Dynia zwyczajna (Cucurbita pepo), to niezwykle charakterystyczna roślina, zaliczana do gatunku dyniowatych, wyjątkowo licznego i obejmującego ponad 700 odmian. Do Europy trafiła z Ameryki Południowej, przywieziona w epoce wielkich odkryć geograficznych, a obecnie jest powszechnie uprawiana w niemal każdym ogródku, często stanowiąc powód do dumy jego właścicieli.
Dynia zwyczajna to roślina jednoroczna, wypuszczająca płożące się po ziemi charakterystyczne kłącza, których długość może przekraczać nawet 10 m. Łodygi dyni są kanciaste, o grubych ściankach pokrytych ostrymi włoskami, znajdującymi się również na dużych, pięciopłatkowych liściach. Kwiaty rośliny mają kolor złoty lub pomarańczowy i co ciekawe na jednej roślinie można znaleźć zarówno żeńskie, jak i męskie osobniki.
Jednak najważniejszą częścią dyni jest niewątpliwie jej owoc, kulistego kształtu i średnicy około 40-50 cm, choć nierzadko zdarzają się okazy o wiele większe. Owoc ma barwę zbliżoną do kwiatów, a pod jego grubą, skórzastą skórą kryje się twardy, ale jadalny i smakowity miąższ z licznymi, płaskimi nasionami, również zdatnymi do spożycia.
Dynia zwyczajna – wartości odżywcze, zawarte w miąższu i pestkach
Od lat między botanikami toczy się spór, czy dynia zwyczajna to warzywo, czy owoc, ale jedna rzecz w niej jest pewna, bogactwo substancji odżywczych, jakie zawiera. Jest to wręcz prawdziwa skarbnica wielu witamin i składników mineralnych mających niezwykle korzystny wpływ na nasze zdrowie. Ma wpływ również na prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Zalet tych nie da się przecenić, a były już doceniane wieki temu przez Indian, a ich wzorem znalazła powszechne zastosowanie nie tylko w naszych kuchniach, ale i w skutecznym leczeniu wielu, często poważnych schorzeń.
W owocu dyni znajdziemy szereg niezbędnych dla zdrowia pierwiastków i to w dużych ilościach. Potasu jest w nim aż 278 mg na 100 g, wapnia 66 mg, fosforu 43 mg, a magnezu 14 mg. Zawiera również śladowe ilości selenu, miedzi, manganu oraz cynku. Podobnie jak marchew może pochwalić się też wysoką zawartością karotenu, a jego ilość jest bezpośrednio związana z kolorem miąższu i skórki.
Im bardziej są pomarańczowe, tym większa ilość tej substancji, a ma ona duże znaczenie w profilaktyce antynowotworowej, zapobiegając narastaniu komórek rakowych. Wpływa również na stan skóry, znacznie poprawiając jej jędrność, ułatwiając regenerację i redukując możliwość powstawania zmarszczek. Oczywiście dynia jest też bogata w wiele witamin, takich jak te z grupy B i C oraz witaminę A.
Substancje odżywcze znajdują się nie tylko w miąższu, ale i w pestkach owocu, dlatego zalecane jest ich częste spożywanie, szczególnie w postaci suszonej. Jest to znakomite, choć czasem niedoceniane źródło nienasyconych kwasów tłuszczowych oraz wielu związków z grupy fitosteroli. Są to substancje roślinne, pomagające obniżyć poziom cholesterolu i zmniejszając ryzyko zawału serca i miażdżycy.
Dynia zwyczajna na szereg dolegliwości
Lista chorób, w których leczeniu pomaga dynia, jest naprawdę imponująca. Częste spożywanie miąższu i pestek pozwala zmniejszyć ryzyko zachorowania na różne odmiany raka, w tym płuc, serca, piersi, a przede wszystkim jelita grubego. Zapewnia to beta-karoten, pomagający również w leczeniu nadciśnienia tętniczego i wielu innych chorób serca. Dzięki zapobieganiu odkładania się cholesterolu na ściankach naczyń krwionośnych można również uniknąć udaru mózgu.
Dynia zwyczajna znajduje zastosowanie w leczeniu przewlekłych i uciążliwych zaparć, regulując pracę układu trawiennego, w szczególności jelit, pomaga również oczyścić organizm z zalegających w nim toksyn, niebezpiecznych produktów ubocznych przemiany materii. Obniża też poziom glukozy we krwi, dzięki czemu zapobiega cukrzycy.
Potrawy z dyni i preparaty ją zawierające, mają również potwierdzone działanie przeciwzapalne, skuteczne w zwalczaniu rozmaitych infekcji. Można ją podawać też osobom skarżącym się na problemy z oddawaniem moczu, wszelkie kłopoty z pęcherzem moczowym oraz z nerkami, w tym kamicę nerkową. Dynię zwyczajną charakteryzuje niska kaloryczność. W 10 gramach jest zaledwie 26 kcal i ma w swoim składzie łatwo przyswajalny błonnik pokarmowy. Jest więc polecana przez lekarzy i dietetyków w skutecznych dietach odchudzających.
Pomaga w odkwaszeniu organizmu, które jest jedną z najczęstszych przyczyn otyłości. Można ją spożywać praktycznie w każdej postaci, jako samodzielne danie, jak i dodatek do wielu innych potraw. Smaczny jest przygotowany z niej sok, pozbawiony dodatku cukru. Jest również popularnym składnikiem wielu sałatek. Częściej jemy ją w postaci przetworzonej, a robi się z niej przetwory i wyjątkowo smaczne ciasta.
Bardzo zdrowy i wart wprowadzenia do jadłospisu, jest olej tłoczony z pestek dyni. Wskazany jest nie tylko dla odchudzających się, ale również wszystkim, którzy mają problemy z miażdżycą i wysokim poziomem cholesterolu. Zamiast więc stawiać dynię na progu w pewne listopadowe święto, lepiej zabrać ją do kuchni i zachwycić rodzinę smaczną zupą. Można nawet zamarynować ją na długie zimowe miesiące.
