Łopian większy (Arctium lappa) pochodzi z Europy i Azji i obecnie rozprzestrzenia się na całym świecie w strefach umiarkowanych. Jest stosowany w tradycyjnych chińskich, koreańskich i europejskich jako roślina lecznicza. Rozwijał się niezależnie w tych różnych kulturach. Znany był wśród ludzi w Wielkiej Brytanii, lekarz z XVII wieku opisywał kilka zastosowań łopianu, w tym leczenie owrzodzeń, a nawet ugryzień psów.
Roślina naturalizuje się łatwo w nowych środowiskach i staje się chwastem w rowach przydrożnych. Łopian większy jest dwuletnią rośliną zielną, która rośnie do wysokości 150 cm. Posiada ona duże liście łopatkowe. Kwiaty przypominają kwiaty ostu i wychodzą z górnej części zadziorów, które łatwo przymocowują się do ludzi i zwierząt.
Roślina składa się z garbników, witaminy C i olejków eterycznych.
Łopian większy – właściwości lecznicze
Używane leczniczo części łopianu to wysuszony korzeń, który był najczęściej stosowany, jako środek ziołowy w praktyce zielarskiej chińskiej i europejskiej. Analiza chemiczna łopianu wykazała, że nasiona zawierają związki lecznicze zupełnie inne niż w korzeniach, a w ostatnich latach zwrócono większą uwagę na wyizolowanie substancji czynnych w ziarnie łopianu i badanie ich pod względem potencjału w walce z infekcją wirusową i rakiem.
W tradycyjnej medycynie ziołowej, łopian większy, był od dawna używany do „oczyszczania krwi”. Dziś nazywa się to „detoksykacją„. Do procesu dekotsykacji niezbędne są: enematy i diuretyki, chelatory metalowe, reakcje enzymatyczne i antyseptyki. Roślina ta ma bioaktywne substancje chemiczne, które mogą pomóc w niektórych, ale nie wszystkich tych procesach detoxu.
Roślina posiada działanie antybiotyczne i jest z powodzeniem stosowana przy usuwaniu z organizmu różnych drobnoustrojów chorobotwórczych. Ponadto posiada ona w swoim składzie Lignanie, które są zamiataczami wolnych rodników, tj. antyutleniaczy. Nasiona łopianu zawierają aż dwanaście rodzajów lignanów, które wpływają pozytywnie na stabilizację gospodarki hormonalnej. Zmniejszając tym samym ryzyko zachorowania na niektóre nowotwory takie jak: rak piersi, macicy, jajnika.
Najczęściej badanymi substancjami są arctigenina, arctiina i esia. Te naturalnie występujące substancje chemiczne zostały zbadane pod kątem ich aktywności przeciwutleniającej i, jak to tylko możliwe jako leków przeciwnowotworowych. Substancje te znajdują się w wysokim stężeniu, w nasionach ale nie w korzeniach.
Inną formą detoxu jest chelatacja, czyli metoda lecznicza mająca na celu usunięcie z organizmu cząsteczek z metalami szkodliwymi, takimi jak rtęć, ołów i arsen. Łopian większy jest często wymieniany, jako środek chelatujący w medycynie naturalnej.
Korzeń łopianu ma łagodne działanie antybiotyczne i jest stosowany w leczeniu zakażeń skóry i chorób układu oddechowego. Skutki zdrowego wpływu łopianu na skórę wykazano w badaniach laboratoryjnych i klinicznych i mogą być spowodowane większą niż jej łagodną właściwością antyseptyczną.
Przeciwutleniacze i związki przeciwcukrzycowe zostały również znalezione w korzeniu łopianu zwyczajnego. W nasionach niektóre substancje czynne wykazują działanie przeciwzapalne i silne działanie hamujące wzrost guzów, takich jak rak trzustki. W ekstrakcie liści wyizolowane związki czynne mogą hamować wzrost mikroorganizmów w jamie ustnej. Zgłaszano zastosowania lecznicze łopianu w leczeniu chorób przewlekłych, takich jak AIDS.
Łopian większy – zastosowanie
Naukowcy potwierdzili, że wyciągi z nasion łopianu pobudzają krążenie krwi w skórze i przyspieszają metabolizm komórek skóry, przyspieszając gojenie się ran, a nawet usuwanie zmarszczek. W szczególności taki efekt przynosiło ziarno łopianu.
Łopian większy znajduje zastosowanie przy leczeniu takich schorzeń jak:
- Zmiany skórne – trądzik, egzema, łuszczyca i łojotok.
- Przeziębienia – ból gardła.
- Leczenia nadciśnienia tętniczego, działając na mięśnie gładkie tętnic.
- Schorzenia jelit i układu trawiennego, wrzody żołądka.
- Stan zapalny okrężnicy
- Urazy kończyn: złamania i zwichnięcia, łagodzenie siniaków i stanów zapalnych.
Leki moczopędne, które pobudzają wytwarzanie moczu, a tym samym eliminując różne produkty odpadowe. Mogą pomóc w rozwiązaniu wielu problemów z oddawaniem moczu, w tym zakażeń drożdżami i wydaleniu kamieni nerkowych. Do tego celu używane jest ziarno łopianu. Łopian większy posiada działanie moczopędne i był kiedyś przepisywany na dne moczanową.
Korzeń łopianu większego, działa wzmacniająco na strukturę włosów, dzięki czemu uzyskiwane jest działanie przeciwłojotokowe. Duże znaczenie tej rośliny ma związek z hamowaniem wypadania włosów, leczeniem łupieżu i wszelkich podrażnień skóry głowy. Łopian większy jest również bardzo mocnym ziołem pod względem zwalczania grzybów i bakterii. Wykorzystuje się wywary, do przemywania zmian grzybiczych np. na stopach.
Łopian większy – sposób użycia
Ponieważ łopian jest rośliną silnie działającą jest zwykle mieszany z innymi ziołami.
Do leczenia drobnych schorzeń skóry, takich jak trądzik, należy zastosować wywar dwie łyżeczki suszu łopianu korzeniowego i 5 łyżeczek mniszka lekarskiego. Korzeń miesza się z wodą i jest gotowy do spożycia raz dziennie.
Nasiona zawierają różne – i często mocniejsze – bioaktywne substancje chemiczne niż korzenie i liście.
Z tego powodu przed skorzystaniem z ziołowych środków zaradczych z nasion należy zasięgać opinii lekarza.
Na bazie wywaru można przygotować płukankę do włosów. Należy suszone zioła wsypać do garnka, zalać wodą i gotować około 15 minut. Ostawić do przestygnięcia, przecedzić i przystąpić do płukania.
