Bodziszek korzeniasty, bodziszek wielokorzeniowy (Geranium macrorrhizum) jest bujnie rosnącą byliną okrywową, dobrze znoszącą zarówno pełne słońce jak i częściowe zacienienie. Wystarcza jej niska wilgotność powietrza, nie przeszkadza jej susza. Nie ma szczególnych wymagań co do jakości i pH podłoża, choć najlepiej rośnie na glebie bogatej w wapień.
Kwitnie silnie i szybko, korona kwiatu mierzy ok. 4 cm średnicy, pięć płatków, słupek jest nagi. Dorasta do 30-40 cm wysokości i 1 m szerokości. Bodziszek jest wyjątkowo łatwy w uprawie, bardzo szybko się rozrasta. Najlepiej rozmnaża się przez podział, po przekwitnięciu rośliny. W celu wydłużenia okresu kwitnienia, dobrze jest wczesnym latem przyciąć bodziszki na wysokość ok. 15 cm nad ziemią. Występuje powszechnie w strefie umiarkowanej, m. in. w Azji, Afryce oraz Europie, również w Polsce. Istnieje kilka odmian tej rośliny. Najbardziej popularne to:
- G. macrorrhizum 'Variegatum’
- G. macrorrhizum 'Bevan’s Variety’
- G. macrorrhizum 'Czakor’
- G. macrorrhizum 'Lohfelden’
- G. macrorrhizum 'Spessart’
- G. macrorrhizum 'Ingwersen’s Variety’
Odmiany różnią się co prawda między sobą m. in. szybkością wzrostu i kolorem kwiatów czy liści, jednak wszystkie mają te same zbawienne właściwości lecznicze. Dziko rosnące w Polsce spotkać można rzadko. Występują głównie na górskich łąkach, rumowiskach skalnych oraz w zaroślach.
Bodziszek korzeniasty – zastosowanie
Ze względu na liczne fioletowe, różowe lub białe kwiaty (w zależności od gatunku) i reprezentacyjne liście, bodziszka korzeniastego często hoduje się jako roślinę ozdobną. Kwitnie na przełomie maja i czerwca. Liście mają aromatyczną woń, która choć przyjemna dla ludzi – skutecznie odstrasza komary i ślimaki. Zapachu wydzielanego przez bodziszka unikają również koty. Z bodziszka korzeniastego wytwarza się olejki eteryczne.
Pięcio- lub siedmioklapowane jasnozielone liście z czasem ciemnieją, aż stają się czerwone. Idealnie nadają się do obsadzania dużych powierzchni, rabat lub skalniaków. Roślina ta tworzy gęste kępy o zdrewniałych, płożących się łodygach. Najlepiej wysadzać ją do gruntu od początku kwietnia do końca września. Wysiewana z nasion szybko wypuszcza pierwsze liście. Wykazuje wysoką odporność na choroby i szkodniki. Hodując bodziszka w ogrodzie nie musimy się martwić o zapewnienie specjalnych warunkach w czasie zimy, ponieważ roślina ta jest całkowicie odporna na działanie mrozu.
Dzięki swoim szerokim właściwościom antybakteryjnym i antywirusowym doskonale sprawdza się jako suplement diety wzmacniający organizm i pomaga uniknąć przeziębienia, a w przypadku zachorowania – wspomaga wyzdrowienie.
Bodziszek korzeniasty – właściwości lecznicze
Prócz niewątpliwych walorów ozdobnych, bodziszek korzeniasty jest rośliną leczniczą. Napar z kwiatów bodziszka jest w stanie wyleczyć stany zapalne m.in. oczu (zapalne spojówek, ropne zapalenie powiek, zapalenie naczyniówki i inne choroby oczu), narządów płciowych, odbytu, gardła oraz jamy ustnej. Stosuje się go również w schorzeniach układu moczowego oraz skóry, np. przy opryszczce. Sprzyja leczeniu cukrzycy, zapalenia jelit, i dwunastnicy, przełyku oraz ściany żołądka. Wśród innych roślin leczniczych, wyróżniają go jego delikatne właściwości przeciwkrwotoczne. Wskazany dla kobiet o nieregularnych miesiączkach.
Z korzeni bodziszka korzeniastego pozyskuje się stosowany w kosmetyce leczniczy olejek, o właściwościach ściągających.
W bodziszkach stwierdzono występowanie kwasów fenolowych (galusowy, kawowy, elagowy, ferulowy, chinowy), goryczy (geranina 0,5-12%, zależnie od pory roku i gatunku; glikozyd fenolowy), flawonoidów (kwercetyna, kemferol), garbników (10-28%, zależnie od pory roku, najwięcej wiosną, w kwietniu) oraz śladowe ilości alkaloidów i amin (kofeina; histamina, cholina).
Bodziszek korzeniasty – sposób użycia
Częścią leczniczą bodziszka są m. in. suszone kwiaty. Wykonuje się z nich napar. Rozdrobnione kwiaty (około 1-2 łyżki) należy zalać wrzątkiem, przykryć i odczekać około dwudziestu minut aż nasiąkną. Następnie odcedzić. Napar można stosować doustnie lub miejscowo, jako okłady. Pijemy z dużą częstotliwością ok. 200 ml 2-4 razy w ciągu doby.
Bodziszek korzeniasty stosowany jest czasami jako składnik maści. Rozdrobnione kłącze lub ziele (suche lub świeże) należy wówczas utrzeć z pozostałymi składnikami w moździerzu. Maść taką używamy zewnętrznie, na zmiany skórne. Wyciąg mocny z bodziszka (extractum Geranii fortis) stosuje się również do wykonywania wlewów doodbytniczych, płukanek oraz przemywania.
Bardzo istotne jest, by kwiaty ususzyć jak najszybciej po ich zebraniu w możliwie jak najkrótszym czasie. Wówczas zachowują najwięcej walorów leczniczych. Nie należy suszyć ich w pełnym słońcu, ponieważ pod wpływem promieni słonecznych tracą swoją barwę, a wraz z nią część swoich unikalnych właściwości, najlepiej robić to w ciemności. Najprościej wykonać tę czynność przy pomocy specjalnej suszarki. Można to również zrobić w piekarniku, jednak temperatura nie powinna przekraczać 35 stopni Celsjusza, przy uchylonych drzwiczkach. Kwiaty przeznaczone na susz zbieramy latem.
