Bez czarny (Sambucus nigra) znany jest od dawna ze swoich właściwości leczniczych. Pomaga nie tylko na gorączkę i kaszel, ale też zawiera wiele witamin i soli mineralnych, dzięki którym można wzmocnić swój organizm. Najlepsze właściwości lecznicze mają kwiaty i owoce bzu czarnego. Dlatego warto sprawdzić, jakie są jego właściwości, jak i zastosowanie.
Krzaki czarnego bzu rosną w różnych miejscach, a czasami tak bardzo się rozrastają, że wyglądem przypominają drzewa. Mają białe, drobne kwiaty, których zapach nie każdemu się podoba. Ich owoce to czarnofioletowe jagody, które są bardzo soczyste, a ich smak również nie każdemu odpowiada.
Bardzo ważne jest to i należy pamiętać, że nie można jeść świeżych owoców ani kwiatów bzu czarnego, ponieważ zawierają toksyczny składnik, jakim jest sambunigryna. Po spożyciu składnik ten rozłoży się do cyjanowodoru, a to powoduje, że jest się słabszym oraz można mieć wymioty. W czasie przetwarzania, np. podczas gotowania tych owoców i kwiatów składnik ten rozkłada się i jest nieszkodliwy.
Bez czarny – właściwości i zastosowanie
Właściwości lecznicze mają zarówno kwiaty, jak i owoce bzu czarnego. W kwiatach znajduje się dużo flawonoidów oraz kwasów fenolowych, ale także można tam również znaleźć kwasy organiczne, sterole, garbniki, sole mineralne, olejek oraz triterpeny. Te składniki sprawiają, że kwiaty bzu czarnego mają następujące właściwości:
- napotne i przeciwgorączkowe;
- moczopędne;
- polegające na uszczelnianiu ściany naczyń włosowatych, ale też poprawiające ich elastyczność;
- dzięki temu, że mają właściwości przeciwzapalne, to stosowane są również do płukania gardła oraz okładów podczas zapalenia spojówek.
Wiele innych i cennych substancji znajduje się w owocach bzu czarnego, a są to m.in. glikozydy antocyjanowe, garbniki, kwasy owocowe, pektyny, witaminy, a najwięcej witaminy C i prowitaminy A, ale także sole mineralne, czyli wapń, żelazo, sód, potas oraz glin. Właściwości tych owoców to działanie:
- napotne;
- moczopędne;
- lekko przeczyszczające;
- przeciwbólowe;
- pomagają również czyścić krew, a dzięki temu polecane są jako lek odtruwający i taki, który pomaga usuwać z organizmu szkodliwe produkty przemiany materii, ale też toksyny przy chorobach skórnych, a także reumatycznych;
- stosuje się je przy stanach zapalnych żołądka i jelit;
- przeciwbólowe w nerwobólach oraz rwie kulszowej.
Poza tym bez czarny jest składnikiem wielu produktów zielarskich. Kwiaty znajdują się w produktach, które mają działanie przeciwkaszlowe i wykrztuśne, ale też w produktach zwalczających suchy i męczący kaszel. Natomiast owoce bzu można znaleźć w preparatach stosowanych w zaparciach i chorobach skóry. Można je również znaleźć w mieszankach o działaniu przeciwzapalnym i napotnym, przy przeziębieniu i kaszlu.
Inne właściwości czarnego bzu
Bez czarny ma następujące właściwości:
- reguluje trawienie i pracę nerek – ponieważ w kwiatach i owocach bzu znajdują się składniki, które mają właściwości, korzystnie wpływające na układ trawienny i moczowy, ale też mają lekkie działanie przeczyszczające i regulujące trawienie. Do tego łagodzą wzdęcia i zgagę;
- zwalcza przeziębienie i gorączkę – na przeziębienie bardzo dobrze działa napar z kwiatów albo sok z owoców, ponieważ ma działanie napotne, obniżające gorączkę, ale też ma właściwości wykrztuśne, co pozwala oczyszczać oskrzela z zalegającej w nich wydzieliny. Do tego wzmacnia błony śluzowe dróg oddechowych, ale też uszczelnia naczynia krwionośne. Ma łagodne działanie przeciwbólowe, przeciwwirusowe oraz przeciwzapalne;
- wygładza cellulit – z bzu czarnego można przygotować olejek, który pomaga w walce z cellulitem. Bez zawiera duże ilości witaminy C, która ma działanie polegające na wzmacnianiu tkanki łącznej, ale też wspomaga produkcję włókien kolagenowych;
- pielęgnuje skórę – doskonale radzi sobie podczas pielęgnowania skóry zanieczyszczonej, z wągrami oraz skóry podrażnionej;
- oczyszcza z toksyn – produkty zawierające czarny bez, czyli sok, dżem, napar pomagają usuwać z organizmu szkodliwe produkty przemiany materii, ale też pomagają w kuracjach odchudzających.
Sposób użycia czarnego bzu
Bez czarny można używać jako:
- napar,
- syrop z owoców bzu,
- syrop z kwiatów,
- sok.
Przepis na sok z bzu czarnego: owoce bzu czarnego trzeba podgrzewać w garnku aż puszczą sok. Następnie trzeba je rozetrzeć na miazgę i przecisnąć przez gazę. Potem sok gotuje się. Na końcu dodaje się miód w proporcji 1 część miodu na 10 części sok. Po zagotowaniu trzeba je rozlać do ciemnych butelek. Taki sok pije się trzy razy dziennie po szklance rozcieńczonego soku, czyli 50 g soku uzupełnia się gorącą wodą. Daje doskonałe efekty przy przeziębieniu, przy nerwobólach oraz w zaburzeniach trawienia.
Kiedy zbiera się bez czarny?
Kwitnące kwiaty bzu czarnego zbiera się w maju i czerwcu, gdy jeszcze część kwiatów jest nierozwinięta. Ważne jest to, aby ich nie suszyć na słońcu, ponieważ ciemnieją i stracą swoje właściwości lecznicze. Natomiast owoce zbiera się w sierpniu i wrześniu. Jagody muszą być dojrzałe, czarne i lśniące. Po prostu ścina się całe baldachy, a szypułki usuwa się później już po wysuszeniu.
