i mają problemy sercowe oraz tym, którzy mają zmniejszoną kurczliwość mięśnia sercowego, niewydolność wieńcową czy różnego rodzaju zaburzenia rytmu serca.
Nie zaleca się stosować preparatów serdecznika pospolitego przy ostrych chorobach sercowych.
