Czarnuszka damasceńska (Nigella damascena) to ładna roślina o romantycznej nazwie, pochodzi z Afryki Północnej i Południowej. Jest jednym z około dwudziestu gatunków w rodzaju, z których wszystkie pochodzą z regionu Morza Śródziemnego. To roczna roślina zielna o wysokości do 40 cm, o delikatnej, wyprostowanej łodydze z liśćmi skrętoległym. Liście podzielone są na wiele segmentów. Kwitnie od czerwca (nawet maja) do września. Kwiaty są delikatne i zazwyczaj kolorowe białe, żółte, różowe, jasnoniebieskie lub blado purpurowe, z 5-10 płatkami, w otoczeniu postrzępionych liści.
Owocem jest duża i napełniona kapsułka składająca się z 3-7 złączonych mieszków, z których każda zawiera wiele nasion. Nasiona smakują nieco ostro (niektórzy zauważają podobieństwo do gałki muszkatołowej) i była używane, jako przyprawa i wyrobów cukierniczych, do win i napojów smakowych oraz jako środek wykrztuśny. Czarnuszka damasceńska ma lekką orzechową nutę, ale posiada gorzki smak i zapach truskawkowy. Roślina lubi bogatą, dobrze przepuszczalną glebę. Dopuszczalny zakres pH wynosi 5,0-8,2. Preferuje ciepłe warunki. Czarnuszka damasceńska powinna rosnąć w pełnym słońcu, ale będzie tolerowała lekki półcień i jest gotowa do zbioru po około 4 miesiącach po posadzeniu.
Czarnuszka damasceńska – właściwości lecznicze
Czarnuszka damasceńska posiada właściwości lecznicze przy takich dolegliwościach jak bóle głowy, przekrwienia błon śluzowych nosa, bóle zębów i jelit, a w dużych ilościach ma działanie, jako lek moczopędny, wspomagający podczas miesiączki i zwiększający laktację u kobiet. Czarnuszka damasceńska była popularna w kulturach arabskich i tureckich, jako składnik żywności i uważana, jako lekarstwo na wszystkie choroby. Ponadto roślina stosowana jest, jako lek:
- Przeciwnadciśnieniowy
- Przeciwcukrzycowy
- Przeciwnowotworowy i immunomodulacyjny
- Przeciwbakteryjny
- Przeciwbólowe i przeciwzapalne
- Spazmolityczny
- Rozszerzające oskrzela
- Ochronny żołądkowo-jelitowy
- Wątrobowo-ochronny
- Chroniące nerki i posiadający przeciwutleniacze.
Składniki: Całe nasiona zawierają 30-35% oleju, z czego ponad 60% to kwas linolowy, przy czym dominuje kwas oleinowy. Olej jest typu półschnącego. Dodatkowo, nasiona zawierają 0,5-1,5% olejku eterycznego. Inne składniki leku to: alanina, arginina, kwas askorbinowy, asparagina, campesterol, carvon, cymen, cystyna, kwas dehydroaskorbinowy.
Ponadto zawiera kwas eikozadienowy, glukoza, kwas glutaminowy, glicyna, żelazo, izoleucyna, leucyna, d-limonen, linolenic- kwaśną, lipazę, lizynę, metioninę. Inne składniki to: kwas mirystynowy, nigelinę, nigelon, kwas palmitynowy, fenyloalaninę, fitosterole, potas. A także beta-sitosterol, alfa-spinasterol, kwas stearynowy, stigmasterol, tanin, treoninę, tymohydrochinon, tymochinon, tryptofan, tyrozyna.
Czarnuszka damasceńska – zastosowanie
Czarnuszka damasceńska, jako roślina lecznicza stosowana jest na: wzdęcia, środek pobudzający i oczyszczający układ moczowy. Pasta z nasion jest stosowana na stany zapalne skóry. Nasiona mają działanie antyseptyczne i stosowane są do leczenia robaków jelitowych, zwłaszcza u dzieci. Nasiona są często wykorzystywane w Indiach w celu zwiększenia wydzielania mleka u kobiet karmiących. Ponadto są one często rozkładane między ubraniami, jako skuteczny środek odstraszający owady.
W Indiach nasiona są również uważane za substancje stymulujące, środek napotny i lek nasilający wydzielanie krwi menstruacyjnej. Niektóre z właściwości rośliny zostają wykorzystane do leczenia: wysypki, gorączki, i podczas połogu. Ponadto w chorobach wątroby, nowotworach, astmie oskrzelowej, egzemie, reumatyzmie.
W wielu krajach czarnuszka wykorzystywana jest do leczenia takich dolegliwości jak kaszel i kolka. Ponadto czarnuszka damasceńska wpiera system odpornościowy oraz leczy przeziębienia. Wywar z rośliny stosowany jest zewnętrznie przy leczeniu wszawicy. Czarnuszka damasceńska skutecznie obniża ciśnienie tętnicze krwi a także jest stosowana, jako:
- Lek na dolegliwości wątroby
- Lek na dolegliwości układu pokarmowego
- Pobudzający apetyt
- Przeciwbakteryjny na infekcje skórne.
Ze względu na cudowną siłę gojenia, czarnuszka damasceńska znalazła się wśród najlepszych leków ziołowych. Wykazano również, że większość właściwości terapeutycznych tej rośliny jest spowodowana obecnością tymchinonu, który jest głównym bioaktywnym składnikiem olejku eterycznego.
Czarnuszka damasceńska – sposoby użycia
Na użytek wewnętrzny
Wątroba, biegunka, wzdęcia – odwar 1 gram nasion na 1 litr wody, gotować i wypijać dwie filiżanki dziennie.
Łagodzenie bólu podczas miesiączki – codziennie przez kilka kolejnych dni.
Napar z czarnuszki
Jedną łyżkę nasion z czarnuszki zalać szklanką wrzącej wody, i parzyć przez 20 minut, po czym przecedzić i spożywać do trzech razy dziennie po filiżance.
Wywar z czarnuszki
Jedną łyżkę nasion zalać 2 szklankami wody, doprowadzić do wrzenia i gotować do 15 minut. Następnie poczekać aż wywar wystygnie, przecedzić i spożywać do 3 razy dziennie.
Nasiona czarnuszki można zmielić i spożywać jedną małą łyżeczkę 2 razy dziennie.
