Hipogonadyzm występuje wtedy, gdy gruczoły płciowe produkują niewielkie ilości lub w ogóle nie produkują hormonów płciowych. Gruczoły płciowe, zwane także gonadami, są przede wszystkim w postaci jąder u mężczyzn i jajników u kobiet. Hormony płciowe pomagają kontrolować wtórne cechy płciowe, takie jak rozwój piersi u kobiet, rozwój jąder u mężczyzn i wzrost włosów łonowych. Hormony płciowe również odgrywają rolę w cyklu menstruacyjnym i produkcji spermy.
Hipogonadyzm może być również znany, jako niedobór gonad. Może to być niski poziom testosteronu lub andropauzy w surowicy, gdy występuje u mężczyzn. Większość przypadków tego zaburzenia dobrze reaguje na odpowiednie leczenie.
Jakie są rodzaje hipogonadyzmu?
Istnieją dwa typy hipogonadyzmu – pierwotny i centralny hipogonadyzm.
Pierwotny hipogonadyzm oznacza, że nie ma wystarczającej ilości hormonów płciowych w organizmie z powodu problemu w tkankach piersiowych. Gonady wciąż otrzymują wiadomość z mózgu, aby produkować hormony, ale nie są w stanie tego wykonać.W centralnym hipogonadyzmie problem leży w mózgu. Wątroba i przysadka mózgowa, które kontrolują gonady, nie działają prawidłowo.
Jakie są przyczyny hipogonadyzmu?
Przyczynami pierwotnego hipogonadyzmu są:
- Zaburzenia autoimmunologiczne, takie jak choroba Addisona i niedoczynność tarczycy.
- Zaburzenia genetyczne, takie jak zespół Turnera i zespół Klinefeltera.
- Ciężkie infekcje.
- Choroby wątroby i nerek.
- Hemochromatoza, która zachodzi, gdy organizm pochłania zbyt dużo żelaza.
- Narażenie na promieniowanie.
- Zabiegi chirurgiczne na narządach płciowych.
Centralny lub wtórny hipogonadyzm może być spowodowany:
- Zaburzenia genetyczne, takie jak zespół Kallmanna (nieprawidłowy rozwój podwzgórza).
- Infekcja, w tym HIV i AIDS.
- Zaburzenia przysadki mózgowej.
- Choroby zapalne, w tym sarkoidoza, gruźlica i histiocytoza.
- Otyłość.
- Szybka utrata wagi.
- Niedobory żywieniowe.
- Stosowanie sterydów lub opiatów (zwłaszcza długotrwałe użytkowanie).
- Operacja mózgu.
- Narażenie na promieniowanie.
- Uszkodzenie przysadki mózgowej lub podwzgórza.
- Guz w lub blisko przysadki mózgowej..
Jakie są objawy hipogonadyzmu?
Objawy, które mogą dotyczyć kobiet obejmują:
- Brak miesiączki.
- Powolny lub nieobecny wzrost piersi.
- Uderzenia gorąca.
- Utrata włosów na ciele.
- Niski lub nieobecny popęd płciowy.
- Mleczny płyn z piersi.
Objawy, które mogą dotyczyć mężczyzn obejmują:
- Utrata włosów na ciele.
- Utrata mięśni.
- Nieprawidłowy wzrost piersi.
- Zmniejszony wzrost penisa i jądra.
- Zaburzenia erekcji.
- Niski lub nieobecny popęd płciowy.
- Zmęczenie.
- Uderzenia gorąca.
- Trudności z koncentracją.
Jak rozpoznaje się hipogonadyzm?
Lekarz przeprowadzi badanie fizyczne, aby potwierdzić, że rozwój seksualny pacjenta jest na odpowiednim poziomie dla jego wieku. Lekarz może zbadać masę mięśniową, włosy i organy seksualne.
Testy hormonalne
Jeśli lekarz uważa, że może wystąpić hipogonadyzm, pierwsza runda testów obejmie sprawdzenie poziomu hormonów płciowych. Potrzebny jest test krwi, aby sprawdzić poziom hormonu folikulotropowego (FSH) i hormon luteinizujący (LH).
Kobieta przejdzie test pod kątem poziomu estrogenu. Testosteron bada się, jeśli pacjent jest mężczyzną. Te testy są zazwyczaj pobierane rano, czyli gdy poziom hormonów jest najwyższy. Mężczyzna może zostać poproszony o analizę nasienia w celu sprawdzenia liczby plemników. Hipogonadyzm może zmniejszyć liczbę plemników.
Lekarz może zamówić więcej badań krwi, aby potwierdzić rozpoznanie hipogonadyzmu i wykluczyć wszelkie przyczyny. Poziom żelaza wpływa na hormony płciowe. Z tego powodu lekarz może zbadać niedokrwistość lub niedobór żelaza. Może również zlecić zmierzenie stężenie prolaktyny. Prolaktyna jest hormonem, który wpływa na rozwój piersi i produkcję mleka kobiecego, ale występuje u obu płci. Lekarz może również sprawdzić poziom hormonów tarczycy, ponieważ problemy z tarczycą mogą powodować objawy podobne do hipogonadyzmu.
Testy obrazowe mogą być przydatne w diagnostyce. Ultrasonografia jajników wykorzystuje fale dźwiękowe, aby utworzyć obraz jajników i sprawdzić, czy nie występują problemy, w tym torbiele jajników i zespół policystycznych jajników. Lekarz może zamówić skanowanie MRI lub tomografię komputerową w celu sprawdzenia guzów przysadki mózgowej.
Jakie są zabiegi wykonywane w celu leczenia hipogonadyzmu?
Leczenie hipogonadyzmu u kobiet
Leczenie obejmie zwiększenie ilości żeńskich hormonów płciowych w organizmie. Pierwsza linia leczenia prawdopodobnie będzie terapią estrogenową, jeśli wystąpiła histerektomia. Leczenie estrogenem może odbywać się przy pomocy plastra lub pigułki. Ponieważ zwiększone stężenie estrogenu może zwiększyć ryzyko raka endometrium, kobieta otrzyma kombinację estrogenu i progesteronu. Progesteron może zmniejszyć ryzyko raka endometrium, jeśli pacjentka przyjmuje estrogen.
Inne leczenie może dotyczyć określonych objawów. Jeśli kobieta odczuwa mniejszy popęd płciowy, może otrzymać niskie dawki testosteronu. Jeśli występują nieprawidłowości miesiączkowania lub problemy z poczęciem, może otrzymać zastrzyki hormonu ludzkiej choriogonadotropiny (hCG) lub pigułki zawierające FSH w celu wywołania owulacji.
Leczenie hipogonadyzmu u mężczyzn
Testosteron jest męskim hormonem płciowym. Terapia zastępcza testosteronem (TRT) jest szeroko stosowanym leczeniem hipogonadyzmu u mężczyzn. Mężczyzna może uzyskać terapię zastępczą testosteronem na przykład przez iniekcję lub żel.
Wstrzykiwanie hormonu uwalniającego gonadotropinę może przyspieszyć dojrzewanie lub zwiększyć produkcję plemników.
Leczenie hipogonadyzmu u mężczyzn i kobiet
Leczenie mężczyzn i kobiet jest podobne, jeśli hipogonadyzm jest spowodowany guzem przysadki mózgowej. Leczenie może obejmować promieniowanie, leki lub chirurgię w celu zmniejszenia lub usunięcia guza.
