Borówka czarna (Vaccinium myrtillus) występuje w Polsce i wielu częściach Europy, Azji Zachodniej i umiarkowanych regionów Ameryki Północnej. Rośnie dziko w lasach i łąkach, na wrzosowiskach.
Borówka czarna jest jednym z najbogatszych naturalnych źródeł antocyjanów. Te składniki polifenolowe dają owocom jego kolor czarny i wysoką zawartość przeciwutleniaczy. Są one uważane za kluczowe bioaktywne substancje odpowiedzialne za wiele zgłoszonych korzyści zdrowotnych i innych owoców jagodowych. Mimo, że borówka jest promowana najczęściej w celu poprawy wzroku, donoszono o obniżeniu poziomu glukozy we krwi, o działaniu przeciwzapalnym. Ponadto obniżającym poziom lipidów, a także do zawartości przeciwutleniaczy i leczenia stresu oksydacyjnego.
Dlatego roślina ta ma potencjalną wartość w leczeniu lub zapobieganiu stanom związanym z zapaleniem, hiperglikemią, chorobą sercowo-naczyniową, rakiem, cukrzycą i demencją oraz innymi chorobami związanymi z wiekiem. Istnieją również doniesienia, że borówka czarna ma aktywność przeciwbakteryjną.
Opis rośliny: Borówka czarna jest rośliną wrzosowatą i jest ściśle związana z jagodą i żurawiną. Roślina ma liczne zielone, trójkątne łodygi i płaskie owalne liście, które są ząbkowane na krawędzi. Jest jedynym gatunkiem rodziny wrzosowej, która ma zielone łodygi i gałęzie i jest zdolna do fotosyntezy, gdy roślina jest bez liści.
Kwiaty w kształcie urny są blado różowe lub czerwone. Jagody są okrągłe i niebieskie, kolor, pochodzi z wosku, chroni jagody przed wyschnięciem. Użyte części roślin: dojrzałe, suche jagody, świeże jagody i od czasu do czasu liście.
Borówka czarna – zastosowania lecznicze i korzyści
- Jagody zawierają pektyny, garbniki, kwasy organiczne, glikozydy flawonoidowe, kwercetynę, antocyjany, witaminy A, B i C. Liście zawierają garbniki, glikozydy flawonoidowe, neomyrtylinę, arbutynę, hydrochinon, kwasy organiczne i ślad mineralny mangan.
- Użycie borówki, jako zioła leczniczego rozpoczęło się w XVI wieku. Jedną z rzekomych korzyści z tego zioła jest zdolność do wzmocnienia wzroku. Podczas II wojny światowej piloci myśliwców używali jagody w celu poprawy widzenia w nocy.
- Uważa się, że roślina odgrywa istotną rolę w zapobieganiu wielu chorobom oczu i stało się bardzo popularne dzisiaj, jako ziele lecznicze, które pomaga niwelować zmęczenie oczu i oraz ślepotę w nocy.
- Ponieważ zawiera antocyjany i witaminy A i C, działa, jako naturalny przeciwutleniacz, obniżając ciśnienie krwi w sposób naturalny, zmniejszając krzepnięcie i poprawiając ukrwienie układu nerwowego.
- Borówka czarna może być stosowana, jako leczenie wspomagające cukrzycę, ponieważ jagody obniżają poziom cukru we krwi i zaburzeniach naczyń krwionośnych, które mogą towarzyszyć cukrzycy.
- W jednym badaniu przyjrzano się stosowaniu związków z borówki, żurawiny i nasion winogron u osób z fibromialgią. Wczesne ustalenia sugerują, że związki te mogą poprawić sen, zmęczenie i ogólny stan zdrowia
Efekt ten prawdopodobnie wynika z flawonoidowej kwercetyny, która jest głównym składnikiem czynnym w roślinie. Kwercytyna (związek aromatyczny pochodzenia roślinnego) hamuje enzym o nazwie reduktazy aldozy. Enzym znajduje się zwykle w oku i kilku innych częściach ciała i przekształca sorbit (organiczny związek chemiczny z grupy cukroli) w glukozę.
Jeśli poziom sorbitolu jest zbyt wysoki w oczach lub nerwach, może powodować retinopatię (chorobę siatkówki) i uszkodzenie nerwów. Wielu chorych na cukrzycę stosuje inhibitor reduktazy aldozowej w celu zapobiegania problemom ocznym związanym z chorobą. Uważa się, że niektóre związki w borówce mogą przynieść korzyści osobom z zaćmą.
Borówka czarna służy do pomocy w rozwiązywaniu problemów naczyniowych, żylaków, zakrzepicy, hemoroidów i jako ziołowego leczenia dusznicy bolesnej.
Ze względu na wysoką zawartość garbników i pektyn w jagodach są one wykorzystywane do regulowania ruchów jelit. W małych ilościach suszone jagody mogą być użyte, jako ziołowy środek na biegunkę, podczas gdy spożycie dużych ilości świeżych jagód może powodować luźne stolce.
Borówka czarna jest również zalecana w przypadku:
- nudności i niestrawności,
- czasami może być stosowana w leczeniu łagodnego zapalenia błon śluzowych w jamie ustnej i gardle.
- może być skuteczna, jako ziołowe leczenie nowotworów (niektóre typy). Wykazano, że hamuje wzrost komórek nowotworowych jelita grubego in vitro. Może to być przypisane przeciwutleniaczowi antawocyna flawonoidowa, ale potrzebne są dalsze badania.
- Borówka stosowana jest tradycyjnie, jako naturalne lekarstwo na kamienie nerkowe, szkorbut i infekcje moczowe.
Borówka czarna – dawkowanie i sposób podawania
Borówka czarna jest często dostępna w formie kapsułek. Niektórzy zielarze polecają borówkę, jako nalewkę lub suszone całe jagody.
W postaci kapsułki: Jedna 80 do 160 miligramowych kapsułek ekstraktu standardowo 25 procent antocyjanidyna, stosowana trzy razy na dobę w postaci zwykłej dawki.
Borówka czarna – możliwe skutki uboczne i interakcje
Borówka czarna może powodować rozregulowanie przewodu pokarmowego, zawroty głowy lub bóle głowy, ale takie doniesienia są rzadkie. Nie należy jej używać w przypadku przyjmowania jakichkolwiek leków lub innych ziół, które obniżają ciśnienie krwi, obniżają poziom cukru we krwi.
