Lebiodka pospolita (Origanum vulgare) to inaczej oregano, które jest bardzo często wykorzystywane w kuchni. To bylina, która osiąga wysokość od 60 cm do 80 cm i stosuje się ją przede wszystkim w potrawach włoskich, południowofrancuskich oraz hiszpańskich. Mało kto zdaje sobie jednak sprawę, że lebiodka jest rośliną o wielu cennych właściwościach zdrowotnych. Często wykorzystuje się ją także w weterynarii, przy różnych schorzeniach i dolegliwościach zwierząt.
Lebiodka pospolita – właściwości lecznicze
Lebiodka pospolita jest stosowana w zielarstwie przede wszystkim jako środek na zaburzenia trawienia. Idealnie sprawdzi się nie tylko przy wzdęciach czy nieżycie jelit bądź żołądka, ale również przy braku apetytu, a nawet niedoczynności wątroby. Ponadto wykazuje silne właściwości antyseptyczne, dlatego oregano może skutecznie zwalczyć takie dolegliwości jak kaszel, zapalenie oskrzeli, migdałków, pomocniczo stosuje się ją także w astmie.
Składniki czynne lebiodki pospolitej hamują rozwój bakterii, m.in. E. Coli i Salmonelli, a także chorobotwórczych grzybów, patogennych pierwotniaków i niektórych wirusów. Wyciągi z tej rośliny działa moczopędnie, uspokajająco, przeciwobrzękowo, żółciopędnie, wykrztuśnie, przeciwgnilnie, rozkurczowo. Zawarte w niej seskwiterpeny mogą również wykazywać działanie antynowotworowe.
Powszechnie lebiodkę pospolitą uważa się za dobry i bardzo pomocny środek do wywołania miesiączki u kobiet. Sprawdzi się również jako naturalny i domowy środek zwalczający stany zapalne dróg oddechowych, poradzi sobie też ze stanem zapalnym rozwijającym się w jamie ustnej.
W weterynarii oregano wykorzystuje się profilaktycznie przy nieżytach i infekcjach układu oddechowego oraz pokarmowego. Często lebiodka jest również alternatywą dla antybiotykowych stymulatorów wzrostu.
Lebiodka pospolita – zastosowanie
Oregano to roślina wieloletnia, która ma poziomo rozrastające się kłącza. Ma równoległe ulistnienie, a kwiaty są zebrane w baldaszkowate kwiatostany. W Polsce jest rośliną pospolitą, można ją znaleźć m.in. na łąkach, polanach, pastwiskach, zboczach oraz świetlistych lasach. Okres jej kwitnienia obejmuje miesiące od późnej wiosny aż do jesieni. Występuje również w innych krajach europejskich, a także na terenie Azji i Afryki Północnej.
W ziołolecznictwie wykorzystuje się przede wszystkim kwitnące ziele lebiodki. Należy je suszyć w temperaturze do 40 st. C, a następnie rozdrobnić i przechowywać w szczelnie zamkniętych słoikach. Oregano to także źródło cennego olejku eterycznego o nazwie Oleum Origani, który zawiera karwakrol, tymol, cymol, octan genarylu i kilka innych, cennych substancji. Lotne składniki tego olejku dobrze wchłaniają się z jelit do krwi, są później wydalane oraz wydzielane z moczem, wydychanym powietrzem i żółcią, działając przy tym odkażająco.
Stosowanie lebiodki pospolitej zaleca się przede wszystkim osobom zmagającym się z takimi schorzeniami jak:
- kamica żółciowa,
- nieżyt układu pokarmowego,
- skąpe i bolesne miesiączki,
- zakażenia układu moczowo-płciowego,
- nieżyt układu oddechowego,
- choroby pasożytnicze układu pokarmowego.
W kuchni oregano jest przyprawą stosowaną do poprawy smaku mięs, zup i różnego rodzaj sosów. Wykorzystuje się je także do przyprawiania pizzy, warzyw, ryb, sałatek i makaronów. Czasami lebiodka pospolita znajduje się też w likierach i wódkach, w celu zwiększenia aromatu trunku.
Lebiodka pospolita – sposób użycia
Odwar z lebiodki pospolitej
1 łyżkę rozdrobnionego suszu oregano należy zalać szklanką wody. Mieszankę trzeba doprowadzić do wrzenia, a następnie zestawić z ognia i parzyć pod przykryciem przez 15 minut. Tak przygotowany napój należy przecedzić, zaleca się jego picie 2-3 razy dziennie.
Napar z lebiodki pospolitej
2 łyżki suszonego ziela oregano należy zalać 2 szklankami wrzątku, a następnie parzyć przez 15 minut. Po odcedzeniu należy pić napar 2-3 razy dziennie, na godzinę przed planowanym posiłkiem.
Tak przygotowanym naparem można również płukać jamę ustną w przypadku stanu zapalnego dziąseł lub przy anginie. Można nim też przemywać trudno gojące się rany lub dodawać do kąpieli łagodzących bóle reumatyczne.
Olej z lebiodki pospolitej
Pół szklanki świeżego lub suszonego i zmielonego ziela lebiodki pospolitej należy zwilżyć czystym spirytusem i zalać 250 ml ciepłej oliwy. Taką mieszankę trzeba wytrawiać minimum 10 dni (nigdy krócej) i przefiltrować. Zaleca się zażywanie 1 łyżki oleju 2 razy dziennie jako środek rozkurczowy i żółciopędny.
Olej z oregano idealnie nadaje się także do oczyszczania ran, okładów na rany i ropnie, pielęgnacji skóry suchej i małżowin usznych (w przypadku nadmiernego złuszczania się naskórka), jak również lewatyw przy świądzie i zaparciach.
Spirytus z lebiodki pospolitej
Pół szklanki świeżego lub suszonego, zmielonego ziela lebiodki należy zalać 300 ml spirytusu i wytrawiać przez 10 dni. Po upływie tego czasu trzeba mieszankę przefiltrować. Spirytusem należy nacierać skórę przy reumatyzmie, gorączce, przeziębieniu, nerwo- oraz mięśniobólach. Może też posłużyć jako środek do punktowego leczenia zakażeń skóry.
