Alergiczne zapalenie spojówek – rodzaje, objawy i leczenie

Alergiczne zapalenie spojówek wywoływane jest kontaktem z substancją uczulającą. Może występować okresowo, zwykle w sezonie pylenia roślin lub mieć charakter stały, gdy substancja uczulająca jest obecna w otoczeniu w sposób ciągły. Może mieć charakter przewlekły lub ostry. Alergiczne zapalenie spojówek jest dolegliwością występującą często, dającą dość charakterystyczne objawy i dającą się skutecznie leczyć, jednak pod warunkiem prawidłowego rozpoznania.

Typy alergicznego zapalenia spojówek

• Ostre alergiczne zapalenie spojówek – to gwałtowna reakcja organizmu, w wyniku kontaktu z dużą ilością alergenu. Charakteryzuje się nasilonymi objawami, które szybko ustępują po wyeliminowaniu substancji uczulającej lub po zażyciu środków przeciwalergicznych.
• Sezonowe alergiczne zapalenie spojówek – występuje sezonowo i związane jest z pyleniem roślin. Objawy typowe poszerzone są o śluzową wydzielinę z oczu oraz symptomy ze strony układu oddechowego. Zwykle wymaga interwencji lekarskiej i zastosowania odczulania.
• Całoroczne alergiczne zapalenie spojówek – mają łagodny przebieg i przewlekły charakter. Oprócz typowych, lecz słabiej wyrażonych objawów występuje efekt zmęczonych oczu.
• Wiosenne alergiczne zapalenie spojówek – to zapalenie przewlekłe, nawracające w sezonie wiosenno- letnim. Oprócz typowych objawów alergicznego zapalenia spojówek charakteryzuje je wydzielanie białej, lepkiej wydzieliny doprowadzającej do sklejania się powiek, szczególnie rano, zaraz po przebudzeniu. Leczenie wiosennego zapalenia spojówek nie odbiega od typowego leczenia alergologicznego.
• Atopowe alergiczne zapalenie spojówek – występuje zwykle rzadko i dotyka młodych mężczyzn. Oprócz zapalenia spojówek i rogówki mogą wystąpić także: gorączka sienna, pokrzywka czy astma. Leczenie jest trudne i tylko pod kierunkiem lekarza specjalisty.
• Olbrzymiobrodawkowe zapalenie spojówek, jest chorobą w wyniku, której na wewnętrznej powierzchni powiek tworzą się brodawki, które działają drażniąco na powierzchnię oka.
• Kontaktowe zapalenie spojówek i powiek wywołane alergenami kontaktowymi.

Alergiczne zapalenie spojówek – rodzaje alergenów

Lista alergenów wywołujących zapalenie spojówek jest naprawdę długa i zależna od rodzaju alergii. Mogą to być:

• Pyłki roślin wiatropylnych ( drzew, traw, kwiatów) wywołujące objawy alergii sezonowej
• Sierść, naskórek lub wydzieliny zwierząt futerkowych (kotów, chomików, rzadziej psów), powodujące istnienie objawów stałych
• Kurz, roztocza lub pleśnie, wywołujące objawy przewlekłe, a ich intensywność zależy od stanu zawilgocenia mieszkania (rozwój pleśni) oraz od sezonu grzewczego (rozwój roztoczy)
• Substancje chemiczne, kosmetyki i leki

Objawy alergicznego zapalenia spojówek

Podczas zetknięcia się oka z substancją uczulającą dochodzi do reakcji obronnej, której objawami są łzawienie, świąt, pieczenie oraz światłowstręt. Chory często ma wrażenie zalegania piasku pod powiekami, co skłania go do pocierania oczu. Powoduje to chwilową ulgę, a następnie nasilenie objawów. Oczy są zwykle zaczerwienione, przekrwione i opuchnięte. Najbardziej charakterystyczny jest świąd, którego brak oznacza, że przyczyną nie jest alergiczne zapalenie spojówek, lecz inna choroba oczu.

Alergiczne zapalenie spojówek – diagnostyka

Ustalenie przyczyny może sprawiać pewien problem. Niekiedy przyczyna wydaje się oczywista, szczególnie w przypadku alergii sezonowej lub ostrej, gdy objawy pojawiły się w krótkim czasie po kontakcie z alergenem. Jednak, gdy alergia jest przewlekła lub daje słabe objawy, wówczas jedyną metodą stają się testy skórne lub z krwi.

Jeśli testy skórne nie wykazują istnienia alergii pomimo takiego podejrzenia, wówczas można wykonać testy prowokacyjne, polegające na podaniu do oka niewielkiej ilości alergenu i obserwowanie, czy pojawią się objawy alergii.

Alergiczne zapalenie spojówek – sposoby leczenia

Alergiczne zapalenie spojówek wymaga zastosowania różnych sposobów leczenia, w zależności od tego, z jakim typem choroby mamy do czynienia. Generalnie stosuje się jedną z trzech metod: unikanie alergenów, leczenie farmakologiczne oraz „odczulanie”.

Unikanie kontaktu z alergenem

Od momentu, kiedy wiemy, jaka substancja wywołuje u nas zapalenie spojówek, powinniśmy podjąć kroki w celu wyeliminowania jej z naszego otoczenia lub zmniejszyć z nią kontakt.

W przypadku istnienia alergii sezonowej na pyłki roślin, w momencie nasilenia pylenia, powinno się ograniczyć wychodzenie z domu w czasie słonecznej lub wietrznej pogody oraz unikać wówczas wietrzenia pomieszczeń. Najniższy poziom pyłków jest po deszczu i jest to również najodpowiedniejsza pora na spacery. Warto również śledzić komunikaty o stężeniu pyłków czy zarodników dostępne w mediach. Wiosną i latem pomoże noszenie ściśle przylegających do twarzy okularów przeciwsłonecznych.

Przy uczuleniu na pleśń warto konserwować systemy klimatyzacji i centralnego ogrzewania oraz regularnie je czyścić. Unikać miejsc zagrzybionych i wilgotnych, używanych jedynie sezonowo i źle klimatyzowanych. Powinniśmy tez zrezygnować z kąpieli w basenie.

W przypadku alergii na roztocza i kurz, warto rozważyć rezygnację z dywanów, tapicerowanych mebli, regularnie zmieniać pościel, dokładnie odkurzać pomieszczenia najlepiej odkurzaczem z filtrem HEPA, a pościel latem poddawać działaniu słońca, zaś w zimie wystawiać na działanie mrozu.

Gdy mamy do czynienia z alergią na sierść zwierząt nie powinniśmy trzymać zwierząt futerkowych w domu, unikać przebywania ze zwierzętami, a także noszenia odzieży i obuwia z futrem zwierząt.

W przypadku, gdy alergiczne zapalenie spojówek wywołane jest stosowaniem kosmetyków, powinno się je natychmiast odstawić i najlepiej nie stosować w ogóle lub poszukać kosmetyków hypoalergicznych, dostępnych w aptece.

Stosowanie leków przy alergicznym zapalenie spojówek

Niekiedy nie ma możliwości wyeliminowania alergenu wówczas trzeba zdać się na farmakologię.

Zwykle podaje się leki antyhistaminowe, zarówno działające miejscowo, jak i doustne, leki obkurczające naczynia krwionośne. Wszystkie te leki dostępne są na receptę. Można stosować też środki pomocnicze, podawane miejscowo, do worka spojówkowego, których działanie jest pomocnicze.

Sztuczne łzy stosuje się zarówno zapobiegawczo, jak i w leczeniu przewlekły. Ich stosowanie ma na celu nawilżenie oka oraz wypłukanie alergenów z worka spojówkowego.
Płyny do płukania oczu zawierają sól fizjologiczną i służą do przemywania oczu w przypadku podrażnień kosmetykami, alergenami oraz w celu usunięcia wydzieliny z chorego oka.

Immunoterapia

W momencie, kiedy jesteśmy wskazać na związek danego alergenu z występującym zapaleniem spojówek, wówczas możemy zastosować odczulanie, pod okiem alergologa. Stosowanie odczulania zaleca się również w przypadkach, gdy objawy alergii są uciążliwe oraz pomimo zastosowanego leczenia mają tendencję do nawrotów.

Wiele objawów chorób alergicznych oczy jest lekceważona, zwłaszcza, gdy są to objawy słabe lub należą do grupy chorób sezonowych. Niesłusznie uważa się, że same przejdą, gdyż nie leczone mogą prowadzić do różnych, niekiedy groźnych powikłań. Oczywiście może okazać się, że przyczyna jest błaha, jednak diagnoza zawsze należy do lekarza.