Czym jest atopowe zapalenie skóry (AZS) i jak z nim żyć?

Alergie to coraz większy problem współczesnego świata. Atopowe zapalenie skóry to jednak bardziej złożony kłopot zdrowotny, niż zbiór konkretnych reakcji na grupę alergenów. Jego korzenie sięgają płaszczyzny genetycznych uwarunkowań, choć oczywiście istotny jest tu także wpływ czynników drażniących. Obecność w tej nazwie słowa zapalenie może sugerować, że jest to choroba atakująca napadami, którą można wyciszyć. Niestety AZS jest schorzeniem przewlekłym, towarzyszącym choremu przez resztę życia.

Z pewnością jest to dolegliwość bardzo skutecznie utrudniająca codzienne funkcjonowanie. Dodatkowo chorobowo zmienione obszary skóry mogą skutecznie obniżać poczucie własnej wartości chorego i wpływać na jego samopoczucie psychiczne. Niestety lekarze i naukowcy wciąż nie są pewni, w jaki sposób dochodzi do zachorowania – czy należy winić wyłącznie geny, czy też widmo choroby przybliżają konkretne uwarunkowania i okoliczności. Między innymi dlatego leczy się tylko objawy AZS, leczenie stara się póki co przywracać chorym komfort życia.

Czy tak właściwie jest atopowe zapalenie skóry?

Atopowe zapalenie skóry jest tylko częścią szerszego problemu: jest nim atopia, czyli skłonność do szczególnie intensywnej alergii, objawiającej się także na płaszczyznach układu oddechowego, pokarmowego. Polega ona na tym, że nieznanych bliżej przyczyn układ odpornościowy produkuje nadmierną ilość przeciwciał typu IgE. Zazwyczaj dzieje się to w odpowiedzi na kontakt z potencjalnymi alergenami.

Badania naukowe wykazały jednak, że chorych na różne formy AZS łączy posiadanie pewnego konkretnego genu, który być może skłania układ immunologiczny do tak szczególnej nadwrażliwości. Przypuszczenie to zdaje się także potwierdzać fakt, że atopowe zapalenie skóry diagnozuje się zazwyczaj u niemowląt. Z tego względu łatwo myśleć o tej chorobie jako raczej dziedzicznej, niż nabytej. Schorzenie może jednak objawić się jeszcze u dzieci w wieku wczesnoszkolnym, czyli 6-7-latków. Sporadycznie AZS ujawnia się u nastolatków, u których zakończył się okres dojrzewania. Warto zaznaczyć, że wraz z wiekiem przebieg choroby łagodnieje – zmiany skórne przybierają mniej niepokojące postacie, jednak skóra pozostaje bardzo wrażliwa i podatna na objawianie nietypowych zmian. Całkowicie skrajną postacią tego schorzenia jest tak zwana erytrodermia, czyli stan w którym cała powierzchnia ciała jest chorobowo zmieniona.

Z czym zmaga się chory na atopowe zapalenie skóry?

Najbardziej charakterystycznym objawem, jaki daje atopowe zapalenie skóry, jest sama jej kondycja. Naskórek wydaje się być bardzo cienki i słaby, przypomina wyglądem pergamin. Na ciele chorego są przez nią bardzo dobrze widoczne naczynia krwionośne. Naskórek jest ekstremalnie wysuszony. Szybko ulega podrażnieniom zwłaszcza w obszarze łokci i kolan lub innych obszarach, gdzie naskórek często sam się o siebie ociera podczas wykonywania naturalnych ruchów.

W miejscach takich podrażnień mogą pojawiać się krostki, niekiedy wypełnione ropą, niekiedy wyglądających jak liszaj. Warto wspomnieć, że AZS przybiera najdotkliwszą postać u małych dzieci. Ciała chorych niemowląt są pokryte strupami, nadżerkami, wysiękowymi zmianami i rumieniami. Tych przykrych objawów u maluchów dopełnia kiepska kondycja włosów, które są wyjątkowo cienkie i łamliwe. Poza tym, w zdiagnozowaniu danych zmian jako objawów AZS może pomóc fakt, że jednocześnie powiększają się dziecięce węzły chłonne.

Łagodzenie objawów atopowego zapalenia skóry

Choć atopowe zapalenie skóry może brzmieć jak wyrok, istnieje wiele sposobów, dzięki którym można ułatwić sobie życie z tą chorobą. Najważniejsze, to pamiętać o stałym natłuszczaniu i nawilżaniu skóry, która sama nie jest w stanie zatrzymywać w sobie wilgoci. Chorzy powinni szczególnie ostrożnie podchodzić do wykonywania codziennych czynności higienicznych. Cierpiąc na AZS, należy przede wszystkim unikać traktowania cery kosmetykami działającymi drażniąco na skórę, zwłaszcza takimi zawierającymi jakiekolwiek ilości alkoholu.

Nie jest wskazane także nadmierne moczenie takiego naskórka, każdej kąpieli powinny towarzyszyć delikatne preparaty myjące, nie zawierające mydła. Chorzy na AZS są szczególnie zobligowani do stosowania kremów, balsamów czy olejków, które należy nakładać zwłaszcza po przemyciu skóry wysuszającą ją wodą. Właściwa pielęgnacja to jednak jeszcze nie wszystko – wypada minimalizować także ryzyko ewentualnych podrażnień, zwłaszcza przez uskutecznianie właściwych nawyków.

Przesuszeniu skóry sprzyja bowiem nie tylko chlor w kranowej wodzie, ale także na przykład przebywanie w klimatyzowanych pomieszczeniach, unoszący się w powietrzu dym papierosowy, a latem także silne nasłonecznienie. Warto pamiętać również o tym, by zwłaszcza w chłodniejszych porach roku, gdy trzeba ubierać się cieplej, wybierać ubrania wykonane z miękkich tekstyliów. Warto nie dokładać skórze niebezpiecznych dla niej bodźców. Ludzie zmagający się z AZS są jednocześnie narażeni na inne rodzaje alergii, zaś podrażniony i uszkodzony naskórek może być drogą dla infekcji bakteryjnych. Z tego względu chorzy powinni szczególnie dbać o higienę.