Zapalenie narządów miednicy mniejszej, potocznie nazywane zapaleniem przydatków, obejmuje zespół chorób górnej części układu rozrodczego kobiety. Należą do nich zapalenie błony śluzowej macicy, zapalenie jajników i jajowodów, ropień jajowodowo jajnikowy oraz zapalenie otrzewnej macicy. Jest to najczęściej pojawiająca się niezwiązana z okresem ciąży choroba zakaźna u kobiet w wieku reprodukcyjnym.
Warto zapoznać się z zasadami profilaktyki i jej objawami, by uniknąć zapalenia a w wypadku zachorowania – szybko podjąć leczenie. Zaniedbanie schorzenia prowadzić może nie tylko do rozprzestrzeniania się bolesnych infekcji, lecz również niepłodności czy ciąży pozamacicznej.
Zapalenie narządów miednicy mniejszej – objawy
Do najczęściej występujących objawów należą ból brzucha, zwykle występujący po obu stronach, intensywny ból podczas podejmowania współżycia po którym może następować krwawienie, krwotok z dróg rodnych niezwiązany z menstruacją a także obfite, bolesne miesiączki. Występować mogą także upławy będące symptomem zakażeń dróg rodnych.
Niekiedy zapaleniu towarzyszy gorączka lub stan podgorączkowy, wymioty i biegunka. Należy jednak pamiętać, że w wielu przypadkach objawy nie występują lub zostają zbagatelizowane z powodu słabego nasilenia (często myli się je z symptomami nadchodzącej menstruacji). Dlatego wymienionych symptomów nie należy lekceważyć – nasze wątpliwości powinna rozwiać wizyta u ginekologa.
Zapalenie narządów miednicy mniejszej – przyczyny
Do zakażenia dochodzi, gdy bakterie z dolnych obszarów narządów rodnych (pochwa, szyjka macicy) rozprzestrzeniają się na dalsze, górne obszary. W wywoływaniu stanu zapalnego zwykle udział biorą bakterie rzeżączki, jednak mogą to być też różne inne drobnoustroje – gronkowce, paciorkowce czy chlamydia, zwykle jest to infekcja wielobakteryjna. W 90% przypadków do zapalenia dochodzi drogą wstępującą, gdy kanał pochwy jest rozwarty- podczas współżycia seksualnego, miesiączki, porodu czy różnych zabiegów ginekologicznych.
Do czynników sprzyjających zakażeniu zalicza się podejmowanie ryzykownych zachowań seksualnych – posiadanie wielu partnerów lub ich częste zmiany, brak stosowania prezerwatyw podczas stosunku. Szczególną ostrożność należy zachować po zabiegu aborcji chirurgicznej lub zapłodnieniu in vitro, ponieważ wtedy ryzyko zakażenia również wzrasta. Dużą rolę pełni przestrzeganie podstawowych zasad higieny intymnej. Pozostałe 10% przypadków wiąże się z zakażeniem drogą zstępującą, a więc rozprzestrzenieniem się zapalenia z innych ognisk bakterii w organizmie – może to być chociażby zapalenie migdałków czy infekcja zęba.
Zapalenie narządów miednicy mniejszej – diagnoza
Występowanie schorzenia niekiedy stwierdzić można na podstawie objawów klinicznych, takich jak tkliwość brzucha, tkliwość przydatków, ból szyjki macicy podczas badania i podczas poruszania się, obecność ropnej wydzieliny a niekiedy też występowania gorączki. Pierwszym krokiem jaki należy podjąć gdy podejrzewamy zapalenie jest więc wizyta u ginekologa, który w razie wątpliwości skieruje nas na badania cechujące się większą wykrywalnością.
Skuteczniejszą i gwarantującą większą wykrywalność metodą jest technika laproskopowa, polegająca na pobraniu wydzieliny lub tkanki do badań przez wziernikowanie. Pobrany materiał badany jest laboratoryjnie. Niekiedy pomocniczo wykonuje się również rezonans magnetyczny, USG przezpochwowe lub tomografię komputerową.
Zapalenie narządów miednicy mniejszej – profilaktyka
By zmniejszyć ryzyko zapalenia narządów miednicy mniejszej należy przestrzegać zasad bezpiecznego współżycia seksualnego (stosowanie prezerwatyw podczas stosunku, ograniczenie liczby partnerów)oraz higieny osobistej. Według niektórych źródeł prawdopodobieństwo wystąpienia zapalenia jest mniejsze przy stosowaniu doustnej antykoncepcji- nie wiadomo jednak, czy rzeczywiście zmniejsza ona ryzyko powstawania zapaleń, czy jedynie ich wykrywalność.
Po wszelkich inwazyjnych zabiegach dróg rodnych najlepiej przeprowadzić badania, zwłaszcza z uwagi na częste niewystępowanie objawów. W przypadku wykrycia zapalenia ważnym krokiem na drodze profilaktyki jest przebadanie ostatnich partnerów seksualnych osoby z zakażeniem – pozwoli to zahamować rozprzestrzenianie się choroby.
Zapalenie narządów miednicy mniejszej – leczenie
Leczenie zapalenia polega na terapii antybiotykowej stosowanej doustnie, wspomaganej kilkoma rodzajami innych leków. W bardziej nasilonych przypadkach zalecana jest hospitalizacja, leki podaje się wtedy domięśniowo lub dożylnie, niekiedy niezbędna jest również interwencja chirurgiczna. Zwykle stosowane są również leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, wprowadzane zarówno doustnie jak i dopochwowo.
Jeśli terapia nie przebiega w szpitalu, podczas jej stosowania konieczne jest powstrzymanie się od współżycia seksualnego i fizycznego wysiłku. Nie należy też wystawiać się na niskie temperatury. Zaniedbanie leczenia może skutkować ciągłymi nawrotami zapaleń, zaburzeniami cyklu miesiączkowego, ostrym zapaleniem otrzewnej, niepłodnością lub zajściem w ciążę pozamaciczną. Dojść może do niedrożności jajowodów lub powstania torbieli na jajnikach.
