Alergia pokarmowa jest to postać nieprawidłowej reakcji systemu immunologicznego organizmu człowieka na dane składniki pokarmowe wywołując uciążliwe symptomy. Alergen znajdujący się w pożywieniu traktowany jest przez organizm za zagrożenie, które trzeba zwalczyć.
Alergeny najczęściej uczulające dzieci
Orzeszki ziemne, białko jajka, mleko, ryby, groszek, soczewica, soja, skorupiaki, wołowina, musztarda, orzechy laskowe i kokosowe, szynka, mięso z królika, kury. W mniejszym stopniu uczulają takie produkty jak: czosnek, marchew, słonecznik, zboże, barwniki i proszek do pieczenia.
Alergia pokarmowa – przyczyny występowania
Dziedziczne skłonności do alergii: członkowie bliskiej rodziny cierpią na alergie. Reakcje alergiczne mogą wystąpić szybko nawet kilka minut po spożyciu danego produktu. Czas pojawienia się objawów uczuleniowych jest dłuższy nawet do kilkunastu godzin po zjedzeniu pożywienia z alergenem. W drugim przypadku zdiagnozowanie konkretnego pokarmu jest dużo trudniejsze.
Warunki sprzyjające uaktywnieniu się reakcji uczuleniowych: nawyki żywieniowe, sposób odżywiania się kobiety ciężarnej oraz karmiącej, szybkie wprowadzenie do diety niemowląt mleka sztucznego, niemożność karmienia dziecka piersią, przez co nie ma ono możliwości nabycia odporności.
Wpływ środowiska: przebywanie dziecka w pomieszczeniu nasyconych dymem papierosowym, ekspozycja na alergeny występujące w domu takie jak: kurz, roztocza, sierść zwierząt, zakażenie układu trawiennego.
Objawy alergii pokarmowej u dzieci
Produkty wyprodukowane z mleka krowiego często przybierają postać alergii pokarmowej objawiając się problemami ze strony układu pokarmowego. Głównie w postaci wstrętu do mleka, wymiotów, kolki brzusznej, biegunki czasami zaparć. Alergia pokarmowa objawia się także pod postacią zmian skórnych takich jak: pryszcze, plamki na twarzy, uszach, łokciach, kolanach oraz innych miejscach.
Układ oddechowy reaguje na alergeny z pożywienia poprzez chroniczny kaszel, niedrożność nosa, infekcje oskrzeli, astma, zapalenie płuc.
Uszy czyli zapalenie ucha środkowego.
Układ nerwowy reaguje w postaci lęków, napięcia mięśniowego, pobudzenia, senności lub bezsenności.
Układ moczowy reaguje krwiomocze,, mocznicą, moczeniem się nocnym lub dziennym.
Oczy reagują łzawieniem, nieostrym widzeniem, zaczerwienieniem spojówek, stanem zapalnym gałki ocznej.
Objawy ogólne: nadmierne pocenie, stale utrzymujące się zmęczenie, brak koncentracji, dolegliwości bóle pochodzące ze stawów, podwyższona temperatura ciała oraz zaburzenia sercowo – naczyniowe.
Objawy alergii pokarmowej u dorosłych
Stany zapalne w obrębie jamy ustnej – pieczenie, swędzenie i obrzęk w okolicy gardła i podniebienia, obserwowany zazwyczaj w przypadku zjedzenia świeżych warzyw i owoców. Najczęściej objawy pojawiają się po spożyciu selera i melona.
Refluks przełykowy na tle uczuleniowym objawia się cofaniem treści żołądkowej do przełyku wywołując jego podrażnienie. Alergia błony śluzowej żołądka wywołuje dokuczliwe bóle żołądka i wymioty, reakcja dwunastniczy na alergeny objawia się dolegliwościami bólowymi w okolicy podbrzusza. Zaburzenia ze strony jelit na takie produkty jak owoce cytrusowe, mleko i zboża objawiają się biegunką.
Alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa objawiają się obrzękiem, kichaniem, chrypką.
Zapalenie ucha środkowego dające odczucia zatkania, osłabienia słuchu, szumów usznych a także zawrotów głowy.
Alergiczne stany zapalne krtani wywołują jej obrzęk mogący stwarzać zagrożenia dla życia chorego.
Alergiczne zmiany skórne objawiają się rumieniami, pokrzywką, bąblami, pęcherzykami, obrzękami a także łuszczeniem się skóry. Osoba uczulona odczuwa swędzenie i pieczenie skóry. W przypadku atopowego zapalenia skóry objawy pogłębiają spożywanie mleka, jajek, orzeszków ziemnych, pszenicy i ryb. Pokrzywkę wywołują takie pokarmy jak: mleko i jego przetwory, jaka, ryby, orzechy, warzywa i przyprawy, w ciężkich przypadkach może ona zwiastować pojawienie się wstrząsu anafilaktycznego.
Wstrząs wywołany spożyciem konkretnych pokarmów, na jego wystąpienie najbardziej narażone są osoby chore na astmę, u których stwierdzono także alergie wziewne. Objawami reakcji wstrząsowej jest ból brzucha, biegunka i drętwienie ust.
Układ nerwowy reaguje na pojawienie się alergenów w organizmie poprzez bóle migrenowe, chroniczne zmęczenie, senność i bezsenność, nadpobudliwość.
Alergia pokarmowa wywołuje także zmiany w narządzie ruchu. Typowe objawy to: obrzęki stóp, stawów i rąk, dolegliwości bólowe mięśni, wypryski na wszystkich kończynach.
Diagnostyka w celu potwierdzenia alergii pokarmowej
Lekarz alergolog przeprowadza z pacjentem wywiad, podczas którego ustala okres wystąpienia pierwszych objawów oraz czas ich pojawienia się od momentu spożycia danego pokarmu. Ponadto lekarza interesuje występowanie chorób o podłożu alergicznym u innych członków rodziny. Lekarz sprawdza także występowanie u pacjenta takich objawów jak: polipy nosa, katar sienny, różnego rodzaju wysypki i choroby oczu.
Lekarz przeprowadza badanie polegające na obejrzeniu całego ciała pacjenta. W tym celu sprawdzany koloru skóry, ewentualnych zmian w jej obrębie, wyrazu twarzy mogącego przemawiać za ciągłym zmęczeniem i bezsennością, obłożony język. Alergolog zwraca uwagę także na występowanie poprzecznej zmarszczki na nosie oraz możliwe tiki nerwowe, chrząkanie, obgryzanie paznokci.
Testy skórne to podstawowe badanie dające pełniejszy obraz występowania konkretnych alergenów uczulających daną osobę.
Lekarz alergolog w celach diagnostycznych może zalecić pacjentowi eliminowanie pewnych składników diety mogących wywoływać reakcje uczuleniowe.
Alergia pokarmowa – leczenie
Pierwszym posunięciem alergologa jest zastosowanie diety eliminacyjne, aby stwierdzić, który z produktów wywołuje reakcje alergiczne. Przez pewien okres czasu pacjent nie spożywa danego pokarmu, obserwując czy objawy chorobowe ustępują. Jeżeli nastąpiła poprawa, pacjent spożywa taki produkt, obserwując czy objawy wystąpią, jeżeli doszło do nasilenia dolegliwości, dany produkt jest usuwany z diety i zastępowany innym. Efektem takich działań jest uspokojenie reakcji organizmu na spożywane posiłki nie zawierające szkodliwych produktów. Dzięki czemu następuje odbudowa wielu uszkodzonych tkanek i błony śluzowej.
Leczenie farmakologiczne ma na celu wspomaganie diety eliminacyjnej. Alergolog zapisuje pacjentowi leki przeciwhistaminowe, których obecnie jest bardzo duży wybór na rynku. Alergia pokarmowa leczona jest lekami o działaniu przeciwhistaminowym i przeciwalergicznym. Kuracja trwa około dwa miesięce, czasami lekarz musi zalecić stosowanie sterydów. Takie leczenie wdrażane jest tylko w przypadku ciężkich przypadków między innymi alergii krzyżowej.
