Kalina koralowa (Viburnum Opulus) – inna jej potoczna nazwa to kalinka, krzew wilgotny czy śnieżynka. To roślina dziko rosnąca w całej Europie, środkowej i zachodniej Azji, północno-zachodniej Afryce oraz na Syberii. W Polsce spotykana głównie w lasach i zaroślach z wyjątkiem Tatr.
Właściwości lecznicze kaliny koralowej znane i cenne były już w starożytności, nie tylko w samej Europie, Ameryce Północnej, jak i na Dalekim Wschodzie. W Polsce leczono nią w XVIII wieku za pomocą naparu z liści i owoców kaliny koralowej zapalenie gardła. Z owoców nierzadko wyrabiano przeczyszczające powidełka, a wywarem z kory wcieranym w skórę głowy próbowano wzmocnić włosy i leczyć łysienie.
Kalina koralowa – zastosowanie
Kalina koralowa kwitnie w maju i czerwcu, a owocuje we wrześniu. Jest to wysoki krzew o nagich i kanciastych łodygach, dorastający do wysokości 4 metrów o szarej i podłużnie spękanej korze. Młode gałązki są o charakterze połyskującym i czerwonobrunatnym. Natomiast blaszka liściowa kaliny koralowej jest szerokojajowata, u samej nasady w kształcie sercowatym lub uciętym. Liście rozwijają się równocześnie z kwiatami, które jesienią przebarwiają się na kolor szkarłatnopurpurowy. Liście są naprzeciwległe, od 7 do 10 cm, na młodych pędach mogą być nieco-większe do 12 centymetrów długości.
Ogonek liściowy jest krótki ok. (2-3 cm), z wierzchu o kształcie rynienkowatym. U jego nasady znajdują się drobne, nitkowate, 2-6-sieczne i szybko odpadające tzw.przylistki. Blaszka liściowa jest szerokojajowata, z trzema, rzadziej pięcioma klapami, na brzegu grubo i nieregularnie piłkowana, u nasady słabo sercowata lub ucięta. Z wierzchu naga i ciemnozielona, pod spodem jaśniejsza, delikatnie owłosiona gwiazdkowatymi włoskami.
Na ogonkach liściowych znajdują się poza kwiatowe miodniki. Kwiatostan stanowią białe kwiatki, które zakwitają i formują się w płaskie baldachogrona na szczytach łodyg o średnicy do 10 cm. Kwiaty mają 5-płatków; brzeżne są większe (15-25 mm), z nierównej wielkości płatkami, płaskie i płonne – stanowią funkcję powabni. Kwiaty środkowe mają nieco dzwonkowaty kształt i są zdecydowanie mniejsze (4-5 mm), obupłciowe. Kielich kwiatowy jest niepozorny, z bardzo krótkimi ząbkami.
Natomiast korona kwiatowa z krótką rurką i 5 płatkami. Pręcików jest 5 i są one zrośnięte z koroną, wystają. Otwierają się po wewnętrznej stronie. Natomiast owocem jest pestkowiec o soczystym i cierpkim miąższu, który ma właściwości trujące, szczególnie dla małych dzieci. Jednak zanikają one wraz z nadejściem pierwszych przymrozków lub pod wpływem wysokiej temperatury. Dzięki dużej zawartości pektyn owoce mogą być używane do przetworów żelujących, a także mogą być stosowane w przemyśle winiarskim czy gorzelnianym.
Kalina koralowa
Samą korę o również cennych właściwościach leczniczych zbiera się okresie od marca do kwietnia, zdejmując ją z młodych co najmniej 2-3-letnich gałązek o przekroju do 2 cm. Suszy się ją przede wszystkim w miejscach słonecznych lub w suszarniach, po rozłożeniu cienką warstwą, w temperaturze do 40 stopni. Owoce natomiast zbieramy po uprzednim dojrzeniu, jesienią, we wrześniu i październiku. Suszymy w miejscach głównie przewiewnych i przycienionych lub w suszarniach w temperaturze ok 50-60°C.
Kalina koralowa jest rośliną wieloletnią. Krzew rośnie bardzo szybko, roczne przyrosty długości pędów osiągają 30–40 cm. Po 5 latach krzew mierzy ok. 1,5 m wysokości i tyleż szerokości. Po 10 latach jest to już ok. 3×3 m, a po 20 osiąga swoje wymiary maksymalne.
Obecnie ten surowiec zielarski i owoce do celów spożywczych pozyskuje się głównie z roślin dziko rosnących. Kalina koralowa rośnie na terenie całego kraju. Głównie spotyka się ja w świeżych lasach i zaroślach, zarówno w podszycie, jak i na skrajach. Często również można ją spotkać także w łęgach wzdłuż rzek, strumieni oraz nad brzegami jezior.
Kalina koralowa zawiera wiele cennych związków leczniczych dla zdrowia takich jak: garbniki katechinowe, flawonoidy, tróterpeny, związki kumarynowe, olejki eteryczne, karetonoidy, witaminę C, pektyny, kwas foliowy, witaminę K, węglowodany, saponiny, Ca, Mg, Fe, związki goryczowe czy sole mineralne.
Kalina koralowa – właściwości lecznicze
Kalina koralowa dzięki swojemu składowi posiada wiele różnorodnych zastosowań. W lecznictwie używa się głównie kory kaliny (Cortex Viburni opuli). Zawiera ona bowiem duże ilości garbników katechinowych, wolną katechinę, trójterpeny, beta-sistosterol, eskuletynę i skopoletynę, olejek eteryczny oraz związki goryczkowe. Przez co wyciągi z kory kaliny koralowej działają rozkurczowo na mięsień macicy oraz hamują niezbyt obfite krwawienia z kobiecych narządów rodnych, tym samym zapobiegając poronieniom.
Wyciąg z kory poleca się także na nieregularne krwawienia podczas okresu menopauzy. Natomiast preparaty z kory kalinowej doskonale i obniżają ciśnienie krwi. Same owoce zwiększają wydzielanie moczu, a przemrożone stanowią profilaktyczny środek przeciw nadciśnieniu tętniczemu. Owoce kaliny posiadają również właściwości przeciwkrwotoczne i ściągające.
Stosuje się je w zapaleniu żołądka i jelit oraz na bolące łydki u kobiet w ciąży, a także w przypadku ostrych bólów pleców i lędźwi. W medycynie ludowej stosuje się najczęściej sok lub odwar z owoców z kaliny z miodem nie tylko przy przeziębieniu, ale biegunkach, chorobie wrzodowej żołądka, dwunastnicy czy żylakach odbytu. Natomiast odwar z kwiatu kaliny poprawia przemianę materii, znosi kolki, czy reguluje pracę jelit.
Kalina koralowa – sposób użycia
Odwar z owoców
Przepis; Przygotowujemy go w następujący sposób: do naczynia dodajemy pół łyżki owoców, po czym zalewamy go jedną szklanką wody. Gotujemy przez 5 minut, a następnie przecedzamy. Tak przygotowany odwar pijemy przed posiłkiem 2 lub 3 razy dziennie (po 1-2 łyżki).
Odwar z kory
Przepis; Do naczynia wrzucamy 1 łyżeczkę kory, po czym zalewamy ją szklanką zimnej wody. Gotujemy całość 5 minut i odstawiamy na około piętnaście minut. Po przecedzeniu spożywamy w godzinę po posiłku (po 1-2 łyżki).
