Ogórecznik lekarski (Borago officinalis) jest endemiczny w regionie śródziemnomorskim, ale rozprzestrzenił się stamtąd do innych części Europy i Ameryki Północnej. Zioło od wieków jest uprawiane, jako roślina ogrodowa pod względem wartości ozdobnych i korzyści zdrowotnych. A także jako efektów medycznych oraz źródła nektaru dla pszczół. Ogórecznik lekarski rozwija się najlepiej w wapiennych i bogatych w składniki odżywcze glebach.
Ogórecznik lekarski to roczna roślina z rodziny ogórecznikowatych (szorstkolistnych). Roślina jest pokryta szorstkimi włosami i może wyrosnąć do 70 cm wysokości. Łodyga jest wyprostowana z owalnymi lub lancetowatymi pomarszczonymi liśćmi. Duże kwiaty w kształcie gwiazdy znajdują się w rzadkich grupach. Mają pięć płatków, które są fioletowe na początku, ale dalej niebieskie. Okres kwitnienia odbywa się od lipca do sierpnia. Kwiaty produkują dużo nektaru, co czyni je bardzo atrakcyjnymi dla pszczół.
Roślina zwykle wytwarza cztery nasiona z każdego kwiatu. Nasiona ogórecznika zawierają około 30 procent oleju, który jest używany w handlu. Niestety, nasiona dojrzewają przez dłuższy okres czasu i padają na ziemię, kiedy są dojrzałe, co utrudnia ich zbiór w dużych ilościach. Używane leczniczo części rośliny to: liście, kwiaty i olej pozyskany z nasion. Liście i kwiaty używane są zwykle świeże. Zioło suszone nie może być przechowywane przez ponad rok, ponieważ szybko traci działanie lecznicze.
Ogórecznik lekarski – właściwości lecznicze
Ogórecznik lekarski zawiera substancje śluzowe, taniny, saponiny, żywice, olejki eteryczne, potas, wapń, witaminę C i inne substancje. Liście tej rośliny zawierają niewielkie ilości alkaloidów pirolizydynowych, które są toksyczne dla wątroby. Jednak poziom tych toksycznych alkaloidów jest bardzo niski. Olej z nasion jest bogaty w kwas gamma-linolenowy (GLA), kwas tłuszczowy omega-6. Ilość GLA w oleju wynosi od 20 do 27 procent.
Olej zawiera również około 10 procent kwasu alfa-linolenowego (ALA), kwasu tłuszczowego omega-3. Olej z ogórecznika może pomóc w regulacji układu hormonalnego, obniżeniu ciśnienia krwi i cholesterolu. A także wzmocnieniu układu immunologicznego, zapobieganiu alergii, zaburzeniom przedmiesiączkowym i zaburzeniom gruczołu krokowego.
Ogórecznik lekarski może być również użyteczny w leczeniu osteoporozy. Olejek rybny i olej z nasion ogórecznika wykazały poprawę gęstości kości w badaniach starszych kobiet z osteoporozą. Przegląd badań klinicznych nad GLA u pacjentów z upośledzoną funkcją nerwu u chorych na cukrzycę stwierdził, że GLA może obiecać leczenie neuropatii cukrzycowej.
Ogórecznik lekarski – zastosowanie
Zioło było tradycyjnie stosowane, jako ziołowy środek do leczenia infekcji dróg moczowych i zapalenia pęcherza moczowego. Ponadto przewlekłego zapalenia nerek, zapalenia żołądka, zespołu jelita drażliwego i depresji. Roślina ma również tradycyjne zastosowania zewnętrzne. Była stosowana i może pomóc w leczeniu swędzącego zapalenia skóry, ran, wyprysków, wysypki, zapalenia stawów i dny moczanowej.
Jako płyn do płukania jamy ustnej stosuje się w leczeniu infekcji jamy ustnej i gardła, owrzodzeń jamy ustnej i krwawień dziąseł. Olej z nasion jest alternatywą dla oleju z wiesiołka na stwardnienie tętnic, bólu reumatycznego. Roślina pomaga przy zespole przedmiesiączkowych problemów menstruacyjnych, zaburzeń gruczołu krokowego. Wspiera leczenie alergii, egzemy i reumatoidalnego zapalenia stawów, i innych problemów ze skórą.
Herbata ziołowa z ogórecznika może być pomocna w leczeniu trądziku i zmniejszeniu gorączki. Może ona działać, jako lek wykrztuśny, oczyszcza drogi oddechowe, dlatego jest uważana za użyteczny środek leczniczy na przeziębienia. Leczy takie dolegliwości jak: kaszel, grypę, ból gardła, zakażenia oskrzeli i układu oddechowego.
Ogórecznik lekarski posiada dobroczynny wpływ na poprawę przepływu krwi w naczyniach krwionośnych, dziej się tak dzięki temu, że roślina wykazuje działanie przeciwzakrzepowe. Wykazano, że stosowanie tej rośliny pomaga zapobiegać występowaniu chorób miażdżycowych oraz sercowo – naczyniowych.
Chorzy na cukrzycę zauważyli pozytywne działanie ogórecznika lekarskiego w leczeniu przykrych objawów wynikających z neuropatii cukrzycowej. Takie doznania jak mrowienie i drętwienie kończyn znacznie zmniejszało się po zastosowaniu preparatów na bazie tej rośliny. Wzmocnienie układu nerwowego wpływa na lepsze samopoczucie cukrzyków.
Tak groźna choroba jak stwardnienie rozsiane powoduje wiele dolegliwości, dzięki zastosowaniu oleju z ogórecznika lekarskiego, wiele przykrych symptomów ustępuje albo przynajmniej się zmniejsza. Kwasy tłuszczowe zawarte w tej roślinie dodatnio wpływają na regenerację komórek układu nerwowego. Badania wykazały także zmniejszanie dolegliwości w chorobie Alzheimera.
Ogórecznik lekarski – sposoby użycia
Herbatę ziołową (napar) można przyrządzać stosując jedną lub dwie łyżeczki suszonego zioła i filiżankę gorącej wody. Należy pozostawić do zaparzenia przez 5-10 min. Niektórzy zielarze zalecają pić napar trzy razy dziennie.
Olej z nasion ogórecznika podawano w dawkach 1,4 do 2,8 g / dobę w kilku badaniach klinicznych dotyczących zapalenia stawów i innych stanów zapalnych. Zawartość kwasu gamma-linolenowego wynosi od 20% do 26% oleju.
