Leki alergiczne należą do wyjątkowo często kupowanych medykamentów w ostatnim czasie. Do najpopularniejszych należą glikortykosteroidy doustne, dożylne, wziewne, donosowe, stosowane na skórę, do worka spojówkowego, a także różnego rodzaju leki przeciwhistaminowe. Wiele pacjentów niestety nie zdaje sobie sprawy z mechanizmu ich działania. To bardzo niepokojące zjawisko, które może nieść ze sobą bardzo przykre konsekwencje.
Wpływ leków steroidowych na organizm chorego
Przede wszystkim, gdy zmieniamy dermatologa, powinniśmy go poinformować o stosowanych dotychczas lekach. Jest to szczególnie ważne podczas terapii lekami steroidowymi. Wielu pacjentów zaniedbuje tę kwestię, gdyż nie mechanizm działania tych preparatów jest dla nich nieznany. Absolutnie nie wolno stosować tych preparatów na „własną rękę”! Może to doprowadzić do bardzo poważnych powikłań i przesądzić o nieskuteczności obranej przez naszego lekarza terapii.
Każdy lek steroidowy ma w swoim składzie hormon odpowiedzialny za proces gojenia się skóry, który naturalnie jest produkowany przez nadnercza. U chorego ten proces jest zaburzony. Dostarczając go z zewnątrz, przez krótki okres kuracji uzyskamy bardzo dobre rezultaty. Po dłuższym czasie nadnercza produkują coraz mniejsze ilości hormonu, a organizm „uzależnia” się od leku, reagując słabiej na coraz większe dawki. Oczywiście to duże uproszczenie, jednak można zauważyć że na ulotce każdej maści steroidowej wśród efektów ubocznych wymieniany jest właśnie zanik skóry, czyli przykre następstwo tego procesu.
Kiedy stosować leki steroidowe?
Ze względu na mocne, inwazyjne i szybkie działanie, terapia steroidami ma swoje uzasadnienie w przypadku ciężkich stanów zapalnych, gdy należy szybko zahamować postępujący proces choroby. Po steroidowej terapii „uderzeniowej”, lekarz w oparciu o wyniki badań alergologicznych powinien zlecić inne środki. Długotrwała kuracja steroidami może przynieść więcej szkód, niż pożytku. Z tego właśnie powodu, specjalista, do którego się udajemy, powinien wiedzieć dokładnie jaki rodzaj leków steroidowych stosowaliśmy lub nadal stosujemy i przez jaki okres czasu. Na szczęście na rynku farmaceutycznym znajdziemy dla nich alternatywy, np. takrolimus zawarty w popularnej maści Protopic stosowanej przy łuszczycy i atopowym zapaleniu skóry, ampułkach Prograf czy kapsułkach Advagraf.
Działanie leków przeciwhistaminowych
Jak można się domyślić, leki alergiczne znajdujące się w tej obszernej grupie, to antagoniści histaminy – substancji odpowiedzialnej za wystąpienie reakcji alergicznych, jak katar sienny, zmiany skórne, swędzenie skóry, suchość i zaczerwienienie oczu. Najczęściej są stosowane w alergicznym nieżycie nosa, zapaleniu spojówek, atopowym zapaleniu skóry, astmie oskrzelowej.
Są dużo bezpieczniejsze, niż kortykosteroidy, jednak bardzo często lekarze traktują je jako uzupełnienie terapii steroidowej. Wyróżniamy leki przeciwhistaminowe I i II generacji. Chociaż w latach osiemdziesiątych obwiniano je o nasilanie lub powodowanie chorób krążenia. Dziś możemy mieć pewność, że antyhistaminiki dopuszczone do użytku zostały dokładnie przebadane pod tym kątem.
Nowoczesne preparaty bardzo szybko działają – na efekt możemy liczyć już po dwudziestu minutach po zażyciu. Efekt utrzymuje się mniej więcej dobę. Lekarstwa do stosowania miejscowego jeszcze szybciej działają, jednak wymagają częstszej aplikacji. Nie są one toksyczne, jednak musimy pamiętać, że tak, jak w przypadku wszystkich leków, nie należy ich stosować na własną rękę.
Leki alergiczne, czyli inne preparaty
Niektóre leki alergiczne znajdują swoje zastosowanie u chorych z bardzo zaawansowanym stadium choroby i są bardzo rzadko przepisywane przez lekarzy. W skrajnie ciężkich przypadkach atopowego zapalenia skóry i towarzyszącej mu astmie oskrzelowej, stosuje się podskórnie monoklonalne przeciwciała anty-IgE. Ze względu na bardzo wysoki koszt takiej kuracji, mnóstwo osób z niej rezygnuje.
Istnieją także preparaty, których działanie jest mocno dyskusyjne, ze względu na dużą ilość skutków ubocznych; na przykład metyloksantyny, które pomimo tego, że hamują przebieg chorób alergicznych, to powodują biegunkę, kołatanie serca, ostry ból brzucha i głowy. Natomiast bardzo innowacyjną i wciąż jeszcze rzadko stosowaną metodą jest immunoterapia swoista, polegająca na aplikowaniu choremu szczepionek zawierających dany alergen . Organizm na skutek kontaktu z tą substancją stopniowo powinien zaczynać tolerować jej obecność.
Warto pamiętać, że przepisane przez specjalistę leki alergiczne powinny stanowić uzupełnienie kuracji, a nie jej podstawę. U każdego pacjenta przyczyna alergii jest inna, a odpowiedni zestaw badań powinien pomóc ją zdiagnozować. Nietolerancje pokarmowe bardzo spowodowane zniszczeniem przez antybiotyki flory bakteryjnej jelit i bardzo często przyczyniają się do rozwoju całego szeregu symptomów alergii – chorób skórnych i kataru siennego. Dlatego nasz alergolog powinien też wiedzieć o wszystkich, przebytych antybiotykoterapiach. Dobry wywiad i indywidualne podejście do pacjenta, to gwarancja sukcesu.
