Chaber bławatek (Centaurea cyanus) to popularna roślina, którą można spotkać na terenie całej Polski. Przeważnie rośnie w zbożach oraz roślinach okopowych i dlatego jest najczęściej traktowana jako chwast. Roślina ta znana jest również pod innymi nazwami: bławat, modrak, bławatek, wasilek, chaber zbożowy, wołoszek.
Chaber bławatek – co to za roślina?
Jest to roślina jednoroczna z rodziny astrowatych. W lecznictwie są wykorzystywane kwiaty tej rośliny, które jeszcze nie są dobrze rozwinięte. Kwiaty należy suszyć pojedynczo w jakichś przewiewnych i zaciemnionych pomieszczeniach, gdzie panuje temperatura nie przekraczająca 35 stopni Celsjusza. Bardzo ważne jest to, żeby suszone kwiaty nie zmieniły koloru, ponieważ wtedy zachowają wszystkie właściwości lecznicze.
Surowcami leczniczymi tej rośliny są kwiaty języczkowe, które nie są dobrze rozwinięte i mają wygląd podobny do pędzelków. Natomiast z substancji leczniczych znajdują się w nich antocyjany i tutaj bardzo ważne znaczenie ma cyjanina oraz pelargina. Poza tym kwasy organiczne, niewielkie ilości garbników, a także sole mineralne i najwięcej jest manganu.
Łodyga bławatka jest rozgałęziona i wysoka, ponieważ ma nawet 80 cm wysokości. Liście natomiast mają kształt lancetowaty. Kwiaty są przedprątne, a mogą je zapylać motyle, muchówki czy też błonkówki. Jej owoce są rozsiewane przez kwiat i mrówki. Mają zdolność kiełkowania w glebie przez 5 -10 lat. Najczęściej występuje na glebach ubogich w wapń.
Chaber bławatek – właściwości i zastosowanie
Chaber bławatek ma wiele cennych właściwości leczniczych, ponieważ pomaga na różne schorzenia. Można go stosować wewnętrznie, jak i zewnętrznie. W związku z tym pomaga on:
- na choroby układu moczowego,
- przy obrzękach na tle nerczycowym,
- na niewydolność krążenia,
- przy zapaleniu dróg moczowych,
- w chorobach nerek,
- pomocniczo w zapobieganiu kamicy moczowej.
Jednak to nie wszystkie jego właściwości, ponieważ można go stosować jako okład oczny przy zapaleniu spojówek, ale też można nim przemywać skórę z łupieżem czy grzybicą. Możliwe jest przygotowanie naparu z jego kwiatów, który stosuje się pomocniczo przy chorobach nerek.
Chaber to cenna roślina, która ma właściwości przeciwzapalne oraz moczopędne, ale też może złagodzić objawy wielu chorób skóry, np. grzybica, łupież lub owrzodzenia. Pomocna jest również przy niektórych chorobach oczu, nerek i układu moczowego, np. kamicy nerkowej lub zapalenia pęcherza.
Roślina ta znalazła także zastosowanie w kosmetyce, a dokładnie to wyciąg z jej kwiatów. Taki wodny wyciąg z kwiatów tej rośliny powoduje silne działanie moczopędne, a w związku z tym zwiększa ilość wydzielanego moczu. Dzieje się tak dzięki zawartym w nim glikozydom antocyjanowym. Najlepiej stosować go w produktach do cery tłustej i trądzikowej, ponieważ wykazuje działanie zmiękczające, przeciwzapalne i antybakteryjne. Ponad to ma właściwości obkurczające, ale też wzmacniające naczynka krwionośne i w związku z tym jest składnikiem kosmetyków do cer naczyniowej.
Natomiast zewnętrznie można stosować tę roślinę w postaci naparu z kwiatów chabru. Jeśli doszło do zapalenia brzegów powiek oraz spojówek, to można wypróbować ten napar. Można go też zastosować do przemywania skóry głowy przy łupieżu i grzybicy. Ponad to sprawdzają się, jeżeli ktoś ma nadwrażliwość na promienie słoneczne czy na promieniowanie z ekranów telewizorów. Wyciąg z chabru można stosować do płukania i okładów w zapaleniach błon śluzowych.
Chaber bławatek – sposób użycia
Chaber bławatek można stosować jako:
- napar,
- nalewkę,
- sok,
- ale też sprawdza się dodany do kąpieli.
Aby przygotować napar, należy wziąć jedną łyżkę ziela i zalać jedną szklanką wrzątku. To odstawia się pod przykryciem na 15 minut. Tak przygotowany napar można pić po pół szklanki między posiłkami przy wymienionych wyżej chorobach.
Do przygotowania nalewki potrzebne jest pięć łyżek świeżych kwiatów chabru, które zalewa się 500 ml wódki i to odstawia się na tydzień. Można też zostawić na dłużej, a wtedy będzie bardziej intensywna. Po tym czasie odcedza się nalewkę i przelewa do butelki.
Jeśli ktoś chce się wykąpać z bławatkiem, to należy wziąć cztery łyżki suszonych kwiatów, które zalewa się litrem wrzącej wody. Wskazane jest parzenie pod przykryciem przez 10 – 15 minut. Potem taki wywar wlewa się do kąpieli, a ma on właściwości antybakteryjne.
Pozostaje jeszcze sok bławatkowy, do którego przyrządzenia bierze się 10 łyżek świeżych kwiatów bławatka i zalewa się 500 ml osłodzonej i przegotowanej wody. To odstawia się w nasłonecznione miejsce na tydzień. Po tygodniu trzeba go odcedzić i przelać do butelki.
Chaber bławatek – zbiory
Kwiaty najlepiej zbierać jeszcze nie rozwinięte w całości, a są to tzw. kwiaty języczkowe. Z koszyczków trzeba tylko wyskubać niebieskie kwiatki, które potem można ususzyć w odpowiednim miejscu. Jeśli kwiaty były prawidłowo zebrane, to nie stracą swojej barwy. Natomiast jeżeli ususzone kwiaty są jasne i wypłowiałe, to oznacza to, że zostały zebrane, gdy były już za bardzo rozwinięte. Ususzone kwiaty przechowuje się w szczelnie zamkniętych pudełkach.
