Wczesna menopauza to zjawisko, które dotyczy kobiet przed 40. rokiem życia. Nie pojawia się tak często, jednak może być dla kobiety bardzo krępujące. Wczesne przekwitanie ma podobny przebieg jak menopauza klasyczna, ale towarzyszące jej dolegliwości są mniej nasilone. Na szczęście lekarze znają skuteczne sposoby na leczenie tej dolegliwości, a przy podjęciu prawidłowej terapii jest ona odwracalna.
Wczesna menopauza – przyczyny
Do tej pory nie udało się ustalić konkretnych przyczyn, które odpowiedzialne są za pojawienie się wczesnej menopauzy. Wysnuto jednak kilka prawdopodobnych teorii, które rzeczywiście mogą być prawdziwe.
Pierwszą z nich jest choroba nowotworowa, a zwłaszcza rak jajników. Nie bez znaczenia są radio- i chemioterapia, czyli metody jej leczenia. Podczas takich terapii tkanka ulega zniszczeniom i nie może się zregenerować. Zmianie ulega również DNA, a na skutek zakłóceń procesów wewnątrzkomórkowych nie mogą zachodzić prawidłowe reakcje w organizmie pacjentki. W efekcie po pewnym czasie jest on całkowicie wyniszczony i zmęczony.
Druga potencjalna przyczyna to choroba autoimmunologiczna. W większości przypadków zmienia ona sposób działania układu hormonalnego i nakłania układ odpornościowy do nieprawidłowej i nadmiernej reakcji zapalnej. Przez to zaburzona może zostać praca całego organizmu.
Znaczenie mogą mieć też różne zabiegi chirurgiczne, takie jak owariektomia (usunięcie jajników) czy histerektomia (usunięcie macicy). Uniemożliwiają one zajście w ciążę, niemożliwe jest także dalsze produkowanie hormonów, które odpowiadają za kobiecą zdolność reprodukcji.
Przeprowadzono wiele badań w celu znalezienia przyczyny wczesnej menopauzy. Ich wyniki pokazują, że na jej rozwój może mieć wpływ niski status materialny, trudna sytuacja życiowa i inne czynniki socjoekonomiczne. Powodują one zwiększone odczuwanie stresu, a jeśli będzie się on kumulować przez kilka, a nawet kilkanaście lat, organizm kobiety znacznie szybciej się zestarzeje – skutkiem tego może być właśnie przedwcześnie pojawiające się przekwitanie. Znaczenie może mieć także palenie papierosów, nieprawidłowa dieta czy ciężka praca.
Wczesna menopauza – objawy
Wczesna menopauza może dawać szereg symptomów, które powinny być dla kobiety sygnałem ostrzegawczym. Powodem do niepokoju często są już same zmiany w cyklu miesiączkowym. Jeśli krwawienia pojawiają się częściej niż zwykle, są zbyt skąpe lub za obfite, należałoby skonsultować to ze swoim lekarzem ginekologiem.
Przy wczesnej menopauzie można zauważyć również:
- wahania nastroju,
- gwałtowne uderzenia gorąca i kołatania serca,
- nadmierne wysuszenie skóry,
- kłopoty z zasypianiem,
- szybkie i nieuzasadnione przybieranie na wadze.
Najczęściej pierwsze objawy menopauzy, również wczesnej, nie są odpowiednio rozpoznawane przez kobiety. Zdarza się, że są mylone ze zwykłym przemęczeniem lub depresją, ponieważ pacjentka zazwyczaj boryka się dodatkowo z apatią, zwiększonym zmęczeniem i obniżoną motywacją.
Wczesna menopauza – diagnostyka
Diagnostyką wczesnej menopauzy zajmuje się głównie ginekolog i endokrynolog. Badania, które będzie musiała wykonać pacjentka należy podzielić na dwie grupy. Pierwszą z nich są badania diagnostyczne, a więc konieczne może być: USG przezpochwowe, USG jamy brzusznej, jak również cytologia. Przed samym zleceniem badań lekarz powinien przeprowadzić bardzo szczegółowy wywiad lekarski i zapoznać się z historią chorób kobiety. Na tej podstawie będzie on mógł znaleźć potencjalną przyczynę wystąpienia tego zjawiska.
Drugą grupą badań są badania laboratoryjne. Tu najważniejszą rolę odgrywają hormony, a więc należy sprawdzić poziom estrogenu i progesteronu (hormonów produkowanych przez jajniki) oraz FSH (jest produkowany przez przysadkę mózgową). Na podstawie wyników badań FSH lekarz będzie mógł stwierdzić, czy przysadka mózgowa we właściwy sposób pobudza jajniki do wydzielania hormonów płciowych. Jeśli stężenie FSH będzie zbyt wysokie, może to rzeczywiście wskazywać na menopauzę.
Wczesna menopauza – leczenie
Wczesną menopauzę można odwrócić – w przeciwieństwie do klasycznego przekwitania, które pojawia się u pań ok. 50. roku życia – i wręcz powinno się ją leczyć. O odpowiedniej terapii zadecyduje ginekolog. Czasem mogą wystarczyć tabletki antykoncepcyjne lub domaciczna spirala, która będzie wydzielać odpowiedni hormon.
W poważniejszych przypadkach nieuniknione może być zastosowanie hormonalnej terapii zastępczej. Preparaty będą zawierały duże dawki estrogenów i progesteronu. Ich zadaniem jest zarówno łagodzenie dolegliwości, jak też stymulowanie jajników do bardziej intensywnej pracy i zapobiegnięcie przedwczesnemu wygaszeniu ich funkcji. Często taki przedwczesny proces przekwitania udaje się całkowicie zahamować.
W leczeniu wczesnej menopauzy dużą rolę może odgrywać też odpowiednia dieta. Powinna być ona bogata w tzw. fitozwiązki, a więc roślinne hormony, które są podobne do estrogenów. Zaleca są takie składniki jak jagody, soja czy ziarna zbóż. Pomocne może okazać się też rzucenie palenia i zwiększona aktywność fizyczna.
